Romenu is een blog over gedichten, literatuur en kunst Maar Romenu is ook een professionele freelance vertaler Du-Ne en Ne-Du http://www.roumen-vertalingen.nl/
Georg Trakl werd op 3 februari 1887 in het conducteurshuis aan de Waagplatz 2 in Salzburg geboren. Zijn vader, Tobias Trakl, was een handelaar in ijzerwaren en zijn moeder, die ook psychische problemen had, was Maria Catharina Trakl, (meisjesnaam Halik). Voorts had hij nog drie broers en drie zussen. Margarethe (doorgaans Grethe genoemd) stond hem het naast, zelfs zodanig dat sommigen een incestueuze verhouding vermoeden. Zijn jeugd bracht hij door in Salzburg. Vervolgens bezocht hij van 1897 tot 1905 het humanistische gymnasium. Om toch een academische opleiding te kunnen volgen, werkte hij tot 1908 in de praktijk bij een apotheker. Sommigen vermoedden dat hij dit vooral deed om zichzelf opiaten te kunnen verschaffen. Bij het uitbreken van WO I werd Trakl als medicus naar het front in Galicië (heden ten dage in Oekraïne en Polen) gestuurd. Zijn gemoedsschommelingen leidden tot geregelde uitbraken van depressie, die verergerd werden door de afschuw die hij voelde voor de verzorging van de ernstig verwonde soldaten. De spanning en druk dreven hem ertoe een suïcidepoging te ondernemen, welke zijn kameraden nochtans verhinderden. Hij werd in een militair ziekenhuis opgenomen in Kraków, alwaar hij onder strikt toezicht geplaatst werd.Trakl verzonk daar in nog zwaardere depressies en schreef Ficker om advies. Ficker overtuigde hem ervan dat hij contact moest opnemen met Wittgenstein, die inderdaad op weg ging na Trakls bericht te hebben ontvangen. Op 4 november 1914, drie dagen voordat Wittgenstein aan zou komen, overleed hij echter aan een overdosis cocaïne
Paul Celan
Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Paul Celans ouders waren Duitssprekende joden die hun zoon joods opvoedden en hem naar Duitse christelijke scholen stuurden. In 1942 werden Celans ouders door de Duitse bezetter naar een werkkamp gedeporteerd en daar vermoord. Hijzelf wist aanvankelijk onder te duiken, maar moest vanaf juli 1942 in een werkkamp dwangarbeid verrichten. Celan overleefde de oorlog. Via Boekarest en Wenen vestigde Celan zich in 1948 in Parijs. Daar was hij werkzaam als dichter, vertaler en doceerde hij aan de prestigieuze Ecole Normale Supérieure. Vermoedelijk op 20 april 1970 beëindigde hij zijn leven zelf door in de Seine te springen.
Gerard Reve
Gerard Reve over: Medearbeiders ”God is in de mensen, de dieren, de planten en alle dingen - in de schepping, die verlost moet worden of waaruit God verlost moet worden, door onze arbeid, aangezien wij medearbeiders van God zijn.” Openbaring ”Tja, waar berust elk godsbegrip op, elke vorm van religie? Op een openbaring, dat wil zeggen op een psychische ervaring van zulk een dwingende en onverbiddelijke kracht, dat de betrokkene het gevoel heeft, niet dat hij een gedachte of een visioen heeft, maar dat een gedachte gedachte of visioen hem bezit en overweldigt.”
Simon Vestdijk
Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romancier, dichter, essayist en vertaler. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus. Van jongs af aan logeerde hij regelmatig bij zijn grootouders in Amsterdam, waar hij zich in 1917 aan de Universiteit van Amsterdam inschrijft als student in de medicijnen. Tijdens zijn studie die van 1917 tot 1927 duurde, leerde hij Jan Slauerhoff kennen.Tot 1932 is hij als arts in praktijken door heel Nederland werkzaam. In 1932 volgt zijn officiële schrijversdebuut met de uitgave van de bundel Verzen in De Vrije Bladen. Doorslaggevend voor Vestdijks uiteindelijke keuze voor de literatuur is zijn ontmoeting in 1932 met Eddy Du Perron en Menno ter Braak. Deze ontmoeting had tot resultaat dat hij redactielid werd van het tijdschrift Forum Kort daarop, in 1933, wordt zijn eerste novelle, De oubliette, uitgegeven. In hetzelfde jaar schrijft hij Kind tussen vier vrouwen, dat, eerst geweigerd door de uitgever, later de basis zal vormen voor de eerste drie delen van de Anton Wachter-romans. In 1951 ontvangt Vestdijk de P.C. Hooftprijs voor zijn in 1947 verschenen roman De vuuraanbidders. In 1957 wordt hij voor het eerst door het PEN-centrum voor Nederland voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Literatuur, die hij echter nooit zal krijgen. Op 20 maart 1971 wordt hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend, maar voor hij deze kan ontvangen overlijdt hij op 23 maart te Utrecht op 72-jarige leeftijd. Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem 'de man die sneller schrijft dan God kan lezen'. Andere belangrijke boeken van Simon Vestdijk zijn: "Kind van stad en land" (1936), "Meneer Visser's hellevaart" (1936), "Ierse nachten" (1946), "De toekomst de religie" (1947), "Pastorale 1943" (1948), "De koperen tuin" (1950), "Ivoren wachters" (1951), "Essays in duodecimo" (1952) en "Het genadeschot" (1964).
