Vervolg van 26 april 2006

Sacrament van boete en verzoening.

Concilie van Trente en daarna :

Tegenover het groeiende protestantisme beklemtoont het concilie van Trente(1545-1563) sterk het sacramentele karakter van de biecht. Het legt daarbij grote nadruk op de belijdenis en het berouw. Het concilie spreekt uitdrukkelijk uit dat de biecht als sacrament door Christus aan de kerk is gegeven. Bedienaars van de biecht zijn de bisschop en de priesters,deze laatsten althans voor zover zij de vereiste volmacht hebben gekregen. Alle zogeheten doodzonden dienen te worden beleden. Ouderen onder ons weten hoezeer de biecht tot geruime tijd na de tweede wereldoorlog een belangrijke plaats innam in de katholieke kerk. Menigeen ging maandelijks te biechten. Ook de kinderen volgden deze praktijk vanaf de tijd dat zij de eucharistie ontvingen. Wie niet elke maand biechtte, deed dit althans enkele malen per jaar,met name tegen Allerheiligen,Kerstmis en Pasen. De biechtpraktijk was pastoraal van groot belang. In de priesteropleiding werd daaraan veel aandacht geschonken.

Ondertussen is de privé biecht uit het gezichtsveld van heel veel mensen verdwenen. Men kan dit betreuren. Eeuwenlang immers is de biecht beleefd als heilsgebeuren. Een eigen kenmerk van de privé biecht ligt in de ruimte die ze schept voor een persoonlijke belijdenis,een persoonlijk gesprek en een persoonlijk woord van vergeving. Anderzijds is het begrijpelijk dat de biechtpraktijk zozeer is afgenomen, bijvoorbeeld wegens minder gelukkige ervaringen of het beeld van een routine of wetspraktijk.

Boetevieringen

Ondertussen zijn de zogenoemde boetevieringen opgekomen. Daarin leggen de gelovigen samen en hardop een schuldbekentenis af. In een korte stilte kan iedereen trachten te komen tot een meer persoonlijk toegespitste en in stilte voltrokken bezinning en inkeer. De priester spreekt na een prediking een algemene voorbede uit en verkondigt barmhartigheid en vergeving van zonden voor ieder die tot inkeer is gekomen. Het kerkelijk leergezag heeft intussen de boetevieringen erkend als zinvol en heilzaam. Maar in de officieel kerkelijke uitspraken worden ze ( nog ) niet beschouwd als sacrament (in de strikte zin van dat woord ). Men stelt zich ten opzichte van boetevieringen terughoudend op en dringt aan op een nieuwe beleving van de privé biecht. Ook wordt vastgehouden aan de bepaling van het concilie vanTrente dat de zogenoemde doodzonden moeten worden beleden in de privé biecht. Wat er verder van zij, boetevieringen zijn uit de praktijk niet meer weg te denken,al (b)lijkt her en der de belangstelling ervoor af te nemen. Tevens hopen we dat christenen op een of andere wijze de weg terugvinden naar de privé biecht,die overigens in verschillende vormgevingen kan plaatsvinden.