Welke coalities zijn mogelijk? Aan Vlaamse zijde is N-VA van Bart De Wever onmisbaar, op federaal niveau niet
“De kiezer heeft de kaarten bijzonder moeilijk geschud”, zei Bart De Wever in zijn verkiezingstoespraak. Toch kan hij bij de onderhandelingen over een Vlaamse regering straks heel wat mogelijke combinaties op tafel toveren. Zijn eigen partij, N-VA, is aan Vlaamse kant onmisbaar geworden. Om een federale regering te vormen, niet.
Met voorlopig 33 zetels blijft N-VA de grootste partij in het Vlaamse halfrond. Bijgevolg is Bart De Wever als kandidaat-minister-president aan zet.
Om een nieuwe regering te kunnen vormen, zijn er minstens 63 Vlaamse zetels nodig. De huidige coalitie van N-VA, CD&V en Open VLD blijft een mogelijkheid: de drie partijen hebben samen 69 zetels in handen.
Maar er zijn ook variaties mogelijk. Een bourgondische coalitie, zoals De Wever afsloot in de stad Antwerpen tussen N-VA, SP.A en Open VLD, telt allicht 63 zetels. Zowat elke combinatie die N-VA met twee andere democratische partijen aangaat, haalt voldoende zetels. Alleen een combinatie tussen N-VA, SP.A en Groen haalt voorlopig te weinig stemmen.
Quid Vlaams Belang?
De Wever heeft van in het begin duidelijk gemaakt dat hij niet met het extreemlinkse PVDA in zee wil. Maar wat met het Vlaams Belang? “Daar kan ik vandaag geen antwoord op geven”, aldus De Wever aan VRT. “N-VA heeft het cordon sanitaire nooit onderschreven. Maar we hebben wél een probleem met bepaalde standpunten van die partij, met hun stijl, en met bepaalde personen.”
Een coalitie tussen N-VA en Vlaams Belang alleen, is niet stabiel. Dat verbond komt zeven zetels te weinig. Er zou sowieso nog de steun nodig zijn van een derde Vlaamse partij. Voorlopig blijkt niemand van de vier andere grote partijen die steun te willen leveren.
Zonder N-VA?
En wat als de andere partijen het zonder N-VA willen proberen? Een verbond tussen CD&V, Open VLD, Groen en SP.a haalt nipt net 65 zetels - al zijn voorlopig niet alle stemmen geteld. Zo’n coalitie is mogelijk niet stabiel genoeg. De partijen zullen misschien de steun van PVDA nodig hebben om N-VA buiten te houden.
Vlaams Belang zou minstens drie andere partijen nodig hebben om een coalitie zonder N-VA te sluiten, maar heeft zoals gezegd weinig vrienden.
Geen Zweedse coalitie meer
Aan federale kant liggen de kaarten heel wat moeilijker. Een coalitie heeft hier minstens 76 zetels nodig. De huidige Zweedse coalitie tussen N-VA, Open VLD, CD&V en MR is onmogelijk geworden: met 64 zitjes komen ze maar liefst 12 zetels tekort.
“N-VA zal zich verzetten tegen een federale coalitie zonder Vlaamse meerderheid”, zei De Wever. Dat kan door aan beide kanten van de taalgrens de liberale, socialistische en christendemocratische families mee in zee te trekken. Een monsterverbond tussen N-VA, Open VLD, MR, CD&V, CDH, SP.A en PS haalt ruim 98 zetels.
Zo’n coalitie kan eventueel ook zonder de PS, maar mét SP.A: die combinatie van zes partijen haalt voorlopig 80 zetels.
Een geel-paars-groen akkoord tussen N-VA, Open VLD, MR, Ecolo, Groen en SP.A telt 81zitjes, en behoort tot de mogelijkheden.
N-VA buitenspel?
Dat de Franstalige partijen Vlaams Belang mee in een regering willen nemen, is zo goed als uitgesloten.
Wat niet in de Vlaamse regering kan, is wel op federaal niveau mogelijk. Een regering zonder N-VA vormen, kan hier mathematisch wel. Een paars-groene coalitie is misschien al voldoende om N-VA buitenspel te zetten. Open VLD, MR, SP.a, PS, Groen en Ecolo schommelen deze avond rond de 76 zetels. CD&V of CDH is in principe zelfs niet nodig.