K.P. Kavafis K.P. Kavafis werd als kind van Griekse ouders, afkomstig uit Konstantinopel, geboren in 1863 in Alexandrië (tot vandaag een Griekse enclave) waar hij ook het grootste deel van zijn leven woonde en werkte. Twee jaar na de dood van zijn vader verhuist het gezin in 1872 naar Engeland om na een verblijf van vijf jaar naar Alexandrië terug te keren. Vanwege ongeregeldheden in Egypte vlucht het gezin in 1882 naar Konstantinopel, om na drie jaar opnieuw naar Alexandrië terug te gaan. In de jaren die volgen maakt Kavafis reizen naar Parijs, Londen en in 1901 zijn eerste reis naar Griekenland, in latere jaren gevolgd door nog enkele bezoeken. Op de dag van zijn zeventigste verjaardag, in 1933 sterft Kavafis in Alexandrië. De roem kwam voor Kavafis pas na zijn dood, dus postuum. Deels is dat toe te schrijven aan zijn eigen handelswijze. Hij was uiterst terughoudend met de publicatie van zijn gedichten, liet af en toe een enkel gedicht afdrukken in een literair tijdschrift, gaf in eigen beheer enkele bundels met een stuk of twintig gedichten uit en het merendeel van zijn poëzie schonk hij op losse bladen aan zijn beste vrienden.
Thomas Mann
Thomas Mann, de jongere broer van Heinrich Mann, werd geboren op 6 juni 1875 in Lübeck. Hij was de tweede zoon van de graankoopman Thomas Johann Heinrich Mann welke later één van de senatoren van Lübreck werd. Zijn moeder Julia (geboren da Silva-Bruhns) was Duits-Braziliaans van Portugees Kreoolse afkomst. In 1894 debuteerde Thomas Mann met de novelle "Gefallen". Toen Thomas Mann met 21 jaar eindelijk volwassen was en hem dus geld van zijn vaders erfenis toestond - hij kreeg ongeveer 160 tot 180 goldmark per jaar - besloot hij dat hij genoeg had van al die scholen en instituties en werd onafhankelijk schrijver. Kenmerkend voor zijn stijl zijn de ironie, de fenomenale taalbeheersing en de minutieuze detailschildering. Manns reputatie in Duitsland was sterk wisselend. Met zijn eerste roman, Buddenbrooks (1901), had hij een enorm succes, maar door zijn sceptische houding tegenover Duitsland na de Eerste Wereldoorlog veranderde dit volledig. Stelde hij zich tot aan de jaren twintig apolitiek op (Betrachtungen eines Unpolitischen, 1918), meer en meer raakte hij bij het Politiek gebeuren betrokken. Zijn afkeer van het nationaal socialisme groeide, zijn waarschuwingen werden veelvuldiger en heftiger. In 1944 accepteerde hij het Amerikaanse staatsburgerschap. Tussen 1943 en 1947 schreef Mann Doktor Faustus (zie Faust), de roman van de 'Duitse ziel' in de gecamoufleerd geschilderde omstandigheden van de 20ste eeuw. In 1947 bezocht hij voor het eerst sinds de Oorlog Europa, twee jaar later pas Duitsland. In 1952 vertrok hij naar Zwitserland. Op 12 augustus 1955 stierf hij in Zürich. Twintig jaar na zijn dood, in aug. 1975, is zijn literaire nalatenschap geopend: dagboekaantekeningen van 15 maart 1933 tot 29 juli 1955, alsmede notities uit de jaren 1918 tot en met 1921.Belangrijke werken zijn: Der Zauberberg, Der Tod in Venedig, Dokter Faustus , Joseph und seine Brüder en Die Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull.
Rainer Maria Rilke
Rilke werd op 4 december 1875 geboren in Praag. Hij had al naam gemaakt als dichter met zijn bundels Das Stundenbuch en Das Buch der Bilder, toen hij de literaire wereld versteld deed staan en wereldfaam verwierf met de publicatie van zijn twee delen Neue Gedichte in 1907 en 1908. Hij verzamelde daarin het beste werk uit een van zijn vruchtbaarste periodes, die hij grotendeels doorbracht in Parijs. Rilke was daar diep onder de indruk gekomen van Rodin, bij wie hij een tijdlang in dienst was als particulier secretaris. Rodin, zei hij later, had hem leren kijken. Dit kijken kwam neer op intense concentratie, om het mysterie te kunnen zien ‘achter de schijnbare werkelijkheid'. Latere en rijpere werken als Duineser Elegien (1912-1923) en het ronduit schitterende Die Sonette an Orfeus (1924) illustreren Rilkes metafysische visie op het onzegbare, dat haar verwoording vindt in een hermetische muzikale taal. Op 29 december 1926 overlijdt Rilke in het sanatorium in Val-Mont aan de gevolgen van leukemie. Enkele dagen later wordt hij, overeenkomstig zijn wens, begraven op het kerkhof van Raron.
