Dwars: denkers en doeners Tentoonstelling Recycle Kapelstraat 237 Bredene
Dwars / Denkers en doeners
Vrouwendag 8 maart
Dwars/ Denkers en doeners is een portrettenreeks van helden. Naast de vele anonieme helden in de Coronatijd zijn er ook helden met een gezicht. Deze reeks ontstond als reactie op het Canon-idee van de Vlaamse regering. Wie is er in zijn tijd een held ? Een reeks bekende namen – kunstenaars/ uitvinders/filosofen/ politici/ wandelde door mijn hoofd. Ik hield er 19 over, waarbij 8 vrouwen.
Veel van de geschilderde figuren leefden in het begin van de 20°eeuw. Het was de periode van grote uitvindingen en nieuwe ideeën. Nostalgie of het verlangen naar nieuwe tijden in deze lockdown ?
We starten aan de vooravond van de Internationale vrouwendag op 8 maart. Acht vrouwen worden in the picture.
– Klara Zetkin: Op het internationaal vrouwencongres (1910) van de 2° internationale legde zij het voorstel neer om een Internationale vrouwendag op 8 maart te organiseren.
– Marie Curie: Haar onderzoekswerk leverde haar 2 Nobelprijzen op voor de baanbrekende ontdekkingen op het gebied van radiologie.
– Frida Kahlo: Mexicaanse schilder, gekend voor haar zelfportretten en de natuur, geïnspireerd door pijn en de pre-Colombiaanse volkscultuur.
– Trudi Blom: Zwitserse antropologe, fotografe en journaliste die de Lacadoon-indianen in Chiapad Mexico redde van het uitsterven.
– Simone de Beauvoir Franse filosofe, existentialisme en feministe.
– Dulle Griet is een schilderij van Pieter Breugel de Oude uit 1563. Een vrouw trekt rovend naar de hel.
– Rosa Luxemburg verzette zich consequent tegen oorlog en nationalisme. Toen zij arbeiders opriep om te weigeren de wapens op te nemen tegen medearbeiders, werd zij veroordeeld tot gevangenisstraf. De eerste wereldoorlog bracht zij grotendeels in de gevangenis door.
– Kathe Kollwitz was een Duitse tekenartiest en beeldhouwster. Haar beeldhouwwerk " het treurende ouderpaar" werd een toonbeeld van de tragiek van de oorlog.
Deze tentoonstelling is te gast aan de ramen van Expo Re-CyCle, Kapelstraat 237b Bredene. Je kan die coronaproof bekijken of bezoeken tijdens de openingsuren van 14u tot 16u30 van 1 tot 15 maart 2021. Bij de tentoonstelling hoort ook een QR-code waardoor je meer uitleg krijgt over de portretten.
Een uur zitten bij een aardig meisje vliegt voorbij als een minuut, maar een minuut op een brandende kachel lijkt wel een uur. Dat is relativiteit.
Duitse, joodse wetenschapper die door de opkomst van de nazi's naar de USA moest emigreren.Hij is de uitvinder van de relativiteitstheorie. De nazi's voeren een propaganda-oorlog tegen de nobelprijswinnaar. Hij waarschuwt president Roosevelt dat Duitsland werkte aan een atoombom.
Albert Einstein werd geboren op 14 maart 1879 in het plaatsje Ulm in Zuid-Duitsland. Zijn vader Herman was ingenieur en had zijn eigen bedrijf. Alberts moeder Pauline was huisvrouw en kon heel goed pianospelen.Albert won een studiebeurs bij een bekende Zwitserse universiteit toen hij 17 was. Daar studeerde hij natuurwetenschappen. Hij gaf toen zijn Duitse staatsburgerschap op om te voorkomen dat hij in het Duitse leger moest intreden. Einstein had dan ook een hekel aan oorlog, hij bleef dan ook heel zijn leven een pacifist.
Hij was de beroemdste geleerde van de wereld - gewone mensen mochten hem omdat hij nooit te trots werd en heel veel gevoel voor humor had.
Einsteins bekendheid kon hem niet beschermen. In 1932 kreeg de Nazi-partij meer macht in Duitsland. De partij wilde een "zuiver" Duitsland bereiken door alle mensen die vreemdelingen waren, zoals zigeuners en joden uit te roeien. Einstein was jood en aanhanger van de zionistische beweging, die actie voerde voor een joods thuisland in Israël. Na veel bedreigingen en aanvallen werden Einstein en zijn gezin gedwongen Duitsland te ontvluchten. In 1933 vertrokken ze naar de Verenigde Staten van Amerika en zetten nooit meer een voet op Europese bodem.
Na de oorlog biedt men Einstein het presidentschap van Israël aan dat hij weigert.
