De geschiedenis van Indonesië in vogelvlucht De geschiedenis van Indonesië is een turbulente geschiedenis. Het is een geschiedenis van vorstendommen, islamisering, kolonisatie, bezetting, revolutie en onafhankelijkheid. Vroegste inwijkelingen De geschiedenis van Indonesië begint rond 2500 v.C. met de komst van de proto-Maleiers. Zij verdrongen de oerinwoners van Indonesië naar de bossen in het binnenland. Zij introduceerden enkele ‘leuke’ technieken zoals ‘slash-and-burn’ en koppensnellen. Rond de 3de eeuw v.C. kwamen vanuit Zuid-China de deutero-Maleiers. Zij verdrongen op hun beurt de proto-Maleiers naar het binnenland. Zij ontwikkelden en onderhielden een uitgebreid handelsnetwerk, zowel binnen Indonesië als met het Aziatische vasteland. En dan vooral met India. Vanuit India kwamen er op die manier hindoeïstische brahmanen en boeddhistische monniken naar Indonesië die er totaal nieuwe gebruiken introduceerden.
Vorstendommen en islamisering
De Shailendradynastie heeft ons het prachtige Borobudur nagelaten (foto: F.H. Mira) Zo ontstonden er in Indonesië verschillende vorstendommen die door Indiase tradities waren beïnvloed. Halfweg de 7de eeuw na Christus werd Sri Vijaya in Zuid-Sumatra een belangrijk vorstendom. Op Midden-Java zwaaide aanvankelijk (begin 8ste eeuw) de Sanjayadynastie de plak, gevolgd door de Shailendradynastie. De Shailendra’s zijn onder meer verantwoordelijk voor de bouw van Borobudur (830). De Sanjayadynastie nam het kort daarna echter weer over van de Shailendra’s en zij lieten in de 10de eeuw de hindoeïstische tegenhanger van het boeddhistische Borobudur bouwen: het tempelcomplex van Prambanan. De macht op Midden-Java komt echter plots in verval en het machtscentrum verschuift naar Oost-Java. Daar ontstaat in de 13de eeuw het koninkrijk Majapahit. Dit geldt voor veel Indonesiërs nog steeds als dé bloeiperiode uit de geschiedenis van Indonesië. De invloed van het koninkrijk Majapahit bleef toen immers niet enkel tot Indonesië beperkt, maar strekte ook uit over Maleisië en grote delen van Indochina. In de 15de eeuw viel het rijk echter uiteen. Al wat restte waren kleine hindoestaatjes, die in de 16de eeuw bezweken onder de druk van de islamisering. Enkel Bali en het ondoordringbare binnenland bleven buiten schot van de islamisering.
Kruidenkolonie De kolonisatie is een belangrijk hoofdstuk uit de geschiedenis van Indonesië. De aanvankelijke inzet in de kolonisatiestrijd waren de specerijen. Zowel de Portugezen als de Spanjaarden waren geïnteresseerd, maar het waren de Nederlanders die de bovenhand haalden rond 1600. Aanvankelijk was het eerder een economische operatie: Indonesië werd gerund door de V.O.C. (Vereenigde Oost-Indische Compagnie), een bedrijf dus. En de Nederlanders waren geen doetjes: de lokale bevolking werd verplicht om kruiden te verbouwen, voornamelijk kruidnagel, peper en nootmuskaat. Het strenge bewind van de Nederlanders leidde vooral in Java en de Molukken tot hongersnood, ziekte en bevolkingsafname. Toen de V.O.C. failliet ging in 1799 werd het bewind over Indonesië overgedragen aan de de Nederlandse overheid.
Een kort intermezzo in de geschiedenis van Indonesië In 1811 werd Indonesië heel even Indonesia toen de Britten het land veroverden. Maar ze gaven het in 1816 netjes terug aan de Nederlanders.