„So sehr Pepsi die Stille im Dorf liebt, so sehr sehnt sie sich nach Menschen. Sie will weg von den Verwandten, bei denen sie in der träumerischen Herzegowina wie ein Waisenkind behandelt wird und nie genug zu essen bekommt, manchmal gar nichts, dann will sie auch weg vom Hof des Großvaters, aus dem dalmatinischen Süden in den europäischen Norden will sie gehen und sich endlich richtig sau essen an etwas Köstlichem, nicht nur an etwas knabbern, das von jemandem übrig geblieben ist. Sie hält das Leben mit ihren weit entfernten Eltern für etwas Wertvolles. Die beiden wohnen in Hessen, einer Gegend im Norden, so haben sie es ihr erzählt. Als Pepsi in der Schule das Alphabet lernt, übt sie es jeden Tag. Sie hat nur noch einen Gedanken, den sie als dringliche Aufforderung empfindet. Kurz nach ihrem neunten Geburtstag ist sie bereit und erfragt am anderen Dorfende bei ihrer Tante Rosa die Adresse der Eltern. Sie schreibt ihnen einen langen Brief. Ich hungere hier, niemand gibt mir etwas ab, schreibt sie gleich am Anfang, ihr müsst mich holen, mich und meine Geschwister, wir sollen alle zusammenleben. Gleich nach der Geburt waren Pepsi, ihre Schwester und ihr Bruder im Alter zwischen acht und zehn Wochen bei Verwandten untergebracht worden. Für die Geburt im Süden kam ihre Mutter aus Hessen, brachte ihre Kinder zur Welt und fuhr alsbald, um ihre Arbeit nicht zu verlieren, wieder in den Norden. Von Besuch zu Besuch vergaß Pepsi dann jedes Mal, wie ihre Mutter aussah. Nur ihr langes samtschwarzes Haar behielt sie in Erinnerung, das Haar, das auch ihrem Vater auf der Stelle ans Herz gewachsen war, als er sie in einer Kirche in Hessen entdeckte, während das Vaterunser gesprochen wurde. Bald darauf heirateten sie und dachten jedes Jahr, dass genau dieses Jahr ein gutes Jahr für eine Rückkehr in den Süden wäre. Aber dieses ersehnte gute Jahr kam nie. Und Pepsi erlebte sie nur als Menschen, die zu Besuch kamen und jedes Mal eine neue Krankheit mitbrachten, ein neues Leiden, eine neue Angst vor dem Sterben. Die Bora wehte wuchtig, als sie durch die wilden Gärten ging und den Brief wie eine ihr schon versprochene Zukunft zum Postmann trug. Ihre Haare flogen einen Moment so auf, als würde die Zeit anhalten, diesen Augenblick in ihr festhalten und damit, allein durch dieses kleine Innehalten, auf etwas Zukünftiges verweisen, das schon um sie wusste, sie erwartete, ohne ihr Genaueres darüber zu sagen.“
Ze wonen in industriële barakken, klimmen over hekken en garagedaken, bijten ratten dood. Ze vechten met katten om voedsel.
Maar deze vos, mijn eigen vos met luizen, was te oud om te jagen. Zijn rug krommend, zijn vacht bedekt met bedwantsen, zo sloop hij ’s nachts naar de vuilnisbak, stootte hem om en vrat. Langzaam slechts, kwam ik dichterbij, wilde hem niet laten schrikken.
Ik keek naar hem. De vos vrat zoals een dier vreet, snel en haastig, zonder veel gedoe. Toen rende hij weg en verdween in de struiken.
Verder gebeurde er niets. Ik ging naar huis. Dat ik me een weg door stenen vrat, aan de tepels van de nacht zoog, zou gelogen zijn. Het regende niet. Wolken? Die waren er niet.
Uit: De vrouw in de kooi (Vertaald door Kor de Vries)
“Carl deed een stap naar de spiegel toe en liet een vinger over zijn slaap glijden, daar waar de kogel hem had geschampt. De wond was genezen, maar het litteken was duidelijk te zien onder zijn haar, als iemand tenminste zou willen kijken. Wie zou dat in godsnaam willen? dacht hij terwijl hij zijn gezicht bestudeerde. Nu was te zien dat hij was veranderd. De rimpels rond zijn mond waren dieper geworden, de randen onder zijn ogen donkerder, en zijn blik liet een innerlijke onverschilligheid zien. Carl Mørck was niet langer zichzelf, de ervaren rechercheur die voor zijn werk leefde en ademde. Niet meer de lange, elegante Jut die wenkbrauwen liet fronsen en lippen uiteen deed wijken. wat moest hij daar in godsnaam ook mee? Hij knoopte zijn overhemd dicht, trok zijn jas aan, goot het laatste restje koffie naar binnen en trok de voordeur hard achter zich dicht, zodat de overige bewoners van het huis begrepen dat ze nu uit de veren moesten zien te komen. Zijn blik viel op het naambordje op de deur. Nu werd het hoog tijd het te vervangen. Het was al lang geleden dat het lang geleden was dat Vigga was verhuisd. En hoewel ze nog niet waren gescheiden, die race was gelopen. Hij draaide zich om en liep in de richting van het paardenpad. Als hij over twintig minuten de trein haalde, dan kon hij ruim een halfuur bij Hardy in het ziekenhuis zijn, voor hij door moest naar het bureau. Hij zag de kerk rood uitsteken boven de kale bomen en probeerde zichzelf eraan te herinneren hoeveel mazzel hij ondanks alles had gehad. Slechts twee centimeter naar rechts en Anker had nog steeds geleefd. Slechts een centimeter naar links, dan was hij zelf gedood. Een paar grillige centimeters die hem hadden gescheiden van de tocht langs de groene weilanden en de koude graven een paar honderd meter voor hem. Carl probeerde het te begrijpen, maar dat was moeilijk. Hij wist niet veel over de dood zelf. Alleen dat hij zo onvoorspelbaar kon zijn als een blikseminslag, en zo onmetelijk stil als hij was ingetreden. Hij wist daarentegen alles over hoe heftig en zinloos het was om dood te gaan. Dat wist hij écht.”
