Terwijl ik dit schrijf is het toch al zo'n 9 uur en nog steeds niet echt licht buiten. De zonnepanelen zijn ook nog aan een winterslaapje bezig. Wat we met het relatief zachte weer uitsparen aan verwarming zijn we terug kwijt aan verlichting. Maar niet getreurd, nog een weekje en dan worden de dagen weer terug langer ! Voor we het weten zitten we terug in de tuin op het terras ! De toverhazelaar (Hamamelis) is ook al druk bezig met zijn voorjaar voor te bereiden. De knoppen waaruit binnen enkele weken de bloemetjes zullen ontluiken worden elke dag een beetje dikker.
Voor januari denk ik eraan om mijn gratis "Corona" railpas eens te gebruiken om naar Kalmthout te sporen. Het arboretum van Kalmthout ligt slechts 50m van het stationnetje en is beroemd voor zijn Hamamelis collectie. Zo kunnen we eens elders een frisse neus halen en het fototoestel mag ook mee op uitstap. Wel niet vergeten te reserveren ! De wereld is net iets minder geschikt gemaakt voor "Last Minute" bevliegingen.
Maar volgend jaar gaan we dat virusje een kopje kleiner maken en wordt alles hopelijk terug zoals we het gewoon waren.
Eén van de sterke punten van de tuin in mijn ogen is dat er veel wintergroene afscherming aanwezig is. Dat heeft zo zijn redenen. Ten eerste experimenteer ik nogal graag met plantjes uit verre oorden, een aantal daarvan zijn niet 100% betrouwbaar winterhard in de doorsnee tuin in de Kempen. Door wintergroene afscherming wordt de koude noorden- en oostenwind enigzins gebroken. Bovendien zorgen de dennenbomen achteraan voor een wintergroen dakje boven dat deel van de tuin. En geloof het of niet, dat scheelt een paar graden. De voorbije ochtenden zag het grote gazon telkens wit van de rijm terwijl achteraan in de tuin onder de bomen het gras nog mooi groen was. Die paar graden kunnen voor sommige planten wel degelijk het verschil meken tussen overleven of niet.
Voorts heb ik door deze afscherming wat meer privacy. In de zomer eet ik wel eens graag in de tuin maar de buren hoeven niet noodzakelijk te weten wat er op mijn bord ligt en omgekeerd hoeft voor mij ook niet.
En dan zijn er nog de vogeltjes, die verblijven ook graag in zulke struiken. Die zitten ook graag droog en uit de wind. Geen kat die het in zijn hoofd haalt om ze te achtervolgen in een stekelige hulst of mahoniastruik ! Zelfs de kippen voelen zich veiliger tegen roofvogels met zo'n groen dakje boven hen. Nu zijn hier niet zo veel roofvogels maar dat weet zo'n klein kippenkopje niet.
Iedereen tevreden dus, behalve dan de kat van de buren maar die waagt zich hier toch niet zo dikwijls. Hier lopen ook nog Berners rond weet je en die vinden het enig om de kat de stuipen op het lijf te jagen!
Gisteren was er bezoek op Bernerhof (alles uiteraard binnen de Coronaregels). Zoals gewoonlijk was het weer dolle pret bij mijn jongste Berner (ondertussen 1 jaar) en de bezoekende Old English Bulldog (4,5 maanden). Na een aantal rondjes Grieks-Romeins worstelen ontdekte de jongste dat je ook met hondenspeeltjes leuke dingen kan doen.
Gisterenavond hebben die 2 goed geslapen, dat kan ik je wel garanderen.
De pluisjes her en der zijn ontstaan in het heetst van de strijd maar daar trekken die 2 zich niks van aan, 't zal wel terug bijgroeien.
De Sint heeft geluk gehad. Vorige nacht was wel koud maar hier was het niet glad. Volgende nacht zou dat anders kunnen zijn maar tegen dan is de Goedheilige man al terug op weg naar warmere oorden.
Als ik aan mijn eigen -niet meer zo jonge- rug denk, kan ik alleen maar respect opbrengen om de manier waarop hij op zijn leeftijd nog kwiek elk dak op en afgaat. Ik had mijn virtueel schoentje gisterenavond klaargezet en ja hoor, deze morgen lag er een vriendelijk mailtje in mijn inbox van de computer. Sinterklaas gaat met z'n tijd mee !
