Eén van winterbloeiende heesters in de tuin is Mahonia. Er zijn zo'n 70 verschillende soorten, sommige worden slechts 30 cm groot, andere 3 meter. Eén ding hebben ze allemaal gemeen, ze zijn groenblijvend en hebben allemaal dezelfde karakteristieke gele bloeiwijze. Ze bloeien van november tot februari-maart. Op een zonnige dag zonder vorst in januari-februari zijn de bloemetjes zeer gegeerd bij de eerste hommeltjes die uitvliegen. Om die hommels te lokken hebben ze een geur ontwikkeld die vanop meters afstand waar te nemen is. Niet alleen hommels zijn er gek op, je kan er zelf ook met volle teugen van genieten !
Afhankelijk van de soort komen ze oorspronkelijk uit de Himalaya of uit Noord of Midden Amerika. Het zijn trage groeiers die tevreden zijn met een plekje in de halfschaduw. Zeker niet in de volle zon. De meest courante soorten zijn perfect winterhard.
Mahonia behoort tot de Berberisfamilie. Plantkundigen kunnen het onderling niet eens worden of ze eventueel tot een aparte familie moeten behoren. Dat zal mij echter worst wezen ! Ik geniet er gewoon van in een periode van het jaar dat er minder kleur in de tuin is te bespeuren.
Nog een klein nieuwsje : gisterenavond was er hier nog een vleermuis aan het rondfladderen in het schijnsel van de straatverlichting. Opmerkelijk want vleermuizen zijn verondersteld nu in winterslaap te zijn ! En nog geen dag eerder vroor het -4° !
Judaspenning is een tweejarige plant die soms spontaan in de tuin opduikt. Van april tot in juni bloeit Judaspenning met vele paarse bloempjes. Daarna vormt de plant zaden, deze zien er bijzonder decoratief uit, de zaden zitten namelijk in ronde half-doorzichtige schijfjes. Deze zaaddoosjes blijven heel de zomer en herfst aan de plant zitten. De zaadjes vallen eruit en vormen met wat geluk nieuwe plantjes die pas in het tweede jaar bloeien (te vergelijken met de eveneens tweejarige Digitalis (vingerhoedskruid).
Judaspenning groeit zowat overal behalve in diepe schaduw. De plant mag ook niet te nat staan. Als je deze condities kan geven is het een plantje waar je geen omziens naar hebt en die bijna het hele jaar attractief is. Dat de plant "verhuist" met de jaren moet je er maar bijpakken !
Die regen hebben we wel niet gehad maar het zonnetje wel. De kleuren die de gouden bol nu tevoorschijn tovert zijn eigenlijk veel mooier dan in de zomer. Dan is het dikwijls zo hel licht dat je eigenlijk de details niet meer kan onderscheiden. Nu we bijna aan de kortste dagen van het jaar zijn kan dat wel. Alles krijgt een gouden gloed ! En het mooie is dat het geen cent kost. Profiteer er maar van want voor je het weet is het voorbij. Nog een week of drie en dan beginnen de dagen al terug langer te worden. Maar tegen dan hebben we weer andere dingen om naar uit te kijken. Zo blijft het het hele tuinjaar interessant !
Mist kan ook mooi zijn. Nu zullen ze daar op de Titanic heel anders over gedacht hebben maar met vaste grond onder de voeten en op bekend terrein voel ik me al een stuk veiliger. De voorbije ochtenden leek de natuur nog iets stiller dan gewoonlijk. Een deken van nevel had de tuin in bezit genomen waardoor geluiden schijnbaar ook extra gedempt werden. Een uurtje later kwam het zonnetje alle mistslierten opruimen en werd het terug " business as usual". Gelukkig ligt het fototoestel nooit ver uit de buurt !
De tuin is momenteel heel wat minder kleurrijk dan tijdens de zomer. Als jr echter wat rondkijkt is er toch best nog wat te vinden dat de boel opvrolijkt. De laatste rode blaadjes hangen nog aan de Japanse esdoorns tot de wind ook hier vat op krijgt. Ongeveer dezelfde kleur maar met iets meer roze erin hebben de bloemetjes van de Persicaria. Deze Persicaria bloeit reeds onafgebroken sinds augustus tot nu, wie doet beter ?