De eerste klok is zilver, En duisternis ademend denk ik alleen aan de lange zeis van de tijd. De tweede klok is karmozijnrood, En ik denk aan een feestnacht, met vuurpijlen Die de hemel doorboren met rood, en een zachte tinteling van sterren. De derde klok is saffraan en traag, En ik aanschouw een lange zonsondergang boven de zee Met muur aan muur kasteelachtige wolken en glinsterende balustrades. De vierde klok is bronskleurig, Ik loop langs een bevroren meer in het doffe licht van de schemering: Gedempte scheuren lopen door het ijs, Bomen kraken, vogels vliegen. De vijfde klok is koud, helder azuurblauw, Delicaat getint met groen: Een gouden ster hangt erin te smelten, En daarheen, slaperig, ga ik. De zesde klok is alsof een kiezelsteen In een diepe zee ver boven me is gevallen… Klankkringen verdwijnen langzaam in de stilte.
Augustus (Adriaan Morriën), Mehis Heinsaar, Alfred Lord Tennyson
Bij het begin van augustus
Augustus, weg door de velden door Swetlana Romanuk, 2019
Augustus
De open hemel en het toegenegen stadspark waardoor wij naar de vijver gaan; hoe dikwijls hebben wij hier reeds gestaan of ginder in het zachte gras gelegen.
Dan kwam zo stil de milde avond aan en schudde aan de boom waarbij wij zwegen: het is je tijd – ik liet haar los, wij keken naar ’t water met de moegezwommen zwaan.
Tussen de stammen scheen de groene maan, de wind blies zacht verlangen door de blaren, zij kamde loom de bloesem uit haar haren.
En ik die heel de avond lag gebogen over haar mond, het wonder van haar ogen, moest zoet besneeuwde donkre wegen gaan.
Adriaan Morriën (5 juni 1912 – 7 juni 2002) De Vissershaven in IJmuiden, de geboorteplaats van Adriaan Morriën
Maar het meest bewonder ik de merel zoals hij steevast naast de noten zingt, als een doezelend neuriënde halfgod of een van regen en zon volgelopen draaiorgel opent hij zijn snavel voor het zoveelste maffe drinklied
terwijl de mees, de leeuwerik en de vink hun Strauss ten beste geven in het ritme van ochtendgloedwalsen, met een beproefde kwaliteit – als welgetemperde klavieren, en er zelfs slapend spelend nooit één keer naast zitten…
Maar nog meer houd ik toch van de merel, die halfzotte drinkebroer in monnikspij die door een dief gepikte trompet die alsmaar malle melodietjes uit zijn mouw blijft schudden, gewijd aan de revolutie van de luiwammesen,
hoor dan toch, hoor dan! alleen maar kwarttonen en halve geen enkele hele,
o, ik kan mijn leven lang blijven luisteren naar dat gesjeesde wonderkind!
“Op de dag dat Inni Wintrop zelfmoord pleegde stonden de aandelen Philips 149,6o. De slotkoers van Amsterdamse Bank was 375 geweest en Scheepvaart Unie was gezakt naar 141,50. Herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil. En dat is wat hij zich herinnerde, áls hij zich iets herinnerde, de koersen, en dat de maan in de gracht geschenen had, en dat hij zich had opgehangen in zijn wc omdat hij in zijn eigen horoscoop in Het Parool voorspeld had dat zijn vrouw ervandoor zou gaan met een ander en dat hij, Leeuw, dan zelfmoord zou plegen. Het was een volmaakte voorspelling. Zita ging ervandoor met een Italiaan en Inni pleegde zelfmoord. Een gedicht van Bloem had hij ook nog gelezen, maar hij wist niet meer welk. De hond, dat eigenwijze dier, liet het wat dat betreft afweten. Het was zes jaar daarvoor, op de trappen van het Paleis van Justitie aan dezelfde Prinsengracht, dat hij de nacht voor zijn huwelijk net zulke echte tranen gehuild had als Zita toen hij haar ontmaagdde in een kamer vol kikkers en reptielen in de Valeriusstraat. En om dezelfde reden. Duistere voorgevoelens, en een peilloze angst om iets, wat dan ook, al was het maar door een teken of ceremonie, aan zijn leven te veranderen. Hij hield veel van Zita. In het geheim, alleen tegen zichzelf, noemde hij haar de prinses van Namibië. Ze had dan ook groene ogen en glanzend rood haar en de matte witroze huid die daarbij hoort, allemaal kenmerken van de hoogste Namibische adel, en ze beschikte over een stille, terughoudende verbazing die in alle provincies van Namibië als de ware deugd van de aristocratie wordt beschouwd. Zita hield misschien nog veel meer van Inni. Het was alleen maar omdat Inni niet van zichzelf hield dat alles was misgegaan. Er waren natuurlijk ook mensen die beweerden dat het kwam doordat ze alle twee zulke idiote namen hadden, maar zowel Inni (Inigo, naar de beroemde Engelse architect) als Zita (de moeder van de prinses van Namibië was een aanhangster van het Huis van Habsburg) wist dat de vreemde geluiden die hun namen vormden hen uittilden boven en afzonderden van de rest van de wereld, en ze konden dan ook uren in bed doorbrengen met Inni Inni Zita Zita, en bij bijzondere gelegenheden ook met fluwelen varianten, Zinnies, Itas, Inizitas, Zinnininitas, Itizitas, koppelingen van namen en lichamen die ze op zulke momenten wel altijd hadden willen laten voortduren, maar er is nu eenmaal geen grotere vijandschap dan tussen het geheel van de tijd en elk willekeurig, afzonderlijk deel ervan, dus dat ging niet.”
Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis naar het echte leven. Hij doucht, eet zijn avondeten, speelt videogames. Twaalf uur later komt hij terug, geeft high-fives en neemt de drone
over van andere piloten, die Homeland kijken, afwassen en hopen dat ze niet dromen in alle schermen, slechte kills, allemaal slow-motion freeze-frames. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis.
Een kleine kamer, een pilotenstoel, de microfoon en koptelefoon vullen zijn gedachten, brengen hem ergens anders heen. Weer een dag, weer een dollar: zweven en verplaatsen, twaalf uur boven de huizen van vreemden.
Ga even langs de winkel, het is Muzak, haal de Cheerios, ga naar de sportschool als je geluk hebt. Ga terug naar je baby’s, speel met Barbies, speel met blokken. Twaalf uur later, kom terug. Neem de drone over.
De geur van verbrande koffie in de lounge, de verschuivende killzone. Een missie die op het laatste moment wordt afgebroken, en de majoor die je naam vergeet. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis.
Het gebeurt in onze naam, maar we hoeven het niet te weten. Ons eigen leven, onze diensten, onze uren, ketsten de hele dag af op de schermen. Een dronepiloot werkt een dienst van twaalf uur en gaat dan naar huis; Verfrist door twaalf vrije uren komt er een ander binnen die onze drone overneemt.
Uit:De straat van de donkere winkels (Vertaald door Edu Borger)
“Ik ben niets. Niets dan een lichte gestalte, die avond, op het terras van een café. Ik wachtte tot de regen op zou houden, een stortbui die was begonnen op het moment dat Hutte me verliet. Een paar uur eerder waren we voor het laatst in de vertrekken van het Kantoor bijeen geweest. Hutte zat zoals altijd achter het massieve bureau, maar hij had zijn jas aangehouden zodat je echt de indruk kreeg dat het om een afscheid ging. Ik zat tegenover hem in de voor cliënten bestemde leren fauteuil. De opaalglazen lamp verspreidde een fel licht dat me verblindde. `Nou, je ziet het, Guy… Het is afgelopen…,’ zei Hutte met een zucht. Er slingerde een dossier op het bureau. Misschien dat van het donkerharige mannetje met zijn ontstelde ogen en zijn bolle gezicht dat ons had opgedragen zijn vrouw te volgen. ’s Middags zocht ze een ander donker mannetje met een bol gezicht op, in een gemeubileerd hotel in de rue Vital in de buurt van de avenue Paul-Doumer. Hutte streek peinzend over zijn baard, een peper-en-zout-kleurige baard, die, hoewel hij kort was, een groot deel van zijn wangen overwoekerde. Zijn grote, lichte ogen staarden in de verte. Links van het bureau de rieten stoel waarin ik zat wanneer er gewerkt moest worden. Over de helft van de wand achter Hutte waren donkerkleurige planken bevestigd: er stonden rijen van allerlei adresboeken en telefoongidsen van de laatste vijftig jaar op. Hutte had me vaak gezegd dat het onvervangbaar gereedschap was waar hij nooit afstand van zou doen. En dat die adresboeken en telefoongidsen de kostbaarste en aangrijpendste bibliotheek vormden die je maar kon hebben, want op die bladzijden waren heel wat verdwenen wezens, zaken en werelden geregistreerd waar zij als enige getuigenis van aflegden. Wat gaat u met al die adresboeken doen?’ vroeg ik aan Hutte, terwijl ik met een breed armgebaar naar de boekenplanken wees. Die laat ik hier, Guy. Ik blijf deze etage huren.’ Hij wierp een snelle blik om zich heen. De twee klapdeuren, die toegang gaven tot het zijkamertje, stonden open en je zag de versleten fluwelen canapé, de schoorsteenmantel en de spiegel waarin het beeld van de rijen telefoongidsen en adresboeken en het gezicht van Hutte weerkaatst werden. Dikwijls wachtten onze cliënten in dat vertrek. Een Perzisch tapijt beschermde het parket. Bij het venster hing een icoon aan de muur. `Waar denk je aan, Guy?’ `Aan niets. Dus u houdt de huur aan?”
