IN THAILAND HEERST EEN VRIENDELIJK SURREALISME
Een jaar na de coup in Thailand strijden oude en nieuwe elite om de macht.
De verbannen, schatrijke oud -premier Thaksin zaait vanuit Londen verwarring.
Niemand in Thailand had ooit gehoord van Sunisa Lertpakawat. Ze werkte voor een staatsomroep van het leger in Bangkok
.Ze was 32 jaar oud en toe aan een serieuze wending in haar carrière.
Ze twijfelde: zou ze een hondensalon beginnen - Sunisa is namelijk dol op dieren - of een boek schrijven? Het werd een boek - en niet zomaar een boek
Van haar spaargeld reisde ze naar Londen, huilde uren voor het appartementsgebouw van de vorig jaar door een staatsgreep uit zijn land verdreven premier Thaksin en kreeg hem uiteindelijk te spreken.
Niet even aan de voordeur, maar zeven uren lang. Het resultaat: Thaksin, waar ben je. Er staan zinnen in a "Hoewel hij luchthartig probeert te zijn, voel ik diep in zijn ogen zijn verborgen pij "En verder leert de lezer dat z 'n ballingschap niet gemakkelijk is. Zo viel de kapper in Londen aanvankelijk tegen en iedere keer als Thaksin in Hongkong of Singapore was, moest hij zijn kapper uit Bangkok invliegen.
En omdat er in zijn ledige leven weinig anders opzit dan golf spelen en zijn swing ernstig te wensen overlaat, moet hij voor speciale lessen steeds maar weer naar Miami.
Dit soort ontboezemingen. dacht dat het weer zon geniale truc van de verbannen populist was en dat de generaals voor gek werden gezet met zo'n reclamestunt. Sunisa ontkende, vertelde dat alles van a tot z haar idee was
Maar ze is haar baan bij de omroep kwijt. En met dit boek wordt het ook niets: het verdween geruisloos uit de handel.
In Thailand is een vriendelijk surrealisme aan de macht. Met coupplegers die alsmaar zeggen dat ze het niet zo bedoelen, met een bijna tachtigjarige koning die bijna bovenaardse dimensies heeft aangenomen en bovenal met een ongrijpbare schim genaamd Thaksin Shinawatra. Elke dag is hij in het nieuws. De Thaise machthebbers schilderen hem af als schurk of als crimineel, maar hun manipulatie kent grenzen. Thaksin niet. Hij reist, doet opzienbarende uitspraken, koopt de voetbalclub Manchester City en zwaait vanaf de voetbaltribune in Manchester zijn landgenoten toe die, zoals alle Aziaten, bezeten kijken naar de beelden van de Britse Premier League. Thailand was bezig aan een spectaculaire modernisering van de economie, toen het land tien jaar geleden werd getroffen door de ba-crisis, die vervolgens half Azië meetrok. Banken bleken in de groei veel te veel schulden te hebben gemaakt, de munt - de baht - stortte in en midden in de industriële revolutie kwam het land even helemaal tot stilstand.
Dat werd het moment van Thaksin Shinawatra, de Chinese Thai uit het noorden van het land. Deze oud -politieofficier van eenvoudige komaf had als kleine entrepreneur in mobiele telefonie een spectaculair fortuin gemaakt. En als nieuwbakken machthebber lapte hij vervolgens elk voorschrift van het gehate Internationaal Monetair Fonds om met streng financieel beleid de boel te saneren, aan zijn laars. In plaats daarvan liet hij het geld rollen; hij gaf het als goedkope lening aan de kleine boeren op het platteland om kunstmest of een kleine motorploe te kopen. En het werkte, mede dankzij stijgende voedselprijzen: met kunstmest verdubbelde de oogst, en de prijzen gingen ook nog eens omhoog. De bloei kwam terug, schulden konden worden afgelost en Thailand werd weer een doorslaand succes.