Kathe Kollwitz was een Duitse tekenartist en beeldhouwster.
Na haar huwelijk in 1891 vestigde zij zich met haar man, de fondsarts Karl Kollwitz, in een arbeidersbuurt te Berlijn, waar Karl zijn medische praktijk had om armen te verzorgen. Gegrepen door de sociale noden en de verbondenheid tussen moeder en kind, maakte zij deze tot onderwerp van haar prenten. Ze wijdde zich geheel aan de grafische technieken, die zich het best leenden voor het getuigend karakter van haar werk.
In de oorlogsjaren 1914-1918 begon ze te beeldhouwen. Op 23 oktober 1914 stierf haar 17-jarige zoon Peter, die musketier in het Duitse leger was, bij een aanval op. In april 1915 begon Käthe aan de uitwerking van de eerste plannen voor een gedenksteen voor het graf van haar zoon Peter.
Haar beeldhouwwerk " het treurende ouderpaar" werd een toonbeeld van de tragiek van de oorlog.
Uit armoede verhuisden zijn ouders van Gent naar Rijsel, waar hij op zeer jonge leeftijd in de lokomotieffabriek Fives werkte. Via avondonderwijs werd hij modeltekenaar voor hout. Daarnaast werd dirigent hij van een arbeiderskoor en componeerde.
Zo schreef hij de de muziek van de "Internationale" op een gedicht van de communard Eugène Pottier .
Omdat hij enkel met zijn naam ondertekende betwistte zijn broer de auteursrechten, maar ook de socialistische partij claimde deze auteursrechten.Net voor zijn zelfmoord schreef de broer van Pierre een brief waarin hij aangaf nooit muziek te hebben geschreven.
Intussen was Pierre ontslagen en verhuisde hij noodgedwongen naar St Denis om daar als lantaarnaansteker te werken voor de gemeente. Net voor zijn dood werd hij naar de Sovjet-Unie uitgenodigd en kreeg hij een klein pensioen als vergoeding.De gemeente St Denis stelde hem gratis een woning beschikbaar.
" Vrijheid voor regeringssympathisanten of partijleden is geen vrijheid. Vrijheid is vrijheid voor dwarsliggers"
Al van jongs af aan was Luxemburg politiek actief. In Polen zette ze zich in voor de illegale socialistische arbeidersbeweging. Toen er gevaar voor arrestatie ontstond, vluchtte ze naar Zürich en ging daar studeren. Na haar studie vestigde Luxemburg zich in Berlijn en werd ze een van de leidende figuren binnen de Duitse socialistische partij. Ze publiceerde boeken, artikelen, brochures en pamfletten, en was een overtuigend spreker voor publiek. Luxemburg zette zich af tegen de gematigden binnen de socialistische partij. Ze was geen voorstander van de geleidelijke invoering van sociale verbeteringen. Het kapitalisme kon niet stapsgewijs hervormd worden; de enige manier waarop kapitalisme zou verdwijnen was door revolutionaire acties. Luxemburg verzette zich consequent tegen oorlog en nationalisme. Toen zij arbeiders opriep om te weigeren de wapens op te nemen tegen medearbeiders, werd zij veroordeeld tot gevangenisstraf. De eerste wereldoorlog bracht zij grotendeels in de gevangenis door
Tijdens de Berlijnse communistische ‘Spartakus-opstand’ in 1919 werd zij als een van de leiders gearresteerd en vermoord door rechts-nationalistische militairen.
Dulle Griet is een schilderij van Pieter Bruegel de Oude uit 1563.Een vrouw trekt rovend naar de hel. “Een roof voor de hel doen” betekent: nergens voor terugdeinzen, alles op het spel zetten, een stout stuk verrichten met hoop op winst. Bruegel schilderde rond die periode veel spreekwoorden, het was een verderzetting van een reeks etsen die hij voor druk tekende voor het uitgevershuis "de vier winden"
Dulle Griet is geschilderd in een periode waar Hieronumus Bosh fel in de mode was. Bruegel was er door geinspireerd. In het werk van Bruegel staan nog meerdere vrouwen die de ongelukkige duivels beroven. Vrouwen waren in die tijd dikwijls het voorwerp van spot.In de middeleeuwen moest de vrouw onderdanig zijn van de man,zoals het vlees onderdanig moest zijn aan het verstand.Vrouwen werden als verspilzuchtig voorgesteld.
In het schilderij van Breugel wordt Dulle Griet geschilderd als een man.Of is het een man? In elk geval een vrouw die als een man gekleed is. Een feministe uit de 16°eeuw ?