Patrick Modiano (Boulogne-Billancourt, 30 juli 1945)
Stap het erf op. De ploeg, overwoekerd, zakt in de aarde, de wagen valt onmerkbaar uit elkaar, de paarden knikken in hun graven. Vul je zakken, de perenboom zal spoedig omgevallen zijn, het huis, aardehongerig, zakte al door de knieën. Klim door de gebroken muren, ontsteek een vuur in de verbrijzelde haard, wees niet bang, hij die naast je hurkt, hurkt daar om met je te zwijgen, terwijl de hemel boven jullie staat, voor de schedeldaken een dak.
“I WON’T SAY WHERE I am in this greatish country of ours, as that could be dicey for Val and her XL little boy, Victor Jr., holies a place like most others, nothing Ice awful or uncomfortable, with no enduring vistas or distinctive traditions to admire, no funny accents or habits of the locals to wonder at or find repellent .Call it whatever you like, but I’ll refer to it as Stagno, for while ifs definitely landlocked here, several bodies of murky water dot the area. There’s a way that the days here curdle like the gunge that collects on the surface of a simmering broth, gunge you must constantly gunge away. Still, Stagno serves its purpose. Ifs so ordinary that no one too special would ever choose to live here, though well populated enough that Val and Vigor Jr. and I don’t stand out. And we ought to stand out. For it would be natural to ask what a college-age kid was doing shacked up with a thirtysomething mom and her eight-year-old son, and why neither of us worked a job, or why the boy didn’t go off to school. Do we ever leave the house? For a brief period, we did, but not much anymore. We stream movies and shows. Val is ordering everything online again, including groceries, the only item she regularly ventures out for being a grease-soaked foot-long hoagie named the Widowmaker that is the carrot for Victor Jr. when he reaches his daily tolerance for our homeschooling. There is no slick- Val handles social studies and arts and I cover math and science, but all in all we get a C+ for conception, execution, and effort, which Victor Jr. is well aware of and is undoubtedly banking on using against his mother someday,. He’s a exceedingly smart, cute kid, if notably hirsute, something genetically cross-wired for sure because a kid his age shouldn’t have arm and leg and back hair and definitely not the downy mustache, the nap of which the boy caresses whenever he’s noodling his human child’s plight. In the future Victor Jr. may strategically deploy my name, but we still can’t predict the full extent of my presence in his life. What we know is this: Val and I have a good thing going. We try to see our roles as limited in scope and intensity. We aren’t aspiring to all-time greatness, whether in homeschooling or partnering. We aren’t each other’s stand-ins for the world-as-it-should-be.”
Langs de grenshelling, afwaarts waar het stil was, Liep nog een bergbeek neer over een steen. Het oppervlak, dat lichtelijk gebold was, was vast als glas en beefde nauwelijks toen ik mijn lippen legde op het vlak. En onder mij, diep onder ’t ijs van ’t water, de bloemen en de varens wuiven zag en dieper nog, in een spelonk van roerloos glanzende metalen, de keverkoning en de schuimcicade, de schuimcicade en de keverkoning op gouden voeten zich naar achter spoeden, als zag ik van mijn kindertijd de grond. IJzige kou drong door tot in mijn brein. Vlamdiamanten schoten heen en weer. Mijn diepgezonken ogen echter keken tijdens het zinken mij vreemd smekend aan. En daar verrees het bleek beeld van een sater. ’t Voorhoofd in ridicule ernst geplooid, Het oog tevreden als met lood verzegeld. De bril van nikkel. En de neus een knol. Totdat, genadig, ’t water rimpelde. De onschuld weet niet, welke pijp zij rookt. De voettocht hiernaartoe kostte drie dagen en vijf minuten verder ging een bus.
Altijd valt het voorgeschreven blad in altijd weer andere warreling op het altijd weer meer of minder natte meer of minder tanige gras.
Het is nadoen maar anders.
Het is voordoen.
Vluchtelingen
Vluchtelingen worden bij voorkeur vertoond voor het prikkeldraad van een land in Europa dat zijn grens gesloten houdt
vluchteling het is zo’n veilig woord je vergeet bijna dat het een mens is eens vol van het licht van zijn toekomst verknald door het streven van een machtsbeluste dictator
mensen knippen gaten in prikkeldraad zwaarbewapenden houden hen tegen onmenselijkheid viert triomf
Kerken
Overal Staan nog kerken, steeds weer Opgebouwd. Men kan er altijd wel Eén of twee vrouwen in vinden, Biddend voor neven, voor eigen heil, Voor dat van de wereld zodoende.
Het is stil in de kerken, stiller Dan in een windstille natuur. Kouder ook, kouder dan Op een bevroren meer. Stil en koud Zijn de kerken; men zegt, sereen. Op vastgestelde uren kunt u er zingen.
Kerken staan in steden en dorpen, Verspreid door het land, zoals Benzine-stations: een man in Overall poetst de ruiten, vult De tank, ontvangt zijn geld, gaat Naar binnen, leest zijn krant.
De Ierse dichter Michael Longley werd geboren op 27 juli 1939 in Belfast. De dichter overleed op 22 januari jongstleden op 85-jarige leeftijd. Zie ook alle tags voor Michael Longleyop dit blog.
