Hallo bezoeker,
welkom op het blog van de Mailgroep Huisdieren, een hechte groep Dierenvrienden-SeniorenNetters, die er zijn voor, door en met elkaar.
Op dit blog kunnen jullie kennismaken met onze dieren, tips vinden over de verzorging en de gezondheid van de dieren, dierengedichten en dierenartikels lezen, werkjes in verband met dieren bekijken, enz.
Veel kijk- en leesplezier!
05-05-2007
Hoe produceert een koe op een mager dieet van gras vette melk? (Cis-ka)
Hoe produceert een koe op een mager dieet van gras vette melk?
BART VERCRUYSSEN , Antwerpen
LOTTE ALSTEENS
Vonden wij dagelijks louter groene groentjes op ons bord, dan zouden we ongetwijfeld weinig gedaan krijgen. Een koe daarentegen blijft niet alleen ter been op een pover dieet van gras, ze levert ons bovendien schijnbaar moeiteloos dikmakers als boter, kaas en room. Met dank aan de erg efficiënte melkklier, 'een structuur die relatief vroeg in de evolutie opduikt, nog voor de moederkoek bijvoorbeeld', weet de lactatiefysioloog Christian Burvenich van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent.
Maar voor we de mirakels van de natuur bezingen, moeten we die eerst relativeren. De melk die de koe produceert, is veelal een waterig goedje. In een pakje boter van 250 gram gaat ongeveer zes liter van het witte brouwsel. 'Koeienmelk bestaat voor 85 procent uit water', zegt Burvenich. 'In dat water is ongeveer 5 procent melksuiker, 5 procent melkvet en net geen 4 procent melkeiwit opgelost, alledrie door de melkklier aangemaakt. De overige bestanddelen, waaronder vitaminen, worden uit het bloed opgenomen.'
Toch blijft het opmerkelijk dat een koe daarvan dagelijks tientallen liters voortbrengt, want de chemische bestanddeelen in gras zijn nauwelijks te vergelijken met die van melk. 'De sleutel van de chemische omzetting zit in de pens, de eerste van de vier magen bij herkauwers. In die voormaag zit een grote massa microscopisch kleine eencelligen, voornamelijk bacteriën. Zij zorgen voor de gisting van het gras, en produceren tijdens dat proces onder meer azijnzuur en boterzuur, die dan in de bloedbaan terechtkomen. Die twee stoffen zijn vetzuren, bouwstenen die de melkklier gebruikt om melkvet aan te maken.'
'Een andere bouwsteen van melkvet, glycerol, bereikt de melkklier na afbraak van het lichaamsvet van de koe of wordtt opgebouwd uit glucose, een molecule die ook dient tot de aanmaak van melksuiker. Dat glucose kan op zijn beurt ter hoogte van de lever geproduceerd worden uit onder meer propionzuur, een ander vetzuur van de eencelligen in de pens.'
Die eencelligen vormen na verloop van tijd ook zelf het voedsel van de koe. 'De flora van de pens reist af naar wat volgt van het spijsverteringsstelsel en wordt afgebroken tot onder andere aminozuren, de bouweenheden van eiwitten die dan in het bloed afreizen naar de melkklier om er het melkeiwit te vormen.'
Een knap staaltje scheikunde van de klier dus, maar het hele proces vergt wel veel energie van de koe. 'Omdat ze instaat voor het welzijn van de nakomelingen, staat de melkklier hoog in het lijstje van belangrijke weefsels. Op de tweede plaats zelfs, na de hersenen. Dat wil zeggen dat de klier voorrang krijgt van het lichaam en veel energie opeist, of de koe dat nu wil of niet.'
Goede melkkoeien zijn daarom als het ware topatleten. Veel melk aanmaken vergt een zeker talent: het lichaam van sommige koeien werkt efficiënter dan dat van andere. Melkveebedrijven fokken dan ook alleen met de dieren die het meest produceren. Met resultaat: 'Enkele decennia geleden produceerde een koe slechts de helft van de hoeveelheid die ze vandaag aanmaakt', merkt Burvenich op.
Maar die vooruitgang hebben ze niet louter te danken aan een stel goede genen. Veeboeren geven de dieren een steuntje in de rug door ze extra voeding te geven. 'Veevoer en hooi zijn een bron van koolhydraten en leveren na gisting in de pens extra azijnzuur en boterzuur op. Ook toegevoegde eiwitten en vet vullen de reserves van de dieren aan', zegt Burvenich. 'Wil je een rendabel bedrijf, dan volstaat het al lang niet meer om een koe gewoon in de wei te zetten.'
LOTTE ALSTEENS
(DS)
We zijn er voor, door en met elkaar ! http://blog.seniorennet.be/mailgroephuisdieren/
mailgroep huisdieren
