Ik ben Alfons. Na bijna twintig jaar omzwervingen in Azië, ben ik anderhalf jaar geleden in Cambodja aanbeland. En ik ben niet van plan om hier nog weg te gaan. Nou ja, wat heet weggaan? Het reizen zit me in het bloed. Maar ik weet ook precies wanneer ik mijn stekkie heb gevonden. En dat is hier. Geen twijfel mogelijk. En waarom ik dat zo beslist weet? Dat ga je uitgebreid horen in de volgende berichtjes. Dus blijf volgen. En laat me weten wat je er zelf van denkt.
Zondagmorgen, 10:30 uur, 28 graden en betrokken lucht. Tijd voor een heerlijk kopje koffie op mijn favoriete terrasje: recht tegenover de Oude Markt (Psar Phas), met een leuk uitzicht op de alledaagse drukte. Een handkar met durianvruchten komt voorbij. De geur van deze sterk ruikende vrucht blijft nog even in de lucht hangen. Het is en blijft een vreemde geur, tegelijk aantrekkelijk en afstotend. Net zoals de vrucht zelf. In een shake vind ik het wel lekker, maar als roomijs niet. In de nogal brede eenrichtingsstraat sluipt het verkeer stapvoets en bijna geluidloos aan me voorbij. De meeste wagens rijden op benzine en zijn relatief nieuw. De horde brommertjes laten zich iets meer horen, maar er wordt heel traag gereden, op het ritme van de handkarren.
%%%FOTO1%%%
Het volk in de straat is half lokaal en half toerist. De lokale mensen zijn vooral uit op groenten, vis en vlees voor de lunch of voor allerhande huishoudproducten en andere nuttige dingetjes. Je vindt hier zowat alles wat een (lokaal) hart begeren kan. De toeristen hebben meer belangstelling voor de kledingstalletjes of azen op leuke souvenirs. En er zijn meer toeristen dan je zou denken: ruim de helft komt uit andere Aziatische landen en vallen dus in Nederlandse ogen niet zo erg op. Het duurt een hele tijd voor je Koreanen en Japanners van Chinezen kunt onderscheiden. En de vele Vietnamezen - die heel vaak een familiebezoek met een handeltje combineren - herken je helemaal niet als 'buitenlands'. Maar een leuke bedoening is het beslist. Van de traditionele pyjama's tot ultrakorte minirokjes en van armoedige werktenues tot heel chique (pseudo-)designer spullen. Het komt allemaal samen in een veelkleurige caleidoscoop van wereldformaat. Ik raak er nooit op uitgekeken. Je kunt wel raden dat ik hier heel wat uurtjes op het terrasje slijt. In mijn jonge(re) jaren vond ik de zee altijd heel fascinerend. Die is altijd gelijkaardig en toch nooit hetzelfde. Maar op mijn - vele - reizen, vooral op het Aziatische continent, raakte ik steeds meer in de ban van mensen. En waar kun je die beter bekijken dan op een openbare markt. Een zee van mensen. Van Casablanca tot Saigon, altijd gelijkaardig en toch nooit hetzelfde. Twintig jaar heb ik min of meer rondgezworven tot ik uiteindelijk hier ben blijven hangen. En het bevalt me nog steeds. Terug naar huis? Voor geen geld! Dit is hier mijn thuis geworden. Hier wil ik mijn oude dag doorbrengen. Waar dat dan wel is? Cambodja. Nog altijd een straatarm land, maar in Siem Reap merk je dat bijna niet. De ruïnes van het oude Khmer imperium, verpersoonlijkt in wat men de tempels van Angkor noemt, trekken jaarlijks miljoenen bezoekers aan, uit alle delen van de wereld. Het bijna levenloze dorp juist ten zuiden van de oude tempelstad is de laatste jaren uitgegroeid tot een toeristische mierenhoop. Ik schat dat er nu op elk moment zo tegen de 500.000 mensen moeten verblijven, waarvan de helft er echt woont, en de andere helft 'even' op bezoek is. Buiten het centrum is het aan de ene kant een aaneenschakeling van hotels en pensions, en aan de andere kant onderdak voor wie hier werkt. Maar alles draait rond het oude centrum. Een zone van zowat 1 kilometer in alle richtingen uitstralend vanuit de Oude Markt. Een symbiose van honderden restaurantjes, eettenten, cafés, massagesalons en winkeltjes. En daartussen tientallen markten en marktjes, als spekjes in een plakje salami. Een materialistische oase te midden van een woestijn van rijstvelden. Terwijl de rest van het land eerder bekend is vanwege de genocide periode tijdens het Pol Pot regime dan vanwege natuurlijk landschapsschoon, is en blijft Siem Reap een reusachtige aantrekkingspool door de oude hoofdstad van het Khmer imperium. Dat moet ooit een stad van 1 miljoen inwoners geweest zijn, in een tijd dat Londen en Parijs nog verzopen dorpen waren. Maar alles wat niet in steen was gebouwd, is uiteraard verdwenen. Alleen de paleizen en tempels hebben hun sporen achtergelaten. De stad is niet meer, maar wat er nog wel is, blijft gigantisch. Een van de latere tempels, Angkor Wat, is blijkbaar het grootste religieuze monument ter wereld, vormt het symbool van het land - zelfs in de nationale vlag - en is toch niet meer dan een klein blokje op de kaart van de hele stad. Meer daarover in een volgende aflevering.