Ik had gevraagd om volgend jaar wat minder engerlingen en leliehaantjes op bezoek te krijgen in de tuin. De brave man gaat het probleem bekijken. Er zat ook PDF bij met een bon voor een pakket gratis leliebollen. Dat lijkt me een goed voorteken !
Onlangs heb ik hier een aantal foto's gepost van de veranda waar je amper nog door kan omdat ze vol met exoten staat die hier overwinteren tussen 10-15°.
Nu wil ik het even hebben over de serre die met behulp van een elektrische warme lucht blazertje net vorstvrij gehouden wordt. De temperatuur daalt normaal niet lager dan +1 of +2°C. Vermits dit enkel glas is is een hogere temperatuur aanhouden niet aan te bevelen want dan gaat mijn bankrekening snel onder nul ! Hogere temperaturen zijn voor de Chamaerops palmen, agave, phormium en yucca & co ook niet nodig. Ik hou alles hier ook aan de droge kant zodat een enkel nachtje -1° ook weinig kwaad kan. Deze serre staat ook achterin de tuin en grotendeels in de schaduw. Dan kan gek klinken maar dat is het (volgens mij) niet. Moest ze namelijk in de zon staan wordt het temperatuursverschil tussen dag en nacht op een zonnige winterdag veel te groot. Dan kan het overdag makkelijk 20° of meer worden en 's nachts valt de temperatuur de dieperik in. Bij 20° moet je wel meer water geven en dan kan het 's nachts wel kritisch worden als de temperatuur richting vriespunt gaat ! Met een serre in de schaduw zijn de temperatuursverschillen tussen dag en nacht veel kleiner en blijven de planten in rust. Dat ze iets minder licht hebben is in de praktijk niet zo erg ze groeien toch niet of nauwelijks.
PS : vergeet je schoentje vanavond niet klaar te zetten voor de Sint !!!
Het doet me plezier van verschillende mensen commentaar te krijgen over de zaaddoosjes van de judaspenning. Deze worden kunnen inderdaad in droogboeketjes worden verwerkt, eventueel samen met de zaaddozen van de lampionplant. Misschien ga ik er wel een kerststukje mee maken om de feesttafel wat op te fleuren. Wat is mooier dan iets zelfgemaakt uit eigen tuin ?
Eén van winterbloeiende heesters in de tuin is Mahonia. Er zijn zo'n 70 verschillende soorten, sommige worden slechts 30 cm groot, andere 3 meter. Eén ding hebben ze allemaal gemeen, ze zijn groenblijvend en hebben allemaal dezelfde karakteristieke gele bloeiwijze. Ze bloeien van november tot februari-maart. Op een zonnige dag zonder vorst in januari-februari zijn de bloemetjes zeer gegeerd bij de eerste hommeltjes die uitvliegen. Om die hommels te lokken hebben ze een geur ontwikkeld die vanop meters afstand waar te nemen is. Niet alleen hommels zijn er gek op, je kan er zelf ook met volle teugen van genieten !
Afhankelijk van de soort komen ze oorspronkelijk uit de Himalaya of uit Noord of Midden Amerika. Het zijn trage groeiers die tevreden zijn met een plekje in de halfschaduw. Zeker niet in de volle zon. De meest courante soorten zijn perfect winterhard.
Mahonia behoort tot de Berberisfamilie. Plantkundigen kunnen het onderling niet eens worden of ze eventueel tot een aparte familie moeten behoren. Dat zal mij echter worst wezen ! Ik geniet er gewoon van in een periode van het jaar dat er minder kleur in de tuin is te bespeuren.
Nog een klein nieuwsje : gisterenavond was er hier nog een vleermuis aan het rondfladderen in het schijnsel van de straatverlichting. Opmerkelijk want vleermuizen zijn verondersteld nu in winterslaap te zijn ! En nog geen dag eerder vroor het -4° !
