Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
24-03-2009
Huidaandoeningen bij het paard - deel 1
Huidaandoeningen bij het paard Inleiding Huidaandoeningen komen regelmatig voor bij het paard. De bekendste zijn schimmel en schurft, maar er zijn er veel meer. Vaak wordt er 'schimmel' geroepen als een paard huidplekken heeft, maar dat hoeft dus helemaal niet het geval te zijn. Ook zie en lees je wel eens dat een paardeneigenaar een paard met een huidprobleem aan het behandelen is met een medicijn wat juist helemaal niet werkt tegen die huidziekte. Hieronder een opsomming van de meest voorkomende huidziekten bij het paard, waarbij een indeling is gemaakt tussen de infectieuze (besmettelijke) huidziekten en de niet-infectieuze. Deze lijst is niet volledig: er komen nog enkele andere aandoeningen voor, maar omdat we ze hoogst zelden zien worden ze niet vermeld. Onderaan deze pagina zie je een doorsnede van de huid en lees je iets over de diagnostische mogelijkheden.
Voor een goede diagnose is de hulp van de eigenaar erg belangrijk: hieronder staat een lijstje met vragen die je dierenarts wellicht aan je zou kunnen stellen bij huidproblemen: 1. Hoe lang bestaat de aandoening al? 2. Verdwijnen de huidklachten ook wel eens een poosje en komen ze dan weer terug? 3. Waar zag je voor het eerst huidplekken en zie je ze op bepaalde plekken (bijvoorbeeld lichte plekken) meer dan op andere? 4. Zijn er nog meer paarden met dezelfde problemen? 5. Zie je ook huidklachten bij andere dieren en eventueel jezelf of anderen? 6. Is er iets veranderd in de voeding of in de omgeving van het paard? 7. Krijgt het paard momenteel medicijnen of is het nog onlangs gevaccineerd ? 8. Merk je dat de huidklachten verergeren bij bepaalde weertypen (zon, regen)? 9. Merk je dat er meer insecten in de omgeving aanwezig zijn? 10. Wanneer heb je het paard voor het laatst ontwormd en met welk middel? 11. Is er jeuk?
Schimmelinfectie bij paarden en een kind. De tweede foto van links laat een typische schimmelplek zien, veroorzaakt door Microsporum.
Oorzaak Deze meest voorkomende huidaandoening bij het paard wordt veroorzaakt door de schimmels Trichophyton of Microsporum. Aan de huidplekken kun je niet zien welke van de twee de oorzaak is. De incubatietijd kan 4 dagen zijn, maar soms ook wel eens 6 weken. De infectie wordt overgebracht door direct contact tussen paarden of indirect door borstels, tuigen, etc. Niet altijd heeft het paard verschijnselen: vaak zie je bij stress of verminderde weerstand de symptomen tevoorschijn komen.
Symptomen In het begin zie je kleine bultjes met opstaande haren, later min of meer ronde, kale, schilferige plekken die vanuit het centrum genezen. Doorgaans is er geen jeuk, maar zijn er ernstige huidbeschadigingen dan kunnen die door secundaire bacteriële infecties wel gaan jeuken. Meestal zie je de aandoening op de plaatsen waar het tuig ligt: zadel, hoofdstel, etc. Binnen een grotere paardenpopulatie, bijvoorbeeld een manege, zie je dat er een redelijke immuniteit bestaat waardoor je nauwelijks of geen verschijnselen ziet. Een nieuw aangevoerd paard binnen zo'n populatie krijgt vaak binnen een maand de verschijnselen.
Diagnose De symptomen geven vaak al voldoende duidelijkheid. Bevestiging kun je krijgen met een schimmelkweek door de dierenarts. Behandeling Er zijn enkele anti-schimmelmiddelen, zoals imaverol. Volg de gebruiksaanwijzing van het produkt of de adviezen van je dierenarts. Herhalen van de behandeling is erg belangrijk, omdat in één behandeling lang niet alle schimmelsporen worden gedood. En vergeet niet de omgeving van het paard te behandelen: borstels, zadeldekens, tuigen, enz. kun je met dezelfde anti-schimmelmiddelen behandelen. De stal kun je reingen met water en soda of met chloor (bleekwater).
Voorkómen Zorg dat op een manege elk paard zijn/haar eigen tuig/zadel/borstels, etc. heeft. Er kan ook tegen schimmel worden gevaccineerd. Lees daarover meer onder het hoofdstuk ' vaccinatiespaard '.
Belangrijk: Schimmelinfecties zijn ook voor de mens zeer besmettelijk!
Dermatophilose op de rug bij een paard. Rechts zie je de pus onder de weggetrokken korst
Dit is de meest voorkomende bacteriële huidaandoening bij het paard. Oorzaak De bacterie Dermatophilus congolense komt de huid binnen via bijvoorbeeld schaafwondjes, vooral als de huid en haren nat zijn. Je ziet het dan ook vaak bij paarden die buiten lopen in regenachtig weer. Ook onder onhygiënische omstandigheden zie je de ziekte vaker. De ziekte is weliswaar niet besmettelijk, maar de infectiedruk op een stal is hiermee wel verhoogd, waardoor het zich kan verspreiden naar andere paarden. De ziekte komt ook (zelden) bij de mens en de koe voor. Het heet ook wel 'regenschurft', maar eigenlijk is die naam onjuist: het suggereert dat mijten de oorzaak zijn (= schurft), terwijl dat helemaal niet zo is!