Thaksin was modern. Hij kocht televisiestations, liet het buitenland royaal als investeerder binn- zoals dat gaat- verrijkte zichzelf en zijn vrienden op grote schaal. In de top van zijn nieuwe volksbeweging Tai Rak Ta- Thai houden van Thai - zat op een zeker moment bijna de helft van alle kapitaal van de Bangkokse beurs rond de tafel. Maar de kiezer vergaf het hem. Zoals het hoofd van een klein dorpje eens zei"Als je z'n succesvol zakenman kiest, dan weet je dat je er corruptie bij krijgt, maar we profiteren er allemaal van" Zo won Thaksin met zijn flitsende Tai Rak Tapartij de ene na de andere verkiezing. Totdat hij te ver ging. Totdat de oude elite haar woede jegens deze parvenu en populist niet langer kon bedwingen. Het begon allemaal met de verkoop van zijn telecombedrijf Shin Corporation aan een Singaporees investeringsfonds. Dat leverde de familie Thaksin een slordige anderhalf miljard euro op. Door belastingontwijkende constructies via de Virgin Islands betaalde ze ook nog eens nul komma nul baht belasting. De straten van Bangkok raakten voorjaar 2005 elk weekend voller met betogers die het aftreden van Thaksin eisten. De premier schreef vervroegde verkiezingen uit en won die glansrijk. Maar de polarisatie nam zulke grote vormen aan dat generaals op 19 september vorig jaar de macht grepen. Thaksin was toen in New York bij de Verenigde Naties. Hij hoefde niet meer terug te keren. In Bangkok was het feest. De stad was opgelucht dat aan alle betogingen en aan alle gedonder een einde kwam. Eindelijk weer rust en ord Bovendien zei de oude koning dat het goed was. Dus zweeg verder iedereen. Thailand is een modern land. Bangkok kent shopping malls met een rijkdom die van de PC Hooftstraat een derdewereldsteegje maken. Het land is een productiecentrum voor auto 's en elektronica en Bangkok heeft regionale hoofdkwartieren voor vele multinationals. Particuliere ziekenhuizen leveren diensten aan hartpatiënten van Kairo tot Sydney. Maar Thailand is buiten de grote steden ook een arm land, met miljoenen kleine boeren, die gesteld waren op Thaksin en dankzij hem praktisch gratis gezondheidszorg hebben gekregen. Thaksin is een product van de nieuwe elite:mensen die in de telecom, de media en het onroerend goed hun fortuin hebben gemaakt en die bezig zijn de oude elite van de grote stad te verdringen: de ambtenaren, de professoren, de legerofficieren, de mon archie.
Thitinan Pongsudhirak is een jeugdige professor aan de klassieke Chulalongkorn Universiteit van Bangkok. Hij kent zijn land van binnen en van buiten, want hij is als politicoloog getraind op Princeton University in de Verenigde Staten. Hij had niets met Thaksin en heeft niets met de generaals en is een graag geziene gast bij BBC en CNN als in Thailand weer eens raak is. Hij vertelDe oude elite, dat is het leger, dat is de bureaucratie, dat is de monarchie. Hun ideaal is waarschijnlijk een soort softautoritaire staat, met democratische rituelen, dat wel, maar met brave, volgzame mensen. Dat zie je in Azië wel meer als ideaalmodel. Alleen de tijden zijn veranderd. Er is een nieuwe generatie rijken opgestaan in de telecomboom van de laatste twintig jaar, met andere zeden en gewoont n. Ze zijn luidruchtig en koketteren met hun geld. En het armere deel van het volk heeft aan democratie geroken, heeft gemerkt dat een overheid wat voor ze kan betekenen. " Wie in Thailand rondreist, struikelt over metershoge portretten van koning Bhumibol. Dat hij binnenkort tachtig wordt, is niet te zien, want hij oogt jeugdig op deze portretten. Thailand houdt van zijn koning, en dat is meer dan propaganda. Elke dag als het volkslied klinkt, stoppen de me's en de skytrains, de flatscreens vertonen zijn beelden en de mensen staan stil. Televisie brengt elke dag zijn activiteitenagenda en al enkele jaren dragen mensen gele Tshirts als eerbewijs aan de geliefde koning. De moeder van een kennis - een onafhankelijk type overigens- vertelt over de liefde voor de konin"Ik hou van hem ", en haalt een oude zakdoek uit een doosje. "Die heb ik in 1968 voor zijn voeten gegooid en hij heeft erop gesta" Zorgvuldig stopt ze het relikwie weer in het gelakte doo je. Bhumibol heeft de liefde verdiend. Onder dubieuze omstandigheden kwam hij, na de moord op zijn broer, vlak na de oorlog op de troon. Hij studeerde toen in Zwitserland, musiceerde, schilderde en was fervent zeiler. In de decennia die volgden heeft hij zijn land bereisd, boeren bezocht, meegedacht over irrigatie en onderwijs en zelfs over technieken om regen te maken. En te midden van militaire coups en relletjes hield hij de boel bij elkaar, verjoeg militairen die het te bont maakten en hielp de democratie een handje. Het maakt Thailand in feite tot de enige absolute monarchie in de wereld in de 21ste