Uit eten gaan zou wel eens de moeilijkste opdracht kunnen zijn in Siem Reap. De keuze is waarlijk enorm voo zo'n klein stadje. Tripadvisor geeft op dit ogenblik reeds meer dan 400 restaurants aan. Het zal nog wel een tijdje duren voor ik dat lijstje heb afgewerkt. Want zo vaak gaan we niet en het lijstje groeit bijna dagelijks aan.
In ieder geval zul je hier nooit honger hoeven te lijden. In en rond de Oude Markt heb je een hele rits eettentjes, die waarschijnlijk niet eens een vermelding op Tripadvisor halen. Binnenin de Oude Markt worden, tussen de vlees- en viskramen in, smakelijke gerechten aangeboden aan $1 of $2. Verser kan het niet. Je zit op minuscule zitjes aan een toog en krijgt op je bord een exotisch mengsel voorgeschoteld. Aan de rand van de Oude Markt (vooral aan de westkant) zijn een aantal lokale eetgelegenheden met iets hogere prijzen. Voor $2-4 hoef je het echt niet te laten en je zit op een echte stoel aan een echte tafel. In de straatjes rond de Oude Markt liggen dan de meer vertrouwde toeristische restaurantjes. De meeste gerechten hier gaan voor $3-6 van de hand. De porties zijn groter, de omgeving iets comfortabeler en de keuze uitgebreider. Hier vind je ook heel wat etnische restaurants: Franse, Italiaanse, Indische, Vietnamese en andere keuken. Zo is er een Zwitsers restaurant, met heerlijke biefstuk. Iets verder een Australisch restaurant, waar ze o,a, lekkere zalm en natuurlijk ook Australisch rundsvlees hebben. Voor een stukje geïmporteerd rund betaal je wel wat meer (tussen $8 en $14), maar dat kun je ook met een kunstgebit eten, wat met de lokale koe niet altijd het geval is. Een van mijn favorite eettentjes is een Oostenrijker, met Wiener schnitzel om U tegen te zeggen. Helaas heeft hij zijn restaurant deze week verkocht aan een Belg. Dat zou dus wel wat verandering kunnen brengen. Wie weet zitten we volgende week aan bouletten met friet? De mayonaise was al goed. Ik heb horen zeggen dat de nieuwe eigenaar al kratjes witloof aan het aansleuren is. Dat zou dan beslist wel een nieuwigheid zijn, Ik heb ik geen vijftien jaar witloof gezien.
Voor een gastronomische ervaring moet je niet altijd in een vijfsterrenhotel afstappen (met overeenkomstige prijzen). Er zijn ook twee hotelscholen in Siem Reap die allebei een restaurant annex hebben: Sala Baï en die van Paul Dubrule. Hier krijg je heerlijke fusiegerechten voor je neus, met veel liefde klaargemaakt en met een glimlach opgediend door aankomende garçons van beiderlei kunnen. En dat alles voor een uiterst zacht prijsje: rond de $12 voor een driegangenmenu. Deze oefenrestaurants zijn wel niet tijdens het weekend open. Tijdens de week serveren ze uitsluitend een lunch. Voor wie lekker wil eten en het goede doel wil steunen beslist een aanrader.
