De oude man staarde schijnbaar nietsziend door het enorme venster naar de afnemende straatdrukte.

De Grooten Oorlog was bijna een jaar geleden afgelopen. Het leek nog maar pas gisteren. Voor zijn geestesoog zag hij opnieuw de eindeloze rij zwaar gewonde Duitse soldaten strompelend terugtrekken langs de oude lindebomen op weg naar hun vernielde vaderland, soldaten die op een vreemde manier het moordende mortiervuur hadden overleefd. 

Van de grote Duitse trots schoot weinig meer over. 

De heerlijke zwoele geur van de oude lindebomen woei hem tegemoet vanuit de op een kier geopend raam.  De zomer naderde kennelijk met rasse schreden. De man zuchtte diep.  Hij draaide zich om en keek zijn secretaresse aan.

“Zo… dat was alles.  Beëindigt deze brief met de nodige beleefdheidsblabla en leg ze ter ondertekening op mijn bureau.  Daarna kan u naar huis gaan,  mevrouw De Smet.”

De vrouw staarde haar werkgever aan als was hij het achtste wereldwonder geworden. In al die jaren dat ze voor de oude rechter werkte had ze het nooit gewaagd één minuut te laat te komen of vroeger naar huis te gaan.  De 45 jarige Mevrouw De Smet wist hoe kwaad de oude man kon zijn als ze nog maar een half minuutje over tijd kwam.  Ze was duidelijk verward.  De rechter zag het en grijnsde haar iets vriendelijker toe.

“Jaja…  ga nu maar.  Maandag komt u dan maar een uurtje vroeger.  Goede avond mevrouw De Smet en nog een prettig eindeweek.”

Aarzelend stond de vrouw recht nadat ze de volgetikte brief uit de vooroorlogse en aftandse Underwood tikmachine heeft gedraaid.

“Leg maar op mijn werktafel en verdwijn.”  Er klonk opnieuw die oude bekende barsheid in zijn stem wat haar iets geruster stelde.

Nauwgezet inspecteerde ze haar bureau.  Als er nog maar een potlood scheef lag kon ze zich verwachten aan één van zijn bekende striemende onaangename sermoentjes over orde en netheid.  Gelukkig lag er niets onfatsoenlijks op haar werktafel. Een piepklein kruimeltje brood werd nog gauw verwoed van haar tafel geveegd.  Ze nam haar lederen handtas en liep naar de deur.

De vrouw werd nagestaard door de oude rechter.  Maar de man had reeds alle belangstelling voor haar verloren.  

“Dag rechter… tot  Maandag dan.”,  riep ze nog vlug.  De magistraat had haar echter niet meer gehoord.  Hij was opnieuw gaan zitten achter zijn grote witte Chippendale bureau die hij voor een prikje had gekocht van een Engelse lord met wie hij goed bevriend was.  Het ding was echter een fortuin waard en uiterst zeldzaam maar de rechter gaf niet om antieke dingen.  Hij kocht het omdat hij de Chippendale gewoon mooi had gevonden.

Gustaaf Van Daelen nam een kaft van de hoop dossiers rechts en smeet het ding met een doffe klap op de groene onderlegger bovenop de getikte brief van mevrouw De Smet.  Hij ontknoopte de zwarte lintjes van de kaft en bekeek het eerste blad.  Het betrof een strafzaak tegen een beenhouwer die honden en katten tijdens de oorlog ving, slachtte en verkocht als superieur konijnenvlees. Maar daarvoor werd hij niet veroordeeld, wel had de man zijn buur vermoord die achter dit gruwelijk geheim was gekomen en hem eerst afperste en hem vervolgens wou aangeven.  De openbare aanklager had de doodstraf geëist en gekregen.  De oude magistraat diende dan ook de strafmaat te bepalen.  

Hij was uiteraard geneigd de substituut in zijn rekwisitoor te volgen.