Judaspenning is een tweejarige plant die soms spontaan in de tuin opduikt. Van april tot in juni bloeit Judaspenning met vele paarse bloempjes. Daarna vormt de plant zaden, deze zien er bijzonder decoratief uit, de zaden zitten namelijk in ronde half-doorzichtige schijfjes. Deze zaaddoosjes blijven heel de zomer en herfst aan de plant zitten. De zaadjes vallen eruit en vormen met wat geluk nieuwe plantjes die pas in het tweede jaar bloeien (te vergelijken met de eveneens tweejarige Digitalis (vingerhoedskruid).
Judaspenning groeit zowat overal behalve in diepe schaduw. De plant mag ook niet te nat staan. Als je deze condities kan geven is het een plantje waar je geen omziens naar hebt en die bijna het hele jaar attractief is. Dat de plant "verhuist" met de jaren moet je er maar bijpakken !
Die regen hebben we wel niet gehad maar het zonnetje wel. De kleuren die de gouden bol nu tevoorschijn tovert zijn eigenlijk veel mooier dan in de zomer. Dan is het dikwijls zo hel licht dat je eigenlijk de details niet meer kan onderscheiden. Nu we bijna aan de kortste dagen van het jaar zijn kan dat wel. Alles krijgt een gouden gloed ! En het mooie is dat het geen cent kost. Profiteer er maar van want voor je het weet is het voorbij. Nog een week of drie en dan beginnen de dagen al terug langer te worden. Maar tegen dan hebben we weer andere dingen om naar uit te kijken. Zo blijft het het hele tuinjaar interessant !
Mist kan ook mooi zijn. Nu zullen ze daar op de Titanic heel anders over gedacht hebben maar met vaste grond onder de voeten en op bekend terrein voel ik me al een stuk veiliger. De voorbije ochtenden leek de natuur nog iets stiller dan gewoonlijk. Een deken van nevel had de tuin in bezit genomen waardoor geluiden schijnbaar ook extra gedempt werden. Een uurtje later kwam het zonnetje alle mistslierten opruimen en werd het terug " business as usual". Gelukkig ligt het fototoestel nooit ver uit de buurt !
De tuin is momenteel heel wat minder kleurrijk dan tijdens de zomer. Als jr echter wat rondkijkt is er toch best nog wat te vinden dat de boel opvrolijkt. De laatste rode blaadjes hangen nog aan de Japanse esdoorns tot de wind ook hier vat op krijgt. Ongeveer dezelfde kleur maar met iets meer roze erin hebben de bloemetjes van de Persicaria. Deze Persicaria bloeit reeds onafgebroken sinds augustus tot nu, wie doet beter ?
Nog een herfst of winterbloeier die nu zo ongeveer op zijn mooist staat is de Fatsia. Voeg daarbij nog de laatse rozen en de eerst Helleborussen en de tuin oogt al heel wat minder saai.
En nog een maandje geduld en dan is de toverhazelaar (Hamamelis) terug van weggeweest. Dit beschouw ik als één van de eerste echte voorjaarsbloeiers, de voorbode van de komende lente !
Elk jaar rond deze tijd komt de Helleborus in bloei. En die bloei houden ze vol tot ver in het nieuwe jaar, soms wel tot in mei. Geen enkele tuinplant heeft zo'n lange bloeiperiode, en dan nog wel putje winter ! Menig hommeltje dat in januari wakker wordt als het zacht weer is heeft zijn leven te danken aan de Helleborus. Als hommels wakker worden en vliegen verbruiken ze energie. Ze hebben dan suikers nodig en je mag drie keer raden waar ze die midden in de winter kunnen vinden.
Geef Helleborus een plekje ergens in de (half)schaduw en een niet te natte standplaats en je hebt er jarenlang maanden plezier aan.
Blijft dus nog de vraag te beantwoorden of Helleborus de eerste of de laatste bloeier van het seizoen is ? Het antwoord hierop laat ik aan de filosofen over. Ik weet dat het alleszins één van de mooiste winterbloeiers is.
't Is ondertussen weeral een paar maanden geleden dat we 30° hadden en in de tuin konden BBQ'en. Soms kregen we dan bezoek van niet uitgenodigde gasten die het vooral op het aperitief of het dessert gemunt hadden. Op de foto zie je tussen de fijne bloemetjes van de venkel een Franse veldwesp rusten. Deze wespensoort heeft zelden conflicten met de mens. Ze kan weliswaar steken maar ze is niet geïnteresseerd in zoetigheid. Ze jagen op andere insecten en blijven uit onze buurt.