Cambodja is nog steeds een van de gemakkelijkste landen om naartoe te reizen. Bijna alle nationaliteiten krijgen bij aankomst een visum voor 30 dagen. Dit visum kan zowel een toeristenvisum als een 'normaal' visum zijn. Een toeristenvisum kost op dit moment $20, een zakenvisum ('normaal' visum) kost $25. Jawel, Amerikaanse dollar, USD dus - dat is de gangbare munt in het land. De lokale munt, de riel, wordt uitsluitend als pasmunt gebruikt. Alle ATM's geven USD uit.
Vanaf 1 oktober (2014) gaat de prijs van het visum omhoog. Een toeristenvisum gaat dan $30 kosten, een zakenvisum $35.
Een toeristenvisum kan één keer verlengd worden, voor een beperkte tijd. Maar een zakenvisum kan naar wens met drie, zes of twaalf maanden verlengd worden. De verlengingen voor zes en twaalf maanden zijn 'multiple entry'. Daar kun je dus onbeperkt het land me in en uit. Voor een verlenging moet je zelfs niet eens naar de immigratiedienst stappen. Het wordt zelfs sterk afgeraden om het zelf te willen doen, want het is een ingewikkelde procedure. Je vraagt het gewoon aan een lokaal reisbureau. Die gaan dan met je paspoort (en een pasfoto) naar de hoofdstad Phnom Penh en verlengen je visum. Voor zes maanden verlenging kost dat iets van $180, voor twaalf maanden $280. Dit kan iets schelen van reisbureau tot reisbureau, in functie van de verlangde commissie, maar veel maakt het niet niet uit. Er is sprake dat ook deze verlengingen in de toekomst wat meer gaan kosten, maar daarover is nog geen beslissing gevallen.
Een jaar later doe je precies hetzelfde: paspoort, pasfoto en de nodige contanten. Klaar is Kees. Kan het makkelijker?
Ik woon nu in Cambodja en meer bepaald in Siem Reap. En ik woon hier niet alleen. Naast 250.000 permanente inwoners komen er hier elk jaar een slordige 3 tot 4 miljoen bezoekers over de vloer. Nee, niet in mijn appartementje. Ik hou van wat rust. Maar wel in het stadje. En daar is een goede reden voor.
Juist naast Siem Reap ligt de vroegere hoofdplaats van Cambodja: de oude stad Angkor Thom, hoofdstad van het vroegere Khmer koninkrijk. Tussen 802 en 1431, dus pakweg duizend jaar geleden, groeide Angkor Thom uit tot een van de grootste steden ter wereld. Naar schatting leefden er meer dan 1 miljoen mensen in de stad. Een koninklijke stad, vol met prachtige paleizen, temples en universiteiten. Het was toen de hoofdstad van een (keizer)rijk dat het grootste gedeelte van Zuidoost Azië omvatte: uiteraard het huidige Cambodja, maar ook een goed deel van Vietnam, Laos, Thailand, Birma (Myanmar) en Maleisië. Een enorm rijk, dat een blok vormde tussen twee andere grote gebieden: Indonesië (in die tijd heette het Srivijayan) en het rijk van Djenghis Khan (waarvan China nu overblijft).
Tussen de toenmalige hoofdstad, Angkor Thom, en het huidige Siem Reap, ligt ook 's werelds grootste religieuze gebouw: de tempel van Angkor Wat. Het gebouw wedijvert met de piramiden in Egypte en de oude temples van de Maya's voor de eretitel. Het pauselijke stekje in Vaticaanstad komt nog niet in de buurt. De temple staat op een lapje grond, inclusief een tweehonderd meter brede gracht, van ongeveer vijf keer Vaticaanstad. De tempel zelf is al zo'n 9 hectare groot, of ongeveer zes keer de St. Pietersbasiliek in Vaticaanstad.
Ook al is het goud verdwenen, blijft Angkor Wat een architectonisch wonder waar je urenlang naar kunt kijken. Helaas doe je dat niet alleen. Elk jaar komen er meer bezoekers. Tijdens het hoogseizoen is het nagenoeg onmogelijk om de tempel nog even voor jezelf alleen te hebben. Maar wie hier wat langer blijft, vindt beslist nog momenten om bij de tempel wat te mediteren (of een middagdutje in het gras) te doen.
