Om niet direct met de grote kanonnen te beginnen vond ik het beter eerst de kleintjes onder de loep te nemen. Vandaar dat de keuze gevallen is op het Sleutelstraatje.

Een straatje waarvan onze pa dacht het met twee regeltjes te kunnen omvatten, maar hij had zich duchtig mispakt aan dat Sleutelstraatje.

Hij merkte wel dadelijk op dat het straatje zo smal is dat iemand met een pint teveel al moeite moet doen om te kunnen vallen.

Een klein onooglijk smal straatje dus, en toch zoveel over te vertellen, hoe legt ge dat uit ?

Oma had natuurlijk haar antwoordje op de lippen en verklaarde dat de grote huizen aan de
Adegemstraat en de Dijle er immers in uitkwamen.

Het straatje veranderde in de loop der tijden zo vaak van naam als ons ma naar de kapper gaat, zei onze pa.

Waarop die antwoordde dat het dan toch niet teveel zal zijn.
Ah nee ? zei onze pa daarop, nee, zei ons ma en daarbij …
Is het nu gedaan, riep oma, we zijn hier toch voor andere dingen dacht ik.

De eerste naam die we tegenkomen is Schernierstraat.
Ah nee, pruttelde onze pa tegen, verleden maand hebt ge verteld dat de Kraanstraat zo werd genoemd.
Ge moet wachten en luisteren, berispte oma, zeg, wat is dat hier vandaag ?

De familie waarover we toen spraken was de familie Schernier, en die had op deze plaats
eigendommen en magazijnen die zich uitstrekten van het Sleutelstraatje tot aan de
Kraanstraat, vandaar dat de twee straten een tijdje zo werden genoemd. Gesnopen ?

Jan Schernier was in het begin van de 14 de eeuw één van de belangrijkste reders van
Mechelen, zijn driemasters voerden geregeld naar Engeland.

In 1452 werd de straatnaam dan Donkerstraatje en dan ging het vlug, want in 1453 sprak men van Truyenstraetken, om dan in 1467 omgevormd te worden in Saussierstraetken
( saussier = sauspot) , dus de naam werd gegeven aan hetgeen men er destijds heeft opgegraven.

Nog twee oude benamingen waren het Tumulusstraetken en Schutteveestraetken.
Deze twee benamingen vergen wel enige uitleg, zei opa.
Tumulusstraetken wijst immers op het feit dat er vroeger een tumulus (= heuvel) was, wat tevens inhoudt dat er hier dus Romeinen gevestigd waren.
Ge kunt het nu nog gaan controleren want vanuit de Adegemstraat gaat het straatje tot in de helft tamelijk steil naar omhoog ( hoger dus dan de Adegemstraat) om dan naar de Dijle toe af te dalen.
Toen ik opa vroeg waar dan de naam Schuttevee vandaan kwam vervolgde hij.
Vroeger liepen de zwijnen, schapen, geiten en soms al eens een verdwaalde koe in de straten vrij rond.
Proper was dat niet want die beesten lieten al eens iets vallen en omdat ze de voetgangers in de weg liepen, en de arbeiders die naar hun werk gingen niet zouden uitschuiven, werd door het toenmalige stadsbestuur ( XV de eeuw) besloten om plaatsen te creëren waar het vee kon verblijven. Die plaatsen noemde men dan Schuttevee.

Onze pa had dan nog iets gehoord van een legende, en we luisterden allemaal gespannen.
Er zou een ondergrondse gang bestaan die begon aan de kelders van het oude huis De Ster (naast het overschotje aan de Hoogbrug) in de Guldenstraat, en die zou doorlopen onder het
Tumulusstraetken tot aan de Winketpoort (Winketbrug).

De legende wijst ook op het bestaan van oude begraafplaatsen in de omtrek.
Nog enkele benamingen moeten we vermelden wou oma vervolledigen, in 1596 woonde men dan in het Wittebolstraetken en daarna kon met gezellig lameren vanuit de respectievelijke
vensters aan beide kanten van het Molenstraetken.