Nog een herfst of winterbloeier die nu zo ongeveer op zijn mooist staat is de Fatsia. Voeg daarbij nog de laatse rozen en de eerst Helleborussen en de tuin oogt al heel wat minder saai.
En nog een maandje geduld en dan is de toverhazelaar (Hamamelis) terug van weggeweest. Dit beschouw ik als één van de eerste echte voorjaarsbloeiers, de voorbode van de komende lente !
Elk jaar rond deze tijd komt de Helleborus in bloei. En die bloei houden ze vol tot ver in het nieuwe jaar, soms wel tot in mei. Geen enkele tuinplant heeft zo'n lange bloeiperiode, en dan nog wel putje winter ! Menig hommeltje dat in januari wakker wordt als het zacht weer is heeft zijn leven te danken aan de Helleborus. Als hommels wakker worden en vliegen verbruiken ze energie. Ze hebben dan suikers nodig en je mag drie keer raden waar ze die midden in de winter kunnen vinden.
Geef Helleborus een plekje ergens in de (half)schaduw en een niet te natte standplaats en je hebt er jarenlang maanden plezier aan.
Blijft dus nog de vraag te beantwoorden of Helleborus de eerste of de laatste bloeier van het seizoen is ? Het antwoord hierop laat ik aan de filosofen over. Ik weet dat het alleszins één van de mooiste winterbloeiers is.
't Is ondertussen weeral een paar maanden geleden dat we 30° hadden en in de tuin konden BBQ'en. Soms kregen we dan bezoek van niet uitgenodigde gasten die het vooral op het aperitief of het dessert gemunt hadden. Op de foto zie je tussen de fijne bloemetjes van de venkel een Franse veldwesp rusten. Deze wespensoort heeft zelden conflicten met de mens. Ze kan weliswaar steken maar ze is niet geïnteresseerd in zoetigheid. Ze jagen op andere insecten en blijven uit onze buurt.
Waren alle wespen maar zo netjes opgevoed maar helaas ...
Herinner jij je ook nog die tekenfilmpjes van weleer waar kleine hondjes met een gigantische muil grote loebassen in één hap naar binnen werkten ? Dit tafereeltje lijkt er wat op maar het is gelukkig puur vriendschappelijk. De ondertussen 4 maanden jonge Old English Bulldog van mijn vader doet niets liever dan spelen en rollebollen met onze jongste Berner. De grote Berner loebas gaat er bij liggen zodat pruts er gemakkelijker bovenop kan klimmen om er dan terug af tuimelen. Na zo'n halfuurtje is iedereen moe gestreden en keert de rust heel even weer. Tot de volgende ronde begint...!
Het grote kleurenspektakel zit in de eindfase. Straks komen regen en wind langs om komaf te maken met de resterende blaadjes die voorlopig nog aan de bomen hangen. Ook de Japanse esdoorns beginnen nu stilaan kaal te worden. De inlandse eiken houden nog redelijk goed stand. Je moet wel een veiligheidshelm dragen om naar het kippenhok te gaan want de eikels vallen met tientallen tegelijk en als zo'n goedgemikte eikel op je hoofd valt heb je weliswaar nog niet direct een schedelbreuk maar voelen doe je het wel !
De Japanse keizer eik is veiliger wat dat betreft en zijn verdorde bladeren blijven nog heel de winter aan ons boompje hangen. Die vallen pas in het voorjaar als de nieuwe blaadjes al komen piepen !
Een tuin met hier en daar enkele exoten is mooi in de zomer maar je moet wel ergens een ruimte hebben om ze te overwinteren ! Hier op Bernerhof hebben we sinds vorige winter 3 mogelijkheden waar telkens een andere minimumtemperatuur wordt gehandhaafd. Het meest dure of gevoelige spul gaat de veranda in. Dankzij dubbel glas kunnen we hier een minimumtemperatuur van zo'n 12-15° aanhouden mits elektrisch een beetje bijverwarmen. Hier staan orchideeën, boomvaren, Wollemia, hibiscus, dioon, cycas banaan en anderen.
Jammer genoeg is in de veranda gaan zitten op een mooie winterdag praktisch onmogelijk want je kan er niet draaien of keren wegens een overdaad aan groene jungle zoals je kan zien op onderstaande foto's.