eeuw. Toen de generaals 19 september vorig jas avonds de macht overnamen, begon dat voor het volk met oude televisiebeelden waarin de jeugdige koning het platteland bezoekt. De muziek was heroïsch. Het signaal was duidelijk: de koning had zijn zegen gegeven aan de verjaging van de parvenu Thaksin. De generaals waren gedekt en het werd een staatsgreep met een glimlach. En met een gele bloem in de loop van elk geweer. De Amerikaan Paul Handley schreef twee jaar geleden een goed boek over de koning: The King Never Smiles. Het probeert een evenwichtig beeld te geven. Ook 's konings positie als miljardair en grootgrondbezitter komt aan de orde. Daarom is het in Thailand verboden. Niemand in de boekhandel is zo bot dat te zeg en. Telkens als je ernaar vraagt, bladert iemand behulpzaam door de computerpagina 's en zegt vriendelij"Nee, dat boek hebben we niet." Professor Boonsong van de Silpakorn universiteit had laatst een tentamenvraag voor zijn filosofiestudent"Duidt de gele-T-shirtkoorts op problemen in de Thaise samenleving? Graag een beargumenteerd antwoord. " Prompt kreeg hij bezoek en nu loopt hij het risico voor majesteitschennis te worden aangeklaagd. Het is een riskante zaak, zn wijze, almachtige koning. Want hij heeft niet het eeuwige leven en zijn zoon is iets te dol op vrouwen's en onroerend goed om in zijn schaduw te kunnen staan. Bovendien zwijgt hij te weinig en heeft hij als hij praat ook nog een iets te grote mond. Niet de monarchie heeft gezag, maar deze koning . Maar het onderwerp is taboe. Is het in een samenleving over het algemeen niet beter dat gezag berust bij instituties in plaats van bij m nsen? Op deze zo abstract mogelijk gestelde vraag antwoordt de huidige minister van Algemene Zaken Thiripat Serirnagsan in een gesprek, na een lange, moeilijke stilte: "Als academicus stel ik vast dat u gelijk hebt, althans in algemene zin gespr". Met de mededeling dat politieke systemen in de wereld moeilijker te doorgronden zijn dan de relativiteitstheorie van Einstein kapt hij verdere discussie af. De minister voelt zich zichtbaar ong emakkelijk.
Twee maanden geleden kocht de verbannen premier Thaksin ineens de Engelse voetbalclub Manchester City voor een kleine 150 miljoen euro. De oud -coach van het Britse nationale team, Sven Goran Eriksson, werd als trainer aangetrokken en een paar weken geleden kreeg Azië, dus ook Thailand, de beelden van de openingswedstrijd. Duizenden fans in Manchester die het clublied Blue Moon aanhieven, de bekende Thaise zangeres Mai Charoenpura die hen voorging en Thaksin op de eretribune. Wat doet zoiets? geweldig wat Thaksin doet. "Hij heeft de voetbalbond gevraagd de drie beste jeugdspelers te sturen, die drie zitten sinds een week in Manchester, ze mogen meetrainen en ik heb ze op televisie bezig gezien. Thaksin brengt de mooiste droom van elke Thaise voetballiefhebber dichterbij. " Dat er hier ook nog een arrestatiebevel tegen hem is uitgevaardigd, laat hen koud: "Dat is politiek, wij houden van voetbal. " Kort na de aanschaf van Manchester City kwam de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch op de proppen met een oud rapport over ernstige schendingen van de mensenrechten door Thaksin. In de oorlog tegen drugs kwamen naar schatting in Thailand in 2003 zeker 2.500 mensen om het leven. "De meest verontrustende periode van Thaksins regime ", zo schreef de voorzitter van Human Rights Watch op 30 juli aan het bestuur van de Premier League met het dringende advies Thaksin zijn positie te ontnemen, omdat hij niet voldoet aan het criterium fit and proper dat de voetbalbond in haar statuten heeft staan.
Koren op de molen van de militaire machthebbers in Thailand om de plaaggeest eens stevig aan te pakken.
De huidige premier heeft een grondig onderzoek beloofd. Maar opleveren zal het weinig en het gaat zeker erg lang duren. Probleem is namelijk dat die oorlog tegen drugs buitengewoon populair was onder de bevolking en bij politie en leger. En er liepen weliswaar vele onschuldige mensen tegen een kogel op, maar het drugsgebruik, met name het gebruik van methamphetamine, ging ook volgens rapporten van de Verenigde Naties drastisch omlaag. Op zijn verjaardag in 2003 zei de koning: "De zege in de oorlog tegen drugs is goed. Men mag ons de prijs van 2.500 doden verwijten, maar dit is een kleine prijs. " De oude elite probeert zo democratisch mogelijk de macht te heroveren. Er komt een nieuwe grondwet en in de Senaat gaan ze straks de helft van de zetels onder elkaar verdelen. Onderwijl wuift Thaksin vanuit het stadion in Manchester zijn volk toe. En verdraaid, met zijn club stond hij deze week waar Manchester City sinds mensenheugenis niet meer heeft gestaan: bovenaan. © 2008 TGC
Ik ben gery, en gebruik soms ook wel de schuilnaam gerylender.