 In die tijd zou je je hartje nogal eens kunnen ophalen, hé oma.?
Oma antwoordde niet op deze opmerking en vervolgde onverstoord met de melding dat ze zelfs nog een naam van dit straatje had gevonden.

In de loop van de 16de eeuw sprak men immers ook nog van het Lekpotstraetken (lekpot = pot die lekt, dus niet waterdicht is).

Het was eindelijk na 1677 dat de naam Sleutelstraatje op de proppen kwam.
Ik ben eigenlijk content dat we eindelijk aan de naam Sleutelstraatje gekomen zijn want het
begon al duchtig op mijn zenuwen te werken.

Voor een uitleg over deze benaming moet ge natuurlijk bij onze pa zijn want hij wist te vertellen dat die naam komt van de brouwerij “De Sleutel” die zich in 1647 aan de Dijle had gevestigd met een uitgang in dit straatje.

Vroeger noemde men de bewoners van deze straat en de aanpalende straten het “streutjesvolk” wegens hun aangenaam en levendig dialect, en hun gevoel voor humor.
Iedereen verstaat immers : “ pjeirepoeten onder de paut “ of “Stront int teuske”.

Toch waren deze mensen verontwaardigd als men sprak over hun “streutje” en ze noemden hun fortje of steegje met de volkse humor “Den Bruul” , en het door veertien woningen omgeven binnenpleintje noemden ze de “Botermarkt”.

Daar woonden onder meer : “ Jommeke stijf in ‘t nief” en “ Zotte Astrid” die meer dan eens haar inboedel op straat smeet.
De vervallen huisjes verdwenen met de tijd, en ‘s nachts werd het steegje met houten poorten afgesloten.
De gronden werden aangekocht door de eigenaars van de aanpalende huizen, en een nieuwe bestrating zorgde voor een propere doorgang.

Ondertussen weet iedereen natuurlijk wat een “Fortje “ is, maar ik wil wel eens laten zien dat ook ik van die wandelingen iets heb opgestoken.

Fortjes waren immers kleine huisjes verzameld rond een tuin, ze hadden twee plaatsen beneden en twee boven met één gezamenlijk toilet, meestal een plank met een gat erin.

Het waren huisjes zonder water en verlichting, ze hadden wel een petroleumlamp die echter meer rook dan licht gaf.
Daarnaast beschikten ze ook over een schapraai, een spinneke, een kwispedoor en een
gezellige Mechelse of Leuvense stoof.

Zeg pa, weet gij wat dat allemaal is ? Tis al goe manneke we horen dat ge het weet.

Ik weet zeker dat hij niet weet, maar je mag je ouders nooit tegenspreken dus…

De groetjes en tot de volgende keer

Sponske

24-02-2014, 00:00 geschreven door SPONSKE

Samen met ons ma, onze pa, oma en opa trek ik regelmatig eens onze wijk rond.
Het is de wijk Heihoek die in de boekskes nogal stiefmoederlijk behandeld wordt.
Ik ben niet in de wijk geboren maar ben er wel getogen en mijn naam is “Sponske”.
Ik hoor jullie al zeggen “ Wa ne stomme naam is da”.
Ten eerste heb ik die niet zelf gekozen, dat waren ons ma en onze pa, en ten tweede is die niet zo onnozel als ge wel denkt, want achter deze naam zit een hele filosofie.
Sorry voor dat moeilijke woord maar ik heb het juist in de klas geleerd, ge moet weten dat ik
eigenlijk nog maar ne snotneus ben van twaalf en nog heel veel moet leren.
Luister, om een lang verhaal kort te maken, wat een spons doet met water doe ik zo een beetje met informatie, gesnopen ?, anders vraagt ge het maar eens aan een ander.
Genoeg “ gescheurpt’, actie !