Waren alle wespen maar zo netjes opgevoed maar helaas ...
Herinner jij je ook nog die tekenfilmpjes van weleer waar kleine hondjes met een gigantische muil grote loebassen in één hap naar binnen werkten ? Dit tafereeltje lijkt er wat op maar het is gelukkig puur vriendschappelijk. De ondertussen 4 maanden jonge Old English Bulldog van mijn vader doet niets liever dan spelen en rollebollen met onze jongste Berner. De grote Berner loebas gaat er bij liggen zodat pruts er gemakkelijker bovenop kan klimmen om er dan terug af tuimelen. Na zo'n halfuurtje is iedereen moe gestreden en keert de rust heel even weer. Tot de volgende ronde begint...!
Het grote kleurenspektakel zit in de eindfase. Straks komen regen en wind langs om komaf te maken met de resterende blaadjes die voorlopig nog aan de bomen hangen. Ook de Japanse esdoorns beginnen nu stilaan kaal te worden. De inlandse eiken houden nog redelijk goed stand. Je moet wel een veiligheidshelm dragen om naar het kippenhok te gaan want de eikels vallen met tientallen tegelijk en als zo'n goedgemikte eikel op je hoofd valt heb je weliswaar nog niet direct een schedelbreuk maar voelen doe je het wel !
De Japanse keizer eik is veiliger wat dat betreft en zijn verdorde bladeren blijven nog heel de winter aan ons boompje hangen. Die vallen pas in het voorjaar als de nieuwe blaadjes al komen piepen !
Een tuin met hier en daar enkele exoten is mooi in de zomer maar je moet wel ergens een ruimte hebben om ze te overwinteren ! Hier op Bernerhof hebben we sinds vorige winter 3 mogelijkheden waar telkens een andere minimumtemperatuur wordt gehandhaafd. Het meest dure of gevoelige spul gaat de veranda in. Dankzij dubbel glas kunnen we hier een minimumtemperatuur van zo'n 12-15° aanhouden mits elektrisch een beetje bijverwarmen. Hier staan orchideeën, boomvaren, Wollemia, hibiscus, dioon, cycas banaan en anderen.
Jammer genoeg is in de veranda gaan zitten op een mooie winterdag praktisch onmogelijk want je kan er niet draaien of keren wegens een overdaad aan groene jungle zoals je kan zien op onderstaande foto's.
Voorts hebben we achterin de tuin de serre waar we er voor zorgen dat het altijd zeker 1 of 2° boven nul blijft. Daar gaan o.a. de palmen, yucca's en de pelargoniums overwinteren. Hier komen we later nog op terug.
Tenslotte hebben we sinds vorige winter nog een kleine muurserre die niet verwarmd wordt maar waar het wel droog en licht is. Hier overwintert de oleander, bepaalde cactussen en de minihosta's en arisaema's. Die twee laatsten zouden in principe ook buiten in de volle grond kunnen overwinteren maar met het risico dat ze in het voorjaar bij het terug uitlopen ten prooi vallen aan de slakken. Ik vind dat je ze sowieso in kuipen in de serre veel beter kan bewonderen tijdens de zomermaanden.
Eén uitzondering is de driehoekspalm uit Madagaskar. Deze overwintert binnenshuis in de inkomhal want dit boompje kan niet veel minder dan 15-20° verdragen !
Wie herinnert zich Hot Lips nog ? De blonde vamp uit MASH, de TV reeks naar de gelijknamige film die zich afspeelde in een veldhospitaal tijdens de Koreaanse oorlog. Of Salvia "Hot Lips" daar naar genoemd is weet ik niet. Wat ik wel weet is dat deze Salvia volgens de boekjes niet winterhard is maar in de echte wereld wel! Hier staat deze schoonheid al ruim vijf jaar op een zonnig maar beschut plekje zonder enige winterbescherming. De bloei begint in mei en gaat door tot november-december. Elk jaar snoei ik wat terug want het is een forse groeier.
Geen twee bloemetjes zijn gelijk van kleur. Sommige zijn bijna geheel rood, andere bijna volledig wit en dan heb je nog oneindig veel combinaties van deze twee kleuren. De bloemetjes werken als een magneet voor hommels. Die verdwijnen soms volledig in de bloem om dan even later half bedwelmd weg te vliegen op weg naar de volgende bloem.
