|
ANGELUS VAN DE VONDEL,
landbouwer te Leest.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
V. : Hebt ge bedregen geweest
?
A. : Nooit, Mijnheer, door
niemand.
V. : Van wie huurt gij ?
A. : Van M. Gillis en jufvrouw
Baertmans.
V. : Waar gaan uwe kinderen ?
A. : Naar de katholieke
school, omdat ik mijn brood win van de katholieken en dat ik weet dat hun dat
aangenaam is ; zij zouden soms lastig kunnen geweest zijn was het anders
gegaan. Ik heb dat gedaan uit vrees, maar toch uit mijne eigene consciencie,
zonder dat mij ooit iemand heeft bedregen.
AELEWATERS, zoon, te Leest. Vrijwillige
getuige.
Mijn vader heeft de
sakramenten geweigerd gezien zoolang een kind van 12 jaar niet uit de
gemeenteschool is gebleven. Dat deed hij tegen zijnen dank, nu blijft het kind
te huis.
LOUISA VERTONGEN, landbouweres.
Vrijwillige getuige.
De pastoor heeft mij de
absolutie geweigerd omdat mijne kinderen naar de gemeenteschool gaan waar ze
goed leeren en waar een goede meester is. Ik ben naar het bisdom gegaan
verleden jaar dijnsdag voor vastenavond en daar met eenen
onder-bisschop , of zoo, gesproken
die mij gezegd heeft, gij moogt niet zonder sakramenten leven, de school is
goed. Indien ze slecht wordt heeft hij gezegd dan moet gij beloven uwe kinderen
er uit te trekken. Ik ben naar den pastoor dat gaan zeggen, en hij heeft gezegd
dat hij de absolutie gaf voor eenen keer. Dan ben ik niet teruggegaan. Hij
heeft gezegd dat hij naar onzen meester M. Vinquart van Huy zou schrijven en
mijnen man zou opmaken en dat ik met mijne kinderen zou moeten vertrekken op
mijnen rug. (Langdurig gelach)
V. : Heeft uwe man u verlaten
?
A. : Neen maar hij was fel
opgestookt. Hij heeft mij zelf gezegd dat iemand hem opgehitst had maar hij
zegde niet wie. De pastoor heeft mij ook een brood geweigerd, zonder de reden
te zeggen.
V. : Maar gij hebt ze toch
goed kunnen verstaan ?
A. : Ja, ja. De onderpastoor
heeft ook de vrouw van Govaerts opgestookt haren man te verlaten liever als
hare kinderen in de gemeenteschool te laten.
CATHARINA VAN LINDEN,
vrijwillige getuige.
Mijn zoon is hulponderwijzer
genoemd in 1879 de 15e april. Dan heeft de pastoor gezegd : nu zie
ik dat het voor het geld is dat uwe andere kinderen in de gemeenteschool zijn.
Als hij er te veel is heb ik geantwoord, moet de gemeente hem maar afzetten.
Dat zullen ze niet doen heeft hij dan gezegd, er zijn 1400 onderwijzers te
kort.
Te Paschen heeft hij mij de
absolutie geweigerd. Ik heb gezegd wat kan ik doen ?
Hij heeft geantwoord er zijn
meer katholieken als liberalen om u te helpen. Ja zeide ik, maar nu snijd mijn
mes van twee kanten. (Gelach)
V. : Waar gaan uwe kinderen ?
A. : Nog naar de
gemeenteschool.
EGIDIUS DIERCKX. Vrijwillige
getuige.
Een mijner geburen, De Boeck,
heeft mij gezegd dat zijne kinderen naar de vrije school gingen, omdat hij
niets anders dierf doen, maar dat hij spijt had zijne kinderen niet bij Dumont
te mogen zetten, dat ze in de andere school achteruitgingen.
De zitting wordt ten 7 ure
geheven.
De zitting wordt ten 9 ¼
geopend.
Verscheidene vrijwillige
getuigen doen zich opschrijven. Bij het openen der zitting ontstaat er eene
hevige opschudding. De heer Wauters, bestuurder der vrije katholieke school van
St Rombauts te Mechelen, die zich als vrijwillige getuige komt aan te geven,
wordt door den brigardier der gendarmen van de voorgehouden plaatsen weg
gedreven, en eischt in naam der vrijheid dat de voorzitter die plaats gansch
doet ontruimen. De heer De Vigne beveelt dat enkel de journalisten op die
plaats mogen blijven.
Volgen nog diverse getuigenissen van mensen uit Tisselt,
Heffen...
In 1979 werd de gemengde parochieschool opgericht in de
voorste lokalen van Ter Coose in de Kouter. Het eerste schoolhoofd, tegelijk
koster, werd P. Jozef Hellemans. (°1838, + 1885)
|