" Men sterft niet door geboren te worden of door geleefd te hebben, men sterft door een gebeurtenis "
Simone de Beauvoir Franse filosofe, existentialisme en feministe.Zij was de oudste dochter uit een niet al te bemiddeld gezin en studeerde literatuur, filosofie en wiskunde aan de Sorbonne.Zij leerde Sartre kennen toen ze de hogere normaalschool volgde om les te geven in het middelbaar onderwijs in Marseille.Na haar ontslag begint ze volop te schrijven.
In haar boek " le deuxième sexe" pleit zij voor de economische onafhankelijkheid van de vrouw. Simone meende dat de positie van de vrouw reeds lange tijd niet meer verbeterd was. De gehuwde vrouw was volledig afhankelijk van de man en leefde volledig in een morele en psychische afhankelijkheid van de man; dat was onaanvaardbaar.
Het liefdesleven van Simone was turbulent. Zij had een levenslange relatie met filosoof Jean-Paul Sartre. Op 44 jarige leeftijd leerde ze Claude Lanzmann kennen. De 26-jarige Lanzmann was haar vroegere secretaris. Lanzmann werd later wereldberoemd als de cineast van 'Shoah', een 9 uur durende documentaire die daders en slachtoffers van de Holocaust aan het woord liet. De Beauvoir en Lanzmann hadden zeven jaar lang een relatie, van 1952 tot 1959. Hij was de enige man met wie ze echt samengewoond heeft.
"De filosofen hebben de wereld slechts verschillend geïnterpreteerd; het komt er op aan haar te veranderen."
Duits filosoof,grondlegger van de georganiseerde arbeidersbeweging,kernfiguur in de geschiedenis van het socialisme en het communisme.
Karl Marx werd geboren in Trier, als zoon van een jurist. Hij studeerde rechten in Bonn en Berlijn, maar interesseerde zich sterk voor de filosofie van Hegel en Kant. Hij werd hoofdredacteur van de Rheinische Zeitung. Daarin schreef hij een artikelen over het sprokkelen van hout in de bossen. Tot dan was dit een recht voor de armen, de Pruisische overheid verbood dit. Marx conclusie was dat de staat de belangen van de rijken verdedigde.
Hij huwde met Jenny van Westphalen en had drie dochters. Zij verhuisden naar Parijs om te werken voor de Duits-Franse jaarboeken. Hier leert Marx Engels kennen. Toen Marx een lovend artikel schreef over de mislukte aanslag op Frederik Willem IV vroeg de Pruisische saat zijn uitlevering. Daarop verhuisde Marx naar Brussel. Eind 1847 vond een bijeenkomst plaats van de Bond der Rechtvaardigen (later: Bond der Communisten) in Londen waarbij onder meer Engels aanwezig was. Daar kregen Marx en Engels de opdracht een programma te schrijven, het op 21 februari 1848 verschenen Communistisch Manifest met als motto: Proletariërs aller landen, verenigt U! "Het Kapitaal".
Ekonomie bepaalt het bewustzijn van mensen, de onderdrukking is niet langer houdbaar en de arbeidersklasse komt in opstand. Dit lukt in sommige landen...
" Blijf vragen stellen, tot je zelf overtuigd bent van je zelf gevonden antwoord"
Socrates was een Atheense filosoof. Zelf heeft hij geen geschriften nagelaten. Vooral zijn leerling Plato heeft over de uitspraken van Socrates geschreven. Maar het is onduidelijk wat de mening van Plato was en de mening van Socrates in die teksten.We kennen wel zijn manier van filosoferen: voortdurend vragen stellen. Socrates onderwerpen zijn ethiek en de deugden.Daardoor maakte hij veel vijanden.
Socrates werd aangeklaagd omdat hij de Atheense vorm van democratie bekritiseerde. Tevens werd hij ervan verdacht gecollobareerd te hebben met de vijandige staatsstaat Sparta.
Bij zijn proces liet de rechter Socrates zelf de strafmaat bepalen. Hij koos voor de gifbeker.
Hij werd geboren in 1512 in Rupelmonde als zoon van een notaris.
In 1537 begon zijn carrière als cartograaf met een eerste kaart van Palestina. Hij kreeg last met de inquisitie en vloog voor 7 maanden in de gevangenis. Hij kwam vrij door politieke druk vanuit de universiteiten maar verliet toch ons land en ging naar Duisburg.
Ontelbare kaarten en globes volgden, maar het was vooral zijn projectietechniek om een globe op een kaart te projecteren en beter bruikbaar te maken voor de zeevaart die hem beroemd maakte.
Zijn eurocentrische blik op de wereld, waardoor Europa groter was dan in werkelijkheid, is eeuwenlang een instrument voor kolonisatie geweest.
