Noord-Frankrijk. Het kleine kerkhof van Bailleulmont ligt, een beetje verloren, in de heuvels net buiten het dorp. Er is geen levende ziel te zien; het is heel vroeg in de ochtend.

Op de begraafplaats is een hoekje ingeruimd voor enkele tientallen Britse gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog. De bekende bruinwitte zerken staan er netjes bij.

Bij één steen liggen bloemen, een paar verregende klaprozen. Onder die steen liggen de resten van een zekere soldaat Albert Ingham. Hij overleed, zoals het kerkhof-register meldt, aan schotwonden.

De inscriptie op die steen, ingebeiteld op last van zijn woedende vader, die pas na de oorlog de waarheid leerde, is schokkend:

S H O T   A T   D A W N
ONE OF THE FIRST TO ENLIST
A WORTHY SON
OF HIS FATHER

Ingham stierf inderdaad aan schotwonden: hij werd doodgeschoten door een vuurpeleton bestaande uit soldaten van zijn eigen bataljon. Bij zonsopkomst, op 1 december 1916. xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Twee jaar eerder behoorde hij tot de eerste Britten die vrijwillig dienstnamen - en zijn vader bleef, tot en met het eind, trots op hem.

Naast Ingham ligt Alfred Longshaw, zijn boezemvriend, onafscheidelijk - tot in de dood. Samen werkten ze bij de spoorwegen, samen namen ze vrijwillig dienst, samen deserteerden ze toen ze werden teruggestuurd naar het gruwelfront aan de Somme. En samen werden door hetzelfde vuurpeleton doodgeschoten.

Tegenstribbelen
Een rij verder ligt soldaat William Hunt, die werd aangetroffen toen hij totaal verwezen op het slagveld ronddoolde. Dat werd voor desertie aangezien.

Omdat de 20-jarige jongeman bij zijn executie nogal tegenstribbelde werd hij eerst met armen en benen aan een stoel vastgebonden. Daarna frommelde de bevelvoerende officier een witte zakdoek tussen Williams overhemd om het doelwit aan te geven.

De meesten van Williams twaalf kameraden die het executiepeloton vormden, schoten echter opzettelijk mis, zodat de jongen na het salvo nog leefde en de officier hem met een pistool een genadeschot moest geven.

Williams grafsteen wijkt niet af van die van de gewone gevallenen naast hem. Nergens is aan af te lezen dat deze jongen niet sneuvelde, maar bij zonsopkomst werd geëxecuteerd.

To be shot at dawn - het is een uitdrukking die steeds terugkeert in de vonnissen van de Britse krijgsraden, die meedogenloos met 'lafaards' afrekenden. Die executies, steevast bij het ochtendgloren, waren nodig pour encourager les autres, zoals de van Napoleon geleende uitdrukking luidde. Om de anderen te bemoedigen.

uit

Geblinddoekt en alleen

Door Rob Ruggenberg xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" />