Symptomen Soms lijkt het in eerste instantie wat op schimmel. Je ziet de plekken nogal eens op de rug en zijkant van het paard. Later ontstaan korstjes die, als je ze verwijdert een roze open plekje achterlaten. Aan de onderzijde zijn die korstjes vochtig en je ziet soms wat geelgroene pus. Er is doorgaans geen jeuk, maar de aandoening is wel vaak pijnlijk.
Diagnose Ook hier is het 'klinisch' beeld vaak voldoende om de diagnose Dermatophilose te stellen. Eventueel kan de dierenarts een bacteriologisch onderzoek laten doen.
Behandeling De korsten moet je voorzichtig verwijderen en vervolgens om de 3-4 dagen wassen (eventueel het gehele paard) met Betadine-shampoo. Je kunt de korsten ook eerst laten weken met die shampoo voor je ze verwijdert. Liever geen betadine-scrub, omdat die op alcoholbasis is gemaakt en sommige paarden daar slecht op reageren. Na het wassen goed afdrogen of in de zon zetten. In ernstige gevallen worden antibiotica gegeven aan het paard. Vergeet daarnaast niet de huisvesting te verbeteren (schone en droge stal, etc.). Let op: bij de mens veroorzaakt de aandoening een huidontsteking met 2 tot 5 mm grote witte pukkeltjes, soms met wat jeuk. Bij het onderzoeken of behandelen van verdachte huidaandoeningen bij een paard is het daarom raadzaam om handschoenen te dragen.
Folliculitis (ontsteking van de haarfollikels, de haarzakjes) Oorzaak De oorzaak is de bacterie Staphylococcus aureus. De aandoening zie je vooral in het voorjaar en zomer en op plekken waar tuigdelen liggen. Vaak is er een combinatie van factoren: beschadiging van huid, hitte, vuil, zweet, insektenbeten, enz. Wanneer deze aandoening zich ook uitbreidt naar de omliggende huid en het bindweefsel wordt het furunculosisgenoemd: deze grotere knobbels kun je herkennen als zachte bobbels, open zweren en korsten.
Symptomen In het begin zie je kleine bultjes (2-3 mm), die zich gaan ontwikkelen tot puistjes. Soms gaan ze weer weg en een andere keer worden ze wat groeter. Er is geen jeuk, maar wel zijn de plekjes pijnlijk. Als de puistjes opengaan komt er een pussig tot bloederig vocht uit. Als ze herstellen zie je korstjes en kaalheid op die plaats.
Behandeling Rust (dus geen tuig of zadel op) totdat de huid volledig is genezen. Daarnaast goede hygiëne. Eventueel kun je de plakken wassen met Betadine-shampoo en in ernstige gevallen ook antibiotica. Gelukkig is dat laatste zelden nodig. Genezing van de grotere knobbels duurt soms weken tot maanden
Dit is de meest voorkomende huidtumor bij het paard en wordt waarschijnlijk door een virus veroorzaakt. Vooral waar wondjes zijn (denk ook aan vliegen) zie je het optreden. Je ziet het op alle leeftijden en bij alle rassen. Ze kunnen van dier op dier overgaan, maar dat gebeurt zelden. Je kunt sarcoïden op alle delen van de huid zien, maar vooral een dunne huid en op vochtige plekken, zoals de liezen, de oksels, rond het geslachtsapparaat, achter de oren rond de ogen. Sarcoïden kunnen er heel verschillend uitzien: bloemkool- of wratachtig, soms gesteeld, andere keren weer een gladde en stevige knobbel in de huid en soms ook een grote tumor van wel 25 cm groot, die makkelijk bloedt. Bij één paard kunnen verschillende typen naast elkaar voorkomen.
Diagnose De huidaandoening is vaak makkelijk te herkennen. Zekerheid krijg je door een stukje te laten onderzoeken door de dierenarts (die stuurt het biopt dan naar de patholoog, zie onderaan deze pagina).
Behandeling De keuze van de therapie hangt mede af van de grootte, van de plaats en van het aantal sarcoiden. Vaak worden verschillende behandelingen gecombineerd om het beste resultaat te krijgen. Cryochirurgie (bevriezen, net zoals men dat bij wratten doet). Operatief: grotere tumoren moet je chirurgisch laten verwijderen. Daarnaast worden nog wel eens andere behandelingen ingesteld, zoals injecties met BCG , bepaalde zalven, chemotherapie en bestraling, maar enkele daarvan worden in de praktijk niet of nauwelijks toegepast. Hier kun je er meer over lezen.
Prognose Je ziet ze nogal eens terugkomen. Een goede vliegenbestrijding is belangrijk.
mailgroep huisdieren