Javaoorlog en moordende nasleep Op Java breekt een volksopstand uit tegen de Nederlandse bezetter, de zogenaamde Javaoorlog. Tussen 1825 en 1830 vallen er meer dan 200.000 slachtoffers. Die oorlog is in 1830 dan wel gedaan, de miserie voor de Indonesiërs is echter nog niet voorbij. Omdat die oorlog de Nederlandse overheid zoveel geld heeft gekost, beslist ze om het Cultuurstelsel in te voeren. Dat betekent dat de Indonesische boeren meer dan de helft van hun landbouwgrond moeten gebruiken om exportgoederen te verbouwen zoals koffie of thee. En dat allemaal om de Nederlandse staatskas te spijzen. De gevolgen laten zich raden: er is niet genoeg landbouwgrond over om rijst te verbouwen wat voor de Indonesische bevolking leidde tot hongersnood. Die praktijken bleven echter niet onopgemerkt: onder meer het boek Max Havelaar van Multatuli klaagde in 1860 deze situatie aan. Geleidelijk aan nam de druk toe en werd het Cultuurstelsel afgeschaft. Maar dat betekende niet dat Nederland Indonesië niet verder koloniseerde: Nederland breidde haar gezag gestaag uit over alle eilanden van de archipel en kreeg pas in het begin van de 20ste eeuw heel de archipel onder controle.
Tweede Wereldoorlog In januari 1942 viel Japan Indonesië binnen. Ondanks de uitgestrektheid van het land duurde het maar enkele weken vooraleer Japan het ganse land onder controle had. Veel weerstand kregen ze immers niet van de lokale bevolking: zij waren de Nederlanders spuugzat en dachten een beter leven tegemoet te gaan met hun Aziatische broeders. Maar dat was verkeerd ingeschat. De Japanners voerden een vreselijk bewind. Indonesië kende een periode van hongersnood en epidemieën.
Onafhankelijkheid
Soekarno Twee dagen na de capitulatie van Japan in augustus 1945 riep Soekarno de onafhankelijkheid uit. Dat was echter buiten Nederland gerekend, dat haar kolonie graag terug wilde. De jaren na de onafhankelijkheidsverklaring spartelde Nederland behoorlijk tegen en woedde er een guerrillaoorlog. In 1949 bezweken de Nederlanders onder de toenemende internationale druk. Ze stemden in met de onafhankelijkheid van Indonesië. Met uitzondering van Irian Jaya, dat pas in 1963 door Nederland werd overgedragen aan Indonesië.
Moeilijke start De nieuwe staat Indonesië kende heel wat binnenlandse conflicten. Daarom besliste president Soekarno in 1957 om een ‘geleide democratie’ te introduceren. De president kreeg daarmee alle wetgevende en uitvoerende macht. Dat leidde in 1965 tot een couppoging van de communisten. Die poging mislukte en de represailles waren buiten alle proportie: naar schatting 500.000 tot 1 miljoen mensen werden vermoord, voornamelijk communisten en sympathisanten. Een erg donker hoofdstuk uit de geschiedenis van Indonesië.
Soeharto Soeharto In 1968 kwam Soeharto aan de macht, die zijn Nieuwe Orde politiek introduceerde. Hij zocht toenadering tot het westen en stimuleerde – met succes – buitenlandse investeringen. In 1975 beëindigden de Portugezen hun koloniale overheersing van Oost-Timor, en kort daarop annexeerde Indonesië Oost-Timor, erg tegen de zin van de Oost-Timorezen. Dat leidde tot bloedige confrontaties en kostte het leven aan een kwart van de Oost-Timorezen, 150.000 mensen. Pas in 2002, en onder druk van de VN, stemde Indonesië in met de onafhankelijkheid van Oost-Timor.
