Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op zondag 15 november 2009

Libellen zijn echte zomerdieren. Toch zijn ook in de winter libellen te vinden: winterjuffers. Deze zijn gespecialiseerd in het overwinteren als volwassen libel. Daarvoor zoeken ze beschutte heideveldjes op waar ze zich verbergen in pollen hei of pijpenstrootje.

De bruine- en noordse winterjuffer behoren tot de familie van de pantserjuffers. Winterjuffers kenmerken zich door een lichtbruin lichaam met donkere metaalbruine figuren. In tegenstelling tot andere juffers vouwen ze alle vier hun vleugels aan één kant van het lichaam bij elkaar (zie foto), zodat ze wat sneller kunnen opwarmen in koude perioden. Noordse winterjuffers zijn zeldzaam en komen voor in de noordelijke helft van Nederland. Bruine winterjuffers komen vooral voor in het oosten en zuiden (hoge zandgronden) en in de duinen. Winterjuffers komen aan het eind van de zomer als imago uit het water tevoorschijn en vliegen dan al snel van het water weg, op zoek naar geschikte plekken om te jagen en (later) om te overwinteren. Dit kan vele kilometers verwijderd zijn van het water waar ze uit zijn gekomen.

Om te overwinteren zoeken ze beschutte plekjes op in de vegetatie. Favoriet zijn pollen van struikheide of pijpenstrootje. Hier kruipen ze diep in weg en kunnen ze maandenlang roerloos blijven hangen. Ze vertrouwen volledig op hun schutkleur om niet door vogels of muizen te worden opgegeten. Wilt u ze vinden dan zult u daar flink tijd in moeten investeren, maar onmogelijk is het zeker niet.

Tekst: Kim Huskens en Tim Termaat, De Vlinderstichting
Foto: Kim Huskens