Toch kon de rechter er zijn aandacht niet bij houden.  Steeds opnieuw vlogen de oude fletsblauwe ogen naar de kalender aan de muur.  Mevrouw De Smet had het rode schuifraampje vanmorgen reeds verplaatst op 30 april.  Van Daelen huiverde hoewel het vroeg warm was voor de tijd van het jaar… té warm zelfs.  De oude man wist dat het weer zover was.

Hij opende een lade en haalde een vergeelde sepiakleurig en verkreukte potloodtekening tevoorschijn.  Het was een in houtskool getekend portret van hemzelf als jonge man.

De jonge pas afgestudeerde procureur had net een vlijmend rekwisitoor achter de rug en keek de jury met enige spanning aan.  Ze moeten hem veroordelen. Dat kon niet anders. De bewijzen die hij had aangebracht waren zonder meer overweldigend geweest.  Het geschuifel van stoelen deed hem niet eens opkijken.  Hij wist dat de jury zich nu ging terugtrekken om te beraadslagen.  Steels vlogen de ogen van de jonge Van Daelen naar de beklaagde die echter zijn blik strak op hem gevestigd had.  Hij glimlachte de procureur vriendelijk toe.  Van Daelen wist niet wat hij ervan denken moest.  Ofwel besefte de beklaagde de draagwijdte van zijn hachelijke situatie niet,  ofwel trok hij er zich geen zier van aan.  De procureur tipte op het laatste.  Snel wendde Van Daelen zijn blik weer af en deed verwoede pogingen met een ongewone interesse een kras of vlek in de vuilwitte groezelige muur te bestuderen.  Hoewel hij een krant bij zich had kon hij zichzelf er niet toe brengen wat te lezen.  Daar voelde de procureur zich te nerveus voor.

Een korte blik op zijn zilveren zakhorloge vertelde hem dat de jury reeds meer dan drie uren vergaderde.  Waarom moet het zo lang duren ?  De beklaagde was zonder enige twijfel zo schuldig als de pest.  Van Daelen trachtte zich de gezichten van de juryleden voor de geest te halen en sommige van hen zouden misschien wel sympathiseren met die vuile perverse  moordenaar.  De procureur hoopte echter van niet.  

Het was zijn eerste gruwelijke moordzaak en de jonge man zag zijn kans schoon om ermee snel naam te maken.

De deur opende zich plots.  Van Daelen keek niet op maar wist dat de jury eindelijk een verdict had.  Schijnbaar ongeïnteresseerd staarde hij naar enkele papieren die uitgewaaierd op zijn tafeltje lagen.

“Is de jury tot een unaniem oordeel gekomen ?”,  vroeg de oude rechter met zijn dikke worstvingers op de tafel trommelend.

Een man, kennelijk de voorzitter van de jury, gekleed in een rafelig zwart kostuum dat betere dagen had gekend,  stond op en antwoordde eenvoudig met een hoge iele krassende stem:

“Ja.”

“Stel dan uw verdict.”,  zei de rechter kregelig vanwege het lange wachten.

“Wij achten beklaagde  Gerolf Van Dender schuldig aan alle schuldvragen.”

De rechter liet zijn houten voorzitter - hamertje met een vlijmende harde klap neerkomen op zijn werktafel.

“Beklaagde… sta op en aanhoor uw straf.”

Twee zijdelings geposteerde geüniformeerde agenten trokken de onwillige beschuldigde omhoog.  De man had echter zijn blik nog steeds strak en glimlachend gevestigd op de procureur. Hij scheen helemaal geen aandacht te hebben voor de strafmaat die de rechter zou uitspreken.

“Gerolf Van Dender…  u bent schuldig bevonden aan de u ten laste gelegde gruwelijke feiten.  Ik heb geen andere keuze dan u te veroordelen tot de doodstraf door onthoofding. God weze uw ziel genadigd.  De straf wordt over precies één week  vrijdags voltrokken om 5 u ‘s morgens.”  besloot de magistraat met een nieuwe zware klap van zijn hamertje.  De slag was zo hevig dat de rechter een lelijke barst  had veroorzaakt in het blokje van zijn werktafel.  