Christopher At Birth
Your uncle, totem and curator bends Above your cot. It is you I want to see. Your cry comes out like an eleison. Only the name tag round your wrist extends My surprised compassion to loyalty. Your mother tells me you are my godson. You would know The previous room still moulds your shape Which lies unwashed, out of its element, Smelling like rain on soil. I stoop to lift You out of bed and into my landscape, Last arrival, obvious immigrant Wearing the fashions of the place you left. As winds are balanced in a swaying tree I cradle your cries. And in my arms reside, Till you fall asleep, your uncontended Demands that the world be your nursery. And I, a spokesman of that world outside, Creation’s sponsor, stand dumbfounded, Although there is such a story to unfold – Whether as forecast or reminder – Of cattle steaming in their byres, and sheep Beneath a hedge, arranged against the cold, Our cat at home blinking by the fender, The wolf treading its circuits towards sleep.
An Amish Rug
As if a one-room schoolhouse were all we knew And our clothes were black, our underclothes black, Marriage a horse and buggy going to church And the children silhouettes in a snowy field, I bring you this patchwork like a smallholding Where I served as the hired boy behind the harrow, Its threads the colour of cantaloupe and cherry Securing hay bales, corn cobs, tobacco leaves. You may hang it on the wall, a cathedral window, Or lay it out on the floor beside our bed So that whenever we undress for sleep or love We shall step over it as over a flowerbed.
War & Peace
Achilles hunts down Hector like a sparrowhawk Screeching after a horror-struck collared-dove That flails just in front of her executioner, so Hector strains under the walls ofTroy to stay alive. Past the windbent wild fig tree and the lookout Post they both accelerate away from the town Along a cart-track as far as double well-heads That gush into the eddying Scamander, in one Warm water steaming like smoke from a bonfire, The other running cold as hailstones, snow water, Handy for the laundry-cisterns carved out of stone Where Trojan housewives and their pretty daughters Used to rinse glistening clothes in the good old days, On washdays before the Greek soldiers came to Troy.
HET PATROON
Op de kop af zesendertig jaar na ons trouwen, toen er een koude, figuur-onthullende wind tegen je aan woei en je sluier oplichtte, vind ik in zijn dikke envelop het Vogue-patroon van zes shilling van je bruidsjapon, gecompliceerde handleiding voor het naaien van lijfje en rok, dubbele plooien en zomen, vloeipapieren knippatronen, Gelijkenissen van huid die ik zenuwachtig openvouw en in sneeuwlicht omhooghoud, want het heeft gesneeuwd op deze windstille dag, en ik zie een glimp van je bruidsjurk en witte schoenen buiten in de getransformeerde tuin waar de waslijn en alle twijgen bedekt zijn.
“Al wat leefde, zweeg. Dit was het eerste wat opviel en het enige waaraan ik al die weken niet zou wennen. Vanuit het gebroken stadshart, niet meer dan een paar straten tussen de heuvels langs de smalle bedding van de bloedrode Miljacka, welde stilte op. Wijk na wijk raakte erdoor overspoeld, van de bazaar en stegen in de Ottomaanse buurt naar de statige straten in het Oostenrijks-Hongaarse deel tot diep in Tito’s droom, de breed opgezette communistische betonbouw. Toen ik aankwam, lag Sarajevo overweldigend geruisloos voor me; doodse pleinen, sprakeloze stegen. Van een belegering had ik het denderend tegendeel verwacht, schoten, ontploffingen, gejammer, zoals de wereld het dagelijks in de journaals te horen krijgt, nooit deze afwezigheid van leven. Of nee, afwezig was het niet. Hiervoor ontbrak ieder geluid er te nadrukkelijk. Intens, alsof de stad haar adem inhield, handen stijf tegen de mond gedrukt om de minste ruis van rouw uit alle macht te onderdrukken. Zoveel huiskamers waar al maanden niets meer viel te zeggen, te veel bedden waarin voorgoed gezwegen werd. Hoeveel van die brokkelende appartementen, vroeg ik me af, hoeveel etages in de flatgebouwen, gruizig na een jaar als schietschijf, waren er van gesneuvelden geweest en stonden leeg? Dit was een stilte waarvan geen enkele rust uitging, zoals in de natuur, maar dreiging, de zekerheid dat een schreeuw haar weldra zou doorbreken. Ten westen van de stad, aan de voet van schitterende bergen, hadden wij een zogenaamde hete landing gemaakt, waarbij de motoren ook tijdens het uitstappen blijven draaien. Van het toestel sprintten we naar de zwaar beschadigde terminal, die voor de Olympische Spelen, negen jaar eerder, nieuw was gebouwd. Wij moesten een hoge stalen afzetting passeren en het kordon van zwaarbewapende UNPROFOR-soldaten, die met gespannen blik hun geweer richtten op alles wat bewoog. Hierna viel er geen ziel meer te bespeuren. Of misschien waren er wel mensen, maar hadden ze geleerd weg te duiken, zodra er iets of iemand naderde. Langs de straten waren muren van containers geplaatst om achter te schuilen zodra er werd geschoten. Hoe het ook zij, buiten het vliegveld zag ik geen levend wezen. Veel kans om rond te kijken kreeg ik trouwens niet. lk had gehoopt op een van de witte VN-pantserwagens die je op tv ziet, maar die waren deze ochtend in gebruik voor hoog bezoek. Hasan, de chauffeur die de UNHCR had ingehuurd voor Susan, moest me dus ophalen in zijn eigen auto, een oude Volkswagen Golf, waarin ik plankgas naar het Holiday Inn vervoerd werd, plat op de achterbank, schuil achter afgeplakte ramen.”