Oma kent eigenlijk het meeste over de wijk, en onze pa die denkt dat hij er veel van weet, maar stiekem gaat hij dan rondneuzen en rondvragen en zo komt hij toch ook tot een goed resultaat.
Opa gaat regelmatig eens zijn pintje drinken in Den Deigem, in de Karmelietenstraat 13, ik vroeg hem dan ook hoe het allemaal begonnen is.
En als opa vertelt over zijn uitstapje dan is het luisteren geblazen.
Zijn verhaal gaat als volgt : Iedere woensdagnamiddag komen in Den Deigem mensen uit de buurt Heihoek samen om tussen pot en pint, water of cola het wel en wee van de buurt te bespreken en dit onder het waakzaam oog van wijkagent Luc die zo het reilen en zeilen in wijk kon volgen en hen tot de orde roepen als de discussie te hoog oploopt, zijn zitdag in de namiddag ging dan ook in één moeite door.
Het oog van Luc, werd nog versterkt door de erevoorzitter Jean die met zijn 92 jaar ervaring en een heuse voorzittershamer aan de ronde tafel het nodige respect afdwong.
Geen wereldschokkende gebeurtenis voor de Heihoek, en voor de Stad Mechelen, het was gewoon een feit dat de idee “van effekes binnen te springen in Den Deigem” uitgegroeid was tot een vaste stek in de week en dat allemaal aan de vaste ronde tafel.
Wat lachen, zagen en zeveren was al wat daar gebeurd, hoor ik u denken.
Toegegeven, voor een klein gedeelte was dat nog waar ook, maar een groot filosoof heeft eens gezegd dat ieder mens, om goed te functioneren, tien minuten per dag het zotteke moet uithangen, waarom zou er dan geen lach of wat gezever mogen bijkomen en daarbij, een mopje op zijn tijd doet soms de hevigste discussies wat blussen.
Voor het grootste stuk ging het er evenwel ernstig aan toe en komen de problemen en feiten zowel van de Heihoek, als van Mechelen en de wereld aan de orde.
Ze worden geanalyseerd, becommentarieerd, ja, en er komen zelfs oplossingen uit de bus waar grote en slimme koppen niet aan denken omdat ze zo voor de hand liggen en té eenvoudig zijn.
Door dat denken en parlementeren kregen we in Den Deigem al vlug de naam van
“ 't Parlement van den Deigem” wat tot hiertoe nog altijd het geval is en waarmee we waarschijnlijk ook de geschiedenis zullen ingaan.
Uiteraard zijn we ons wel bewust dat de technische bagage zeker niet altijd volstaat voor sommige zaken, dat alles “ stiel en vakmanschap” is, en dat de beste stuurlui nog altijd aan wal staan.
In deze gesprekken komen ook vele typische Mechelse woorden aan het daglicht.
Zoeken naar de betekenis en het willen begrijpen is dan ook een bezigheid die de nodige tijd in beslag neemt, of zijn pottafeir, pottentaat en gernoten dan zo eenvoudig ?
Voor sommige woorden “ is ma verstand te klaan veu”, maar Myriam, de toenmalige animatrice en rasechte Mecheles was daar dan de reddende engel voor, want
“ za kan eur goe int mechels verexplikeire”.

Zover mijn eerste verhaal vertelt door mijn opa, de tijden veranderen en de klok staat niet stil en dat was ook het geval in Den Deigem, maar aan de ronde tafel van ‘t parlement van Den Deigem wordt nog steeds duchtig gediscuteerd.
Ondertussen kwam een nieuwe wijkmanager op de proppen, verscheen er een andere animatrice, de nieuwe centrumleider werd een vrouw en ook wijkagent Luc ging met pensioen en werd opgevolgd door Tina.
En wij, wij blijven ons best doen en dat met de hulp van computers, gsm en ipads,
“ne mens moet immers mee goan me sanen taad”.
Ja beste mensen, dit is zowat de aanloop tot een hele reeks verhalen van Sponske over de straten in de wijk Heihoek, de gebouwen vroeger en nu, en de kunstenaars die te Mechelen leefden en werkten.
Afspraak dus in een van de volgende artikeltjes, ik hoop dat jullie er zullen van houden.

Vriendelijke groetjes.
Sponske

22-02-2014, 00:00 geschreven door SPONSKE