Voorts hebben we achterin de tuin de serre waar we er voor zorgen dat het altijd zeker 1 of 2° boven nul blijft. Daar gaan o.a. de palmen, yucca's en de pelargoniums overwinteren. Hier komen we later nog op terug.
Tenslotte hebben we sinds vorige winter nog een kleine muurserre die niet verwarmd wordt maar waar het wel droog en licht is. Hier overwintert de oleander, bepaalde cactussen en de minihosta's en arisaema's. Die twee laatsten zouden in principe ook buiten in de volle grond kunnen overwinteren maar met het risico dat ze in het voorjaar bij het terug uitlopen ten prooi vallen aan de slakken. Ik vind dat je ze sowieso in kuipen in de serre veel beter kan bewonderen tijdens de zomermaanden.
Eén uitzondering is de driehoekspalm uit Madagaskar. Deze overwintert binnenshuis in de inkomhal want dit boompje kan niet veel minder dan 15-20° verdragen !
Wie herinnert zich Hot Lips nog ? De blonde vamp uit MASH, de TV reeks naar de gelijknamige film die zich afspeelde in een veldhospitaal tijdens de Koreaanse oorlog. Of Salvia "Hot Lips" daar naar genoemd is weet ik niet. Wat ik wel weet is dat deze Salvia volgens de boekjes niet winterhard is maar in de echte wereld wel! Hier staat deze schoonheid al ruim vijf jaar op een zonnig maar beschut plekje zonder enige winterbescherming. De bloei begint in mei en gaat door tot november-december. Elk jaar snoei ik wat terug want het is een forse groeier.
Geen twee bloemetjes zijn gelijk van kleur. Sommige zijn bijna geheel rood, andere bijna volledig wit en dan heb je nog oneindig veel combinaties van deze twee kleuren. De bloemetjes werken als een magneet voor hommels. Die verdwijnen soms volledig in de bloem om dan even later half bedwelmd weg te vliegen op weg naar de volgende bloem.
De siergrassen staan nu op hun mooist. Voorlopig hebben nachtvorst en stormwinden er nog geen vat op. De sedum is nu definitief uitgebloeid maar zelfs dan nog hebben de bloemhoofdjes iets over zich dat de moeite loont om ze te bewonderen. Ik laat ze dan ook staan totdat in het voorjaar de nieuwe bladneuzen komen kijken. De siergrassen mogen ook blijven staan zolang ze mooi rechtop blijven. Eens ze definitief platliggen gaat de snoeischaar erin voor een eerste snoeibeurt waarbij we ze zo'n halve meter boven de grond kortwieken. Dat beschermt het hart van de plant tegen eventuele strenge nachtvorst in januari of februari. In de lente volgt dan een tweede snoei.
Maar zover zijn we nu nog niet, eerst nog even genieten van het herfstzonnetje !
Eén van de laatste planten die in bloei komt is de Fatsia japonica. Vroeger vooral bekend als kamerplant tot iemand ooit op het idee kwam om de plant in de tuin te overwinteren. De zachte winters van de laatste jaren zijn daar natuurlijk niet vreemd aan. De Fatsia blijft wintergroen, bij strengere vorst gaat het blad slap hangen (zoals een rododendron ook doet), eens de vorstperiode voorbij is komt alles terug in orde. Ik heb ooit meegemaakt dat alle blad toch verloren ging maar zelfs dan loopt de plant in het voorjaar waarschijnlijk toch terug uit. Monty Don op BBC zou zeggen "As tough as old booths", vrij vertaald "zo taai als oude botten". De kleine witte bloemetje staan in een soort bolvorm bij mekaar en lijken wat op de bloemwijze van klimop. Normaal worden ze druk bezocht door zweefvliegen, voor bijen is het reeds wat laat op het seizoen. De nachtvorst van de voorbije dagen heeft de zweefvliegen wel parten gespeeld. Afwachten of ze er volgende week terug bij zijn want de temperatuur zou terug gaan stijgen. De blinde bij (overigens een zweefvlieg en geen bij) op de laatste foto zit alleszins te genieten ! En ik ook !
Het tuinseizoen loopt zo ongeveer op zijn einde. Dat wil echter niet zeggen dat er niks meer gebeurt in de tuin. Ik heb er denk ik al eens iets over verteld maar de border op de foto gaat de schop op. Hier stonden een aantal struiken die een beetje te goed groeiden. Eén daarvan was een olijfwilg (Elagnus) die op zijn eentje zowat de helft van de border had ingepalmd. Er stond ook nog een zwarte vlier die het, op zijn zachtst uitgedrukt, heel goed deed. Voeg daarbij nog wat vlinderstruiken en een niet uit te roeien kolonie brandnetels en wilde bramen en alle ingrediënten voor chaos waren aanwezig.
Wie wel mogen blijven zijn (uiteraard) een Japanse eik, een witte sering (bijgesnoeid) en enkele weigelia's. Voorts valt volgend jaar nog af te wachten of een aantal lelies gaan terugkomen nu er terug zonlicht de bodem kan bereiken. Gelukkig had ik indertijd de plaats waar de lelies opkomen gemarkeerd zodat we de grond hier wat konden ontzien. Enkele doorbloeiende heesterrozen hebben we in september reeds geplant toen de grond nog lekker warm was. Waarschijnlijk gaan we op achteraande border enkele hoge dahlia's planten in het voorjaar. Die staan daar redelijk beschermd langs 2 zijden door een taxushaag.
De bedoeling is het geheel wat onderhoudsarmer te maken want we worden ook niet jonger. Maar dat neem ik me reeds jaren voor en telkens kan ik het niet laten om toch nog wat bij te planten zodat het toch uit de hand loopt. Herkenbaar ?
Callicarpa japonica is het grootste deel van het jaar een vrij onopvallende heester tot in het najaar de ongelooflijke "flashy" paarse besjes tevoorschijn komen. Het zijn deze vruchten die de plant zijn Nederlandse naam gegegeven hebben. De bloemetjes in het voorjaar vallen niet erg op maar de bessen des te meer.
Deze heesters zijn vrij goed droogte tolerant wat de voorbije twee zomers een groot voordeel bleek te zijn. Het maakt ze blijkbaar ook niet zoveel uit of ze in de schaduw of de zon staan. Hier staan ze in de schaduw van een nog jonge driestammige eik waardoor ze in de zomer enkel 's avonds na een uur of zeven nog een beetje rechtstreeks zonlicht krijgen!
We zitten terug in lock-down. Ik prijs mezelf meer dan ooit gelukkig een huis met een tuin te hebben. Ik kan me hier best bezig houden want in zo'n tuin is altijd wel wat te doen. Als je nu alleen op een flatje zit is het waarschijnlijk een heel ander verhaal om de dag door te komen.
Met het sombere weer van de laatste dagen en de wintertijd moet je wel na een uur of vijf niet veel meer plannen buiten. Dit weekend gaat heel de tropische collectie naar warmere oorden verhuizen. Halverwege volgende week zou het gaan afkoelen en komt het kwik 's nachts dicht in de buurt van de nul graden. Voorts gaan we het gras nog een laatste (?) keer afrijden. Ik hoop dat we nog genoeg voorraad aan kalk hebben liggen om de grasmat nog eens te vertroetelen voor de winter. Of de tuincentra vanaf maandag nog open zullen zijn door de nieuwe Corona maatregelen is me nog niet helemaal duidelijk. Vandaag zal het waarschijnlijk een stormloop zijn op de winkels die gaan sluiten maar daar doe ik niet aan mee. Ik heb geen zin om een uur bij de kassa van het tuincentrum aan te schuiven met een zakje kalk of een potchrysant. Kalk geven kan in het voorjaar ook, vroeger deden we dat sowieso pas dan. Hopelijk zijn we tegen dan van dat vervelende Covid beestje af.
Blijf gezond, geniet van de tuin of maak een gezonde boswandeling. Zet misschien eens een kaars voor je raam. Doet me terugdenken aan het liedje van lang geleden, gezongen door Rob De Nijs.
