In juni 1973 viel de Franse politie binnen in de kantoren van het
gerenommeerde wijnhuis Cruse et Fils. Daar vonden ze bewijzen dat
goedkope wijnen uit de Languedoc werden verkocht als Bordeaux die vijf
keer duurder waren. Op een vat goedkope tafelwijn troffen ze de notitie Kan als Beaujolais worden verkocht aan Amerikanen'.
18 mensen werden uiteindelijk voor de rechter gebracht, waarvan acht
werden veroordeeld tot gevangenisstraffen en boetes van in totaal 8
miljoen dollar.
Wijnfraude is van alle tijden. En het is tegen
voormelde achtergrond dat de Amerikaan Robert M. Parker, een
invloedrijke wijn-journalist uit de VS, in 1978 zijn wijngids zou
lanceren. The Wine Advocate
en Robert Parker behoren inmiddels tot de meest invloedrijke stemmen in
de wijnindustrie. Parker proeft meerdere duizenden wijnen per jaar.
Deze wijnen worden ingedeeld op een 100-punten schaal. Wijnen met meer
dan 90 punten zijn de A-wijnen. De gouden medailles die Parker uitreikt
zijn dermate invloedrijk dat gerenommeerde wijnhuizen makkelijk 1
miljoen dollar besteden om hun wijnen in de competitie te brengen.
Een
fles die 1 punt stijgt binnen Parker's systeem wordt gemiddeld 7%
duurder.
Tot daar het goede nieuws, want in essay dat in The Wall Street Journal
verscheen, maakt Robert Hodgson, een gepensioneerd hoogleraar
statistiek (en amateur-wijnkenner), brandhout van dit soort gidsen.
Hodgson verbaasde zich over het feit dat de uitkomsten van
wijnproeverijen en -competities elkaar zo vaak tegenspraken. Een wijn
die in de ene competitie aan de top staat, wordt in een andere in de
vernieling geschreven. Hij legde een reeks keuringen naast elkaar en
kwam tot vaak halucinante conclusies:
1. Smaak:
uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zelfs de meest doorgewinterde
wijnkenner niet meer dan 3 à 4 smaken uit elkaar kan houden, maar een
fles Silverado Limited Cabernet Sauvignon uit 2005 werd door de Wine
News omschreven als: stofferig, krijtgeuren met een vleugje munt, pruim, tabak en leder. Smaakvolle kers met een parfum van gerookte eik'. 8 geuren of smaken dus. Exact dezelfde wijn krijgt op The Wine Advocate de omschrijving: veelbelovend aroma van lavendel, geroosterde kruiden, bosbessen en zwarte bessen.' 12 smaken dus om een en dezelfde fles te omschrijven en geen enkele van de 12