Foto

Werk van Jan Gierveld

WIERDEN/ALMELO - Jan Gierveld werd in 1935 in Wierden geboren. Van 1949 tot 1953 volgde hij een opleiding aan de kunstacademie AKI (academie voor beeldende kunsten en vormgeving) te Enschede. Al snel ontwikkelde hij een expressionistische schilderstijl die zich kenmerkte door een krachtige penseelvoering en intens kleurgebruik. Hij schilderde en tekende onderwerpen van alle tijden. Zijn onderwerpen waren landschappen, personen en stillevens. Velen die het artistieke pad betraden hebben van Jan Gierveld les gehad in tekenen en schilderen.

Jaren zestig
In de jaren zestig vestigde hij zich met een aantal andere kunstenaars, waaronder Wilma Burgers, Barend Voerman, Johan van Tijn en Hans (Han) Veneman, op de bovenverdiepingen van het voormalige badhuis aan de Hofstraat te Almelo, oorspronkelijk gebouwd als Rijks-HBS, waar een levendige artistieke cultuur ontstond. Na een grote brand waarbij veel schilderijen nog ternauwernood konden worden gered werd een atelier betrokken aan de Wierdensestraat tegenover de rechtbank. Het toen nog authentieke Almelose café Het Botervat was voor artistiek Almelo destijds de ontmoetingsplaats en het Waaggebouw de tentoonstellingsruimte waar de 'Kunstkring de Waag' regelmatig exposities samenstelde. Gedurende deze periode kwam Jan Gierveld in contact met de inmiddels al zeer bekende Almelose kunstschilder Berry Brugman en diens vrouw de beeldhouwster Janny Brugman-de Vries. Het was een tijd waarin kunstenaars zich steeds vaker losmaakten uit het isolement van hun atelier en meer in de openbaarheid traden.

Belangengroep Almelose Kunstenaars (BAK)
Dit leidde in 1969 samen met Berry Brugman tot de oprichting van de Belangengroep Almelose Kunstenaars (BAK). Doel hiervan was om gezamenlijk een gemeentelijk kunstbeleid te bewerkstelligen en aankooptentoonstellingen te organiseren. Aanvankelijk leek dit goed te gaan totdat de bijeenkomsten een steeds meer politiek karakter kregen en er een vergadercultuur ontstond waarin Jan en enkele anderen zich niet meer thuis voelden. Daarom scheidden zij zich tien jaar later af in de groep Indigo. Het waren de kunstenaars die nog wilden werken als ambachtslieden die schilderden in de traditie van de Hollandse meesters.

Wrange smaak
Nadat bij een aankooptentoonstelling in zijn woonplaats Almelo geen drie schilderijen van hem mochten hangen, trok hij beledigd zijn inzending terug en hield aan deze gebeurtenis, waarin hij een gebrek aan belangstelling voor zijn werk door de gemeente meende te bespeuren, nog lange tijd een wrange smaak in zijn mond over. Zijn werk ging steeds meer een eigen stempel dragen, dat zich ook uitte in de gedrevenheid waarmee hij bezig was. De ene maal figuratief dan weer abstract kon bij hem zonder probleem samengaan.

Creatief centrum
Samen met zijn vriend Barend Voerman, Jan Jurg en Henk Huis in 't Veld stond hij aan de wieg van het huidige Creatief Centrum.

Internationaal
Familiebezoek bracht Jan ook regelmatig naar Michigan in de Verenigde Staten. Ook hier schilderde hij met overgave. Veel van dit werk is daar achtergebleven. Jan Gierveld exposeerde in Nederland, België, Duitsland en Engeland. Naast de vele schilderijen maakte hij ook een aantal beeldhouwwerken, sculpturen en ruimtelijke objecten. In Almelo zijn van hem nog aanwezig de beide grote bronzen handen bij het RMD gebouw aan de Haven NZ en het stenenpatroon in de sporthal op de Schelfhorst. Een scrafitto-werk aan de buitenzijde van het voormalige postkantoor aan de Hofstraat is tijdens de sloop van dit gebouw verloren gegaan. In de Rönneboom aan de Grotestraat Zuid bevindt zich eveneens nog een kunstwerk in deze techniek. Een bronzen beeldje van 'Arie met het kastje', dat vroeger naast het kantoor van de Twentse Courant aan de Grotestraat Zuid stond werd gestolen en is nooit teruggevonden. In 1996 vervaardigde hij een kruiswegstatie voor de R.-K. parochiekerk in Driel. Het werden veertien taferelen die het lijden van Christus uitbeelden.

Laatste jaren
De laatste jaren van zijn leven liet zijn gezondheid te wensen over. Nadat hij eerst een hartoperatie had moeten ondergaan, raakte hij enige tijd later ernstig gewond na een val van zijn fiets, waardoor een verbrijzeld bot in zijn been hem wekenlang in het ziekenhuis hield. Ook het overlijden van zijn vriend Barend Voerman heeft hij zich erg aangetrokken. De laatste jaren waren er nog exposities van zijn werk in o.a. Het Meulenbelt, Galerie Doelen Dertig, Kunsthal Hof '88, het Middendorpshuis in De Ham, Galerie de Witte Kamer in Delden en het Stedelijk Museum te Zwolle.

Overlijden
Jan Gierveld overleed in november 2005. Hij was een enigszins verlegen en soms onzekere man, hetgeen er zeker aan heeft bijgedragen dat zijn werk niet altijd die aandacht kreeg dat het verdiende, maar desondanks was hij ongetwijfeld een van de belangrijkste naoorlogse Almelose kunstenaars.

Bron: Hans Holtmann