Faust verdiende zijn brood o.a. met het trekken van horoscopen (en verdiende daarmee waarschijnlijk een hele boel geld), met waarzeggerij, alchemie en magie. Hij maakte naam als ‘Paracelsus’, maar in tegenstelling tot deze laatste was hij een oplichter. En benevens dat alles was hij ook nog eens  arts.

Toentertijd gaven velen zich uit voor tovenaar, en beloofden de meest nmogelijke dingen (zoals een zomertuin vol fruit in de winter, of het  tevoorschijn halen van antieke helden uit de hel), maar toch moet Faust dat  ietsje meer gehad hebben, om tijdens zijn ‘berucht’ leven reeds zo beroemd te  worden. Bovendien werd zijn naam na zijn dood tot vliegenvanger van vele  vertelde gebeurtenissen. Allerhande onwaarschijnlijke en duivelse  geschiedenissen, die reeds langs in zwang waren, werden ineens met zijn naam  verbonden.

De eerste schriftelijke getuigenis over de historische Faust was van de hand van de abt Johannes Trithemius, in een brief uit 1507 aan de  astroloog Johann Virdung, die nog tijdens het leven van Faust in druk  verschenen. Het was het langste, en meest succesvolle eigentijdse verslag.  Faust werd beschreven als een lummel, een opschepper, een goddeloze held, een  door ijdelheid geplaagde would-be-humanist, een charlatan, een echte belediging  voor de kerkelijke instituten. De hele brief getuigt van minachting. Faust werd  duidelijk als een ketter beschouwd. Vooral de angst, dat deze vulgaire  landloper de klassieke studies en de geleerde magie een slechte naam zou geven  onder de orthodoxe christenen, was hieraan niet vreemd.

Dat dit verslag niet van enige jaloersheid gespeend was, werd ons eerst later duidelijk : Johannes Trithemius werd er immers zelf van verdacht,  tovenaar te zijn (hij zou o.a. Helena van Troje voor keizer Maximiliaan opgevoerd hebben), en bovendien nog jaloers (Faust was als het ware een concurrent). Zich baserende op antieke geschriften over het geloof in  onzichtbare, spirituele krachten kwam men in de middeleeuwen tot de opvatting,  dat deze niet demonisch waren, maar wel zouden kunnen optreden als bemiddelaar  tussen de geest en de concrete realiteit. Johannes Trithemius was een gevierd,  doch controversieel aanhanger van deze opvattingen.

 Tientallen jaren bleef de brief van Trithemius de enige getuigenis omtrent de historische Faust. Veel meer dan hierboven reeds vermeld is er ook niet geweten. Familiale omstandigheden, vluchtoorden als hij gezocht werd, niets is ons hieromtrent bekend. Zelfs de dokters- of magistersgraad is nooit bevestigd. Deze komen eerder voor uit de massa’s verhalen en geruchten. Immers, wie zo veel kon, moest wel minstens‘magister’ of ‘doctor’ zijn.

Het zijn beslist niet de aanhangers van Faust geweest, die hem met de duivel in verband brachten (Luther zou de eerste geweest zijn). Faust zelf zal het ook wel niet zo hebben voorgesteld, maar zulke twijfelachtige eer was anderzijds wel de best denkbare propaganda. Reeds tijdens zijn leven werd Faust aldus een wandelende legende (anekdoten, wilde verhalen, ...).

 Na de dood van Faust werd de legende steeds meer en meer aangedikt, terwijl ze daarbij steeds meer en meer op het zijn-alles-kunnen en zijn gruwelijke dood werd toegespitst. Een protestants geestelijke zou de eerste geweest zijn die de dood van Faust aan de duivel toeschreef (1548). En volgens de Zimmernsche Chronik (+/- 1565)zou hij door de duivel mee naar de hel zijn gesleurd.

Eenmaal men aan deze duivelse ingreep geloofde, was het maar een kleine stap meer naar een duivelspact van 24 jaar (het verbond van een ontevreden, niet te bevredigen mens met de duivel, die alles beloofde tijdens deze beperkte periode), voor het eerst in het‘Faustbuch’ uit 1587 neergeschreven.

Het pact met de duivel, dat in de middeleeuwen al wel eens meer voorkwam, kwam o.m. voor in het verhaal van Theophilus, die men wel eens verkeerdelijk de ‘katholieke Faust’ genoemd heeft, die op voorspraak van Maria gered werd. Het dubbelmotief (het pact, en de alles-kunnende tovenaar) kwam echter pas voor het eerst bij Faust voor.

De mythe ontstond in een periode waarin de ontwikkeling van de christelijke gedachten mens en bovennatuurlijke wereld had gepolariseerd in een conflict tussen goed en kwaad.

Faust was zeker een charlatan, maar ook een verstokte individualist, die zijn eigen weg ging in een maatschappij waarin een vaste baan en woonplaats vereist waren.