Recente geschiedenis van Indonesië
President Yudhoyono in het gezelschap van Obama In 2001 kwam Soekarnoputri aan de macht, de dochter van Soekarno. Maar echt politiek en economisch stabiel werd het niet tijdens haar bewind. In 2002 was Kuta in Bali het doelwit van een moslimterroristische bomaanslag die aan meer dan 200 mensen het leven kostte. In 2004 verliest Soekarnoputri de verkiezingen en Yudhoyono komt aan de macht. Hij gaat de strijd aan tegen de corruptie en slaagt erin om Indonesië redelijk ongeschonden door de econmische crisis te leiden. Reden genoeg voor de Indonesiërs om hem in 2009 opnieuw te verkiezen tot president. Sinds de derde democratische verkiezingen in dit land werd met meerderheid van stemmen een nieuwe president gekozen, Joko Widodo, voor iedereen hier Jokowi genoemd, en staat deze integere ex-zakenman voor een ongelofelijke taak dit land met haar enorme volksverscheidenheid homogeen te houden.
Kennismaking: Als Vlaming en nog steeds buitenlander, resideer ik,marco, reeds 25 jaar in Indonesie op het eiland Bali, waar ik in mijn eerste 3 jaren van verblijf gewerkt heb als docent Engelse taal aan verschillende tourisme akademieen op verschillende eilanden. Sinds 1993 werk ik als tourmanager en vooral begeleider van Vlaamse groepen doorheen dit prachtige land. Deze blog is dusdanig een voortzetting van mijn passie en liefde voor dit land en haar pantheon aan volkeren en talen en vooral levende traditionele culturen in een evergreen landschap van rijstvelden, vulkanen, wouden en zeeen.Via deze blog wil ik proberen feiten, ervaringen, fotos, weetjes en kennis via dit medium met nog meer nederlands sprekende geinterresseerden te delen.
Indonesië in het kort
Oppervlakte: Indonesië is 1,904,569 km² groot en komt het dichtst bij Mexico in grootte, en maakt dit eilandenrijk het 15de grootste land ter wereld. Ter vergelijking: dat is 62 keer groter dan België en bijna 46 keer groter dan Nederland. Indonesië bestaat uit 18306(!) eilanden waarvan er ongeveer 6000 bewoond zijn. Dat maakt van Indonesië de grootste archipel ter wereld.
Taal: het Indonesisch, ook wel gekend als Bahasa Indonesia, is de officiële taal. Maar daarnaast worden er meer dan 700 lokale talen en meer dan 1300 dialecten gesproken. Bahasa Indonesia werd als taal grammatisch afgeleid van het Maleis (bahasa melayu) dat ook in Maleisië en in Brunei wordt gesproken.
Bestuursvorm: Indonesië is een republiek met als President Yoko Widodo,een Javaan.
Bevolking: Indonesië heeft ongeveer 256 miljoen inwoners.
Etniciteit: er zijn ongeveer 300 verschillende etnische groepen in Indonesië, waarvan de Javanen het sterkst vertegenwoordigd zijn. Zij zijn goed voor 41% van alle Indonesiërs en zijn in cultureel en politiek opzicht de dominante bevolkingsgroep. Andere belangrijke bevolkingsgroepen zijn onder meer de Soendanezen, de Madoerezen en de Balinezen. Chinese Indonesiërs zijn een kleine bevolkingsgroep, maar zij spelen een belangrijke rol in de handel. De regionale etniciteit wordt vaak sterk gecultiveerd, maar tegelijk is er toch wel een zeker nationaal gevoel.
Religie: er worden zes godsdiensten erkend in Indonesië: de islam, het protestantisme, het katholicisme, het hindoeïsme, het confucianisme en het boeddhisme.
Munteenheid: in Indonesië betaal je met de Indonesische Rupiah, of kortweg IDR. Wen maar alvast aan grote bedragen, want 10 000 IDR is slechts 0,65 EUR waard.
Telefooncode: bel je naar een Indonesisch nummer, vorm dan eerst +62.
Tijdzone: Indonesië strekt zich van west naar oost uit over vele duizenden kilometers. Er zijn dan ook meerdere tijdzones, variërend tussen GMT+7 en GMT+9.
Weet je: dat in tegenstelling tot de meeste landen in de wereld, Indonesiers niet naar hun land refereren als het conventionele ‘moeder’ of ‘vader’ land, maar naar haar geografische termen van land en water, vooral om te verwijzen naar deze enorme archipel die ze ‘Tanah Air Kita’ of ‘Ons Land en Water’ noemen.