We hebben het al eens over dit boompje gehad in de bloeiperiode maar nu is het weer terug een blikvanger ! In juli bloeit Koelreuteria paniculata met gele bloempjes in grote pluimen. Na de bloei vormt de blaasjesboom lampionachtige vruchten waar een zwart pitje (zaad) in zit. Koelreuteria paniculata stelt een zonnige standplaats en een arme tuingrond op prijs en staat bovendien graag enigzins beschut. Tenzij je echter op de hoogste toppen van onze Ardennen tuiniert is dit boompje wel goed winterhard zonder extra maatregelen !
Koelreuteria paniculata, in het Nederlands ook lampionboom, blaasjesboom of vernisboom genoemd, is een kleine elegante, bladverliezende boom. Dit boompje wordt maximum zo'n 6-7 meter hoog met een losse ronde kroon en vaak een gesplitste hoofdstam. Deze boom heeft grote dubbelgeveerde bladeren die redelijk laat in het voorjaar groenrood uitlopen, later dofgroen worden en in de herfst een schitterende oranjegele kleur aannemen.
Extraatjes zijn de rijkelijke bloei in juli met gele bloemen in grote eindstandige bloempluimen, later in de herfst gevolgd door merkwaardige, rozebruine, wat opgeblazen, lampionachtige peulvruchten met zwarte zaden. De meeste bloeiende bomen doen dit in het voorjaar met kans op vorstschade, midden in de zomer bloeien er weinig andere bomen en dat maakt deze boom tot blikvanger. Ook de bijtjes en de hommels zijn gek op de bloemen !
Kaelreuteria paniculata houdt van een beschutte standplaats in volle zon, gesitueerd op het zuiden of westen. De vernisboom stelt verder weinig eisen aan de bodem. Koelreuteria is redelijk winterhard, en droogte tolerant. Het boompje hier op Bernerhof is zo'n 6 jaar oud. Ze maken ook makkelijk ondergrondse uitlopers, een handige manier om na verloop van tijd meerdere exemplaren te hebben voor dezelfde prijs !
Liriope muscari (leliegras) is een wintergroene plantje met een een grasachtig blad. De bloei valt in de periode september-oktober maar als het zacht blijft staan ze in november ook nog mooi te wezen.
Liriope muscari is geschikt als bodembedekker maar kan bij late of strenge vorst toch wat bevriezingsverschijnselen vertonen. Liriope muscari staat graag op een halfbeschaduwde plek liefst vooraan in de border.
De totale hoogte bedraagt zo'n 25 tot 30 cm. Ze bloeien in allerlei tinten blauw en tegenwoordig zijn er zelfs witte cultivars.
Voor mij hoeft dat niet echt. Als een plant door veredelen en kruisen sterker wordt, beter bloeit,of resistenter wordt tegen meeldauw juichen we dat toe maar persoonlijk zit ik niet te wachten op gele Liriope of blauwe rozen. Het mag nog een klein beetje natuurlijk blijven !
Dat (Japanse) esdoorns in het najaar prachtig verkleuren is gekend. Op de eerste foto een exemplaar dat volop aan het verkleuren is van geelgroen naar goudgeel. De grotere roodbladige soort doet voorlopig nog niet mee. Die zal binnen enkele dagen verkleuren van donker zomerrood naar een hel rood tintje alvorens zijn blaadjes los te laten. Bij andere soorten is de herfstkleur niet zo spectaculair zoals op de onderste foto. Deze Japanse esdoorn valt meer op door zijn bladvorm.
Terwijl de hosta's reeds beginnen te verkleuren staat de tropische tetrapanax papyrifer nog steeds mooi te wezen. Pas als de vriezeman is langsgekomen zal tetrapanax zijn bladeren laten vallen en in winterrust gaan. Bij strenge vorst kan je best de stam wat isoleren (vooral de groeipunt bovenaan). En als die groeipunt toch moest bevriezen is nog niet alles verloren : met wat geluk loopt de plant vanuit de wortels terug uit volgend voorjaar. Zet tetrapanax liefst niet in de volle zon, de mega-grote bladeren verdampen dan zoveel water dat de wortels dit niet kunnen compenseren waardoor de bladeren verdorren !
Ik ben Roger
Ik ben een man en woon in de Kempen (België) en mijn beroep is jong gepensioneerde.
Ik ben geboren op 29/05/1954 en ben nu dus 70 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: tuinieren, fotografie, zeewateraquarium, modelbouw, ....
Bernerhof
