Hoe een wereldoorlog ontstaat:

Start aanval Israël op Iran (2.24u -13/6)

1 Poetin telefoneert met Iran en Israël

De Russische president Vladimir Poetin heeft vrijdag (13/6) zowel met Iraanse als Israëlische leiders gesproken over het conflict tussen beide landen. Dat blijkt uit een mededeling van het Kremlin.

In een gesprek met de Iraanse president Masoud Pezeshkian veroordeelde Poetin de Israëlische aanvallen op nucleaire sites als een schending van het VN-Handvest en het internationaal recht. 

Bij de Israëlische premier Benjamin Netanyhu pleitte de Russische president dan weer voor dialoog en de-escatie. Hij waarschuwde daarbij ook voor het risico op een uitbreiding van het conflict, wat zou kunnen leiden tot "rampzalige gevolgen voor de hele regio." Poetin "verklaarde bereid te zijn om een bemiddelende rol te spelen om zo een verdere escalatie van de spanningen te voorkomen", zo staat nog in de medeling van het Kremlin.

Iran is een belangrijke bondgenoot van Rusland. Teheran levert wapens aan het Russische leger voor de oorlog in Oekraïne.

2 Iran waarschuwt VS, VK en Frankrijk

Iran heeft de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk gewaarschuwd dat hun basissen en schepen in de regio doelwit zullen worden als zij proberen de aanvallen van Teheran op Israël te stoppen. Dat melden Iraanse staatsmedia.

3 Secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres riep Israël en Iran op om een ​​einde te maken aan hun escalerende conflict. "Tijd om te stoppen. Vrede en diplomatie moeten prevaleren", postte de VN-chef Guterres op X.

4 Paus roept Israël en Iran op "verstand" te gebruiken

Paus Leo XIV heeft Iran en Israël opgeroepen zich "verantwoordelijk en verstandig" te gedragen. "Niemand mag ooit het bestaan van een ander bedreigen", zei hij zaterdag in de Sint Pietersbasiliek in het Vaticaan.

Alleen een "oprechte dialoog" kan een veiligere wereld zonder nucleaire dreiging dichterbij brengen, zei hij. 

5 Bagdad vraagt Iran geen sites van VS in Irak aan te vallen

Irak heeft aan Teheran gevraagd om geen aanvallen uit te voeren op de Amerikaanse sites op Iraaks grondgebied. Dat is vernomen binnen Iraakse veiligheidskringen. De vrees bestond dat Iran de Israëlische aanvallen op die manier zou willen vergelden.

"We hebben een verzoek geformuleerd en er zijn ons positieve zaken beloofd. Iran heeft begrip voor het Iraakse verzoek", zegt een hoge Iraakse ambtenaar, die anoniem wenst te blijven.

Irak onderhoudt nauwe politieke, economische en culturele banden met buurland Iran, maar het heeft daarnaast ook een strategisch partnerschap met Washington. Zo zijn er op vraag van de regering in Bagdad nog altijd zowat 2.500 Amerikaanse soldaten in Irak.

6 Netanyahu zegt "duidelijke steun" van Trump te hebben

Israël heeft de "duidelijke steun" van Donald Trump voor zijn militaire campagne tegen Iran. Dat heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaard in een Engelstalige videoboodschap voor de Amerikaanse president, die zaterdag zijn 79ste verjaardag viert.

Door Iran aan te vallen, bestrijdt Israël "een tiranniek en radicaal regime dat atoombommen wil bouwen om ons te vernietigen, en ook ballistische raketten om elk land ter wereld te bedreigen", zo stelt de Israëlische premier. "Door onszelf te verdedigen, verdedigen we ook anderen."

7 Erdogan: "Israël is de grootste bedreiging voor stabiliteit en vrede"

Israël onder leiding van de huidige premier Benjamin Netanyahu vormt de grootste bedreiging voor vrede en stabiliteit in de hele regio. Dit zei de Turkse president Erdogan naar aanleiding van de grote Israëlische aanvallen op Iran. Hij zei het in een telefoongesprek met de Saudische machthebber Mohammed bin Salman al-Saud.

Erdogan zei dat Israël gestopt moet worden. De enige manier om geschillen over het nucleaire programma van Iran op te lossen, is volgens hem onderhandelingen. 

Erdogan vreest dat nog meer strijd in de regio aan de zuidoostgrens van het land een nieuwe toevloed van vluchtelingen kan veroorzaken, zoals dat gebeurde in de Syrische burgeroorlog. De familie Al-Saud is in haar officieel soennitische koninkrijk altijd nauw verweven geweest met de machthebbers in de VS en vreest de macht van het sjiitische Iran.

8 De president van Iran, Masoud Pezeshkian, heeft gewaarschuwd voor een nog krachtigere reactie als Israël de aanvallen blijft voortzetten, heeft hij verklaard tegen de staatsmedia.

Hij zou deze opmerkingen hebben gemaakt tijdens een telefoongesprek met de Pakistaanse premier Shehbaz Sharif.

Londen stuurt extra legervliegtuigen naar Midden-Oosten

9 Het Verenigd Koninkrijk gaat extra "middelen" sturen naar het Midden-Oosten, waaronder legervliegtuigen. Dat heeft premier Keir Starmer zaterdag gezegd onderweg naar de G7-top in Canada.

10 Voor de EU tekenen Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Raadsvoorzitter Antonio Costa present op de G7-top in Canada. Ze zullen daar volgens bronnen hameren op het belang van de-escalatie in de regio en het feit dat Iran nooit nucleaire wapens mag verkrijgen.

11 Trump: "President Poetin heeft me vanochtend (14/6) gebeld om me heel vriendelijk te feliciteren met mijn verjaardag, maar vooral om te praten over Iran", schrijft de nu 79-jarige Amerikaanse president.

"Het gesprek duurde ongeveer een uur. Hij vindt, net als ik, dat deze oorlog tussen Israël en Iran moet eindigen", aldus Trump. "Ik heb hem uitgelegd dat zijn oorlog (in Oekraïne, nvdr.) ook moet stoppen", klinkt het nog.

Trump had zich eerder deze week meermaals uitgesproken tegen een mogelijke Israëlische aanval op Iran. De Verenigde Staten voerden namelijk nog onderhandelingen met Iran over het nucleaire programma van Teheran. Na de lancering van het Israëlische offensief sprak Trump plots van een "excellente" en "zeer succesvolle" aanval.

Trump zegt dat tijdens het gesprek met Poetin ook de oorlog in Oekraïne aan bod kwam, maar dat daar "veel minder tijd" aan besteed werd. "Dat zal voor volgende week zijn".

Het was het vijfde telefoongesprek tussen beide presidenten dit jaar.