De oude Van Daelen keek naar de buffetkast rechts van hem.  Hij stond op en opende het dure rijkelijk met sculpturen versierde ding.  De fles 14 jaar oude malt whisky was voor drie vierden gevuld.  Met bevende vingers wrong Gustaaf de kurk los en schonk zichzelf een royale bel in.

Toen hoorde hij het…

Het akelige geschuifel…  Een ondefinieerbaar schuifelend geluid van versleten lederen oude schoenen tegen de blauwe arduinen stenen was duidelijk hoorbaar.  Daarna zou spoedig het aanhoudende huiveringwekkende ‘getsjak’ volgen.  De oude rechter was banger van dat geluid dan van het geschuifel.  Diep in zijn onderbewustzijn wist de oude man maar al te goed wat dit vreselijke lawaai veroorzaakte.

Het deed hem na al die jaren nog steeds het angstzweet uitbreken.  Tegen beter weten in liep de oude rechter naar buiten in de hoop de vermetele die het geschuifel veroorzaakt bij de lurven te grijpen.  Maar het geluid hield op.  Van Daelen luisterde aandachtig.  Maar hij hoorde enkel het veraf klinkende bekende geratel van karrenwielen tegen de oude door de oorlog beschadigde straatstenen. 

Het akelige ‘getsjak’ heeft nog niet van zich laten horen wat de oude rechter, paradoxaal genoeg, verontrustte. Maar ook het vertrouwde geluid van de ratelende karrenwielen op de straat had voor hem een nieuwe angstaanjagende dimensie verkregen.  Hij nam een fikse slok van zijn whisky in de hoop snel de alcoholische roes te bereiken die hem onverschillig zou kunnen maken tegen deze verschrikkelijke enge geluiden.  Maar anders dan voorgaande jaren bleef Gustaaf helaas volkomen nuchter, hoewel hij reeds het derde volgegoten glas van het sterke geestrijke vocht had genuttigd.  Het was alsof ‘het’ of ’iets’ wilde voorkomen dat hij dronken werd.  De oude rechter zal dit keer de angstaanjagende komende gebeurtenissen volkomen nuchter moeten beleven.  Het vierde glas bracht evenmin soelaas.  Hij voelde enkel zijn lichaam loodzwaar en moeizamer worden door de pure alcohol die haar weg doorheen zijn oude verkalkte aders zocht.

Zijn blik ging naar het einde van de lange marmeren gang die zich reeds in het duister had gehuld.  Het akelige geluid kwam uit die richting.

Aarzelend en met loden benen wankelde de oude magistraat de gang in.  Hoewel de angst hem verlamde was hij niet in staat rechtsomkeer te maken.  Zijn vermoeide benen weigerden te gehoorzamen.

De rechter wist dat de gang verderop doodliep maar kon door het duister het einde nog steeds niet ontwaren.  Het geschuifel begon opnieuw en ditmaal sterker.  Het kwam uit het duister op het einde van de gang en het verplaatste zich kennelijk in zijn richting.  Gustaaf wist niet wat te denken.

De adrenaline vermengde zich met de alcohol en vormde een dodelijke cocktail van  panische angst en overmoed,  maar versterkte ook de lugubere majesteit van het akelige geluid in zijn geest.  Rechter Van Daelen probeerde zijn doodsangst te overwinnen door zijn wazig verward stemgeluid kracht bij te zetten.

“Halt … wie is daar ?”, maar hij kon echter niet voorkomen dat zijn stem slechts een krakerig trillend hoog gepiep voortbracht.

Het geschuifel stierf weg en het was opnieuw doodstil in de gang.

De rechter bereikte eindelijk het einde van de gang.  Hij bekeek het statieportret van de Belgische koning Leopold I die hem zuur en naargeestig leek aan te staren.

Bruusk draaide de oude man zich om en liep opnieuw naar zijn bureau.