Arthur Japin (Haarlem, 26 juli 1956)
De Roemeense dichter en schrijverDan Comanwerd geboren op 27 juli 1975 in Gersa in de provincie Bistrita-Nasaud. Zie ook alle tags voor Dan Comanop dit blog.
De Verkrachting
Ik ben geen moment gestopt met tegen mezelf te praten als tegen een vrouw, maar vandaag overtreft mijn schaamteloosheid mijn verbeelding. Het is na middernacht en al een uur lang draai ik rond en rond, met duizelingwekkende snelheid, en kus ik mijn handen. Ik heb geen macht om me in te houden. Het gaat mijn macht te boven. Alleen al de wetenschap dat ik daar in hem ben en mijn lichaam reageert, als tien krolse katten bij elkaar, als geen ander. Ik heb alles geprobeerd. Volledige stilte, totale rust. Het is tevergeefs. Elke keer dat ik sprak, stond mijn mond klaar om zichzelf te verslinden, vanwege zulke sonore pracht, zulke beheersing. Maandenlang heb ik geprobeerd mezelf te vernederen. Volkomen tevergeefs. Eerlijk gezegd: ik ben nooit gestopt met tegen mezelf te praten als tegen een vrouw, maar vandaag, toen ik er nauwelijks in was geslaagd mijn lichaam in slaap te krijgen, was de spanning tussen hem en mij bijna verdwenen. Hoewel niets krachtiger was en niets me kon stoppen: Ik verhief mezelf in al mijn pracht boven mijn lichaam, ik klemde hem vast tussen de kussens en alsof hij een vrouw was, waren een paar krachtige en precieze manoeuvres genoeg om met zijn onderdrukte geschreeuw mijn geschreeuw te overstemmen.
Iemand heeft me zojuist vijf keer door de borst geschoten. Uit mijn eigen revolver kwamen enkel stuiterballen.
Uit mijn eigen leven gegrepen zaken kunnen niet begrepen worden, enkel ontwaard totdat ze waar lijken.
Stel je voor dat er een einde was aan ontegenzeggelijk zwijgen ten overstaande van het gehamer vanbinnen.
Stel je voor dat verdriet niet langer je tweede naam is, maar wat als het de naam van je zonen en dochters zal zijn?
De hele wereld
Het allerliefst zou ik zo hard spreken dat ik iedereen de hele wereld rond sprak, dan kwam iedereen altijd terug. Maar als je zo hard praat krijg je te maken met de terugslag van je adem, waarna we elkaar opnieuw voorbij zouden zweven.
Het allerdomst zijn de mensen die zich afvragen of een vallende boom wel geluid maakt als er niemand is om toe te horen. Wie durft te beweren dat een gevallen kind niet huilt omdat er niemand is die het troost?
Het allerbest zijn de mensen met een broodtrommel, voor hen wil ik lunch maken.
Het allervervelendst is het feit dat niet alles in woord te vatten is. Als je verdriet kon vangen kon je het in een kooi stoppen en het als een papegaai verzorgen, het dit woord laten zeggen: geluk. Het je laten herhalen. Als je jezelf kon herhalen, zou je nu zeggen: geluk.
Het allermoeilijkst vind ik dingen uit handen geven. Wie geen dingen uit handen geeft, zal in ieder geval geen blaren zien, maar ook nooit een tamme kanarie vast kunnen houden.
Het allermooist vond ik je toen we elkaar voor het eerst aankeken, hoewel je dan eigenlijk alleen de ogen ziet, die bij iedereen hetzelfde zijn.
Het allerbijzonderst ter wereld is liefde, zeg je, maar ik kijk naar de grijze massa van mensen, die het allemaal voelen.
Ik hoef geen einde te breien
Ik hoef geen einde te breien Aan iets dan onherroepelijk stilstaat.
Ik moet niet schuilen in iemand anders gezicht, of daar moedeloos van worden. Ik moet iets uittekenen
dat een landkaart zal blijken, een tocht beginnen, mooi en onuitputtelijk zijn, als woorden, als worden.
Ik hoef geen deur open te zetten om haar binnen te laten. Alleen een raam dicht te doen dat ze in zal willen slaan.
Onze plaatselijke tuinen hadden ons afgewezen, zelfs de bloemen waren als onze vroegere vrienden nu verdwenen. Dus kozen we voor andere steden, hun geluidskwaliteit was doorslaggevend.
De nieuwe zwembaden lesten snel onze dorst naar douchewater, maar tegen insecten beschermt de groene grens niet. Ook niet tegen wilde dieren. De buren waren echte gevoelsterroristen.
Wijzelf klaagden over berengeluiden en werden heel terloops onze eigen ergste vijanden. Ons vroegtijdige gezoem hing nu boven de nieuwe tuinen als een provinciale symfonie. Maar het was opnieuw het water, dat redding bracht.
Warmwaterbronnen en de daarin gevierde, enigszins tsaristische levenslust verhinderde het gebruik van vuurwapens. Heel plotseling waren we erg vrolijk. Ook al waren we omringd door bontproducten en wisten we duidelijk: Hier blaft een Siberische hond.