De siergrassen staan nu op hun mooist. Voorlopig hebben nachtvorst en stormwinden er nog geen vat op. De sedum is nu definitief uitgebloeid maar zelfs dan nog hebben de bloemhoofdjes iets over zich dat de moeite loont om ze te bewonderen. Ik laat ze dan ook staan totdat in het voorjaar de nieuwe bladneuzen komen kijken. De siergrassen mogen ook blijven staan zolang ze mooi rechtop blijven. Eens ze definitief platliggen gaat de snoeischaar erin voor een eerste snoeibeurt waarbij we ze zo'n halve meter boven de grond kortwieken. Dat beschermt het hart van de plant tegen eventuele strenge nachtvorst in januari of februari. In de lente volgt dan een tweede snoei.
Maar zover zijn we nu nog niet, eerst nog even genieten van het herfstzonnetje !
Eén van de laatste planten die in bloei komt is de Fatsia japonica. Vroeger vooral bekend als kamerplant tot iemand ooit op het idee kwam om de plant in de tuin te overwinteren. De zachte winters van de laatste jaren zijn daar natuurlijk niet vreemd aan. De Fatsia blijft wintergroen, bij strengere vorst gaat het blad slap hangen (zoals een rododendron ook doet), eens de vorstperiode voorbij is komt alles terug in orde. Ik heb ooit meegemaakt dat alle blad toch verloren ging maar zelfs dan loopt de plant in het voorjaar waarschijnlijk toch terug uit. Monty Don op BBC zou zeggen "As tough as old booths", vrij vertaald "zo taai als oude botten". De kleine witte bloemetje staan in een soort bolvorm bij mekaar en lijken wat op de bloemwijze van klimop. Normaal worden ze druk bezocht door zweefvliegen, voor bijen is het reeds wat laat op het seizoen. De nachtvorst van de voorbije dagen heeft de zweefvliegen wel parten gespeeld. Afwachten of ze er volgende week terug bij zijn want de temperatuur zou terug gaan stijgen. De blinde bij (overigens een zweefvlieg en geen bij) op de laatste foto zit alleszins te genieten ! En ik ook !
Het tuinseizoen loopt zo ongeveer op zijn einde. Dat wil echter niet zeggen dat er niks meer gebeurt in de tuin. Ik heb er denk ik al eens iets over verteld maar de border op de foto gaat de schop op. Hier stonden een aantal struiken die een beetje te goed groeiden. Eén daarvan was een olijfwilg (Elagnus) die op zijn eentje zowat de helft van de border had ingepalmd. Er stond ook nog een zwarte vlier die het, op zijn zachtst uitgedrukt, heel goed deed. Voeg daarbij nog wat vlinderstruiken en een niet uit te roeien kolonie brandnetels en wilde bramen en alle ingrediënten voor chaos waren aanwezig.
Wie wel mogen blijven zijn (uiteraard) een Japanse eik, een witte sering (bijgesnoeid) en enkele weigelia's. Voorts valt volgend jaar nog af te wachten of een aantal lelies gaan terugkomen nu er terug zonlicht de bodem kan bereiken. Gelukkig had ik indertijd de plaats waar de lelies opkomen gemarkeerd zodat we de grond hier wat konden ontzien. Enkele doorbloeiende heesterrozen hebben we in september reeds geplant toen de grond nog lekker warm was. Waarschijnlijk gaan we op achteraande border enkele hoge dahlia's planten in het voorjaar. Die staan daar redelijk beschermd langs 2 zijden door een taxushaag.
De bedoeling is het geheel wat onderhoudsarmer te maken want we worden ook niet jonger. Maar dat neem ik me reeds jaren voor en telkens kan ik het niet laten om toch nog wat bij te planten zodat het toch uit de hand loopt. Herkenbaar ?
Ik ben Roger
Ik ben een man en woon in de Kempen (België) en mijn beroep is jong gepensioneerde.
Ik ben geboren op 29/05/1954 en ben nu dus 70 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: tuinieren, fotografie, zeewateraquarium, modelbouw, ....
Bernerhof
