Vlaams Belang-voorzitter Tom van Grieken stak in zijn overwinningsspeech nadrukkelijk de hand uit naar alle andere partijen die met hen willen samenwerken. De kans dat de politieke partijen op die uitnodiging ingaan, is echter klein. Zo was Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten onmiddellijk duidelijk: ‘We zullen nooit met Vlaams Belang samenwerken.’ Toch werden een aantal Open VLD’ers, onder wie Kamerlid Luk Van Biesen, verleid om het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang in vraag te stellen. Het cordon sanitaire?

De term cordon sanitaire kent zijn oorsprong in de landbouw en heeft als doel ongewenste of gevaarlijke situaties te voorkomen. Het geeft een soort schutkring aan die rond een boerderij gelegd wordt om te vermijden dat een besmettelijke ziekte verder uitbreekt.

Dat principe kreeg sinds 1989 ook een politieke betekenis in ons land. Eind jaren 80 werd duidelijk dat het Vlaams Blok, vandaag het Vlaams Belang, een te duchten tegenstander was. Het cordon sanitaire moest het extreemrechtse gevaar indijken.

‘Het cordon bestaat sinds 1989 omdat de partij Vlaams Belang (toen nog Vlaams Blok, red.) niet de elementaire normen en waarden van de beschaving onderschreef’, aldus Jos Geysels, de geestelijke vader van het cordon en voormalig Agalev-politicus, vorig jaar aan De Standaard. ‘Dat cordon dateert van vóór de veroordeling voor racisme in 2004.’

De verschillende politiek partijen tekenden in 1992 een resolutie dat besturen met het Vlaams Blok onmogelijk maakte, zowel op lokaal als op nationaal niveau. In 2000 tekenden de voorzitters van VLD, CVP, Agalev en VU een ‘Charter voor de Democratie’ met daarin nog eens uitdrukkelijk ‘dat onze partij onverkort het “cordon sanitaire” rond het Vlaams Blok behoudt, wat betekent dat wij op geen enkel bestuursniveau politieke samenwerking zullen aangaan, akkoorden of coalities sluiten’.

Ook later, toen het Vlaams Blok vervelde tot het Vlaams Belang, bleef het cordon sanitaire intact. In tegenstelling tot vroeger is er geen geschreven akkoord meer tussen de partijen om niet samen te werken met Vlaams Belang, al blijft er wel een mondeling akkoord om niet met hen samen te werken. Ook N-VA, dat nog niet bestond toen het cordon werd verankerd, staat achter het cordon.

Vlaams Belang wint. Maar hoe komt dat? Waarom heeft Vlaams Belang weer de wind in de zeilen? In de video hieronder, opgenomen voor de verkiezingen, gaf senior writer Bart Brinckman al aan dat de kans op een nieuwe zwarte zondag zeker niet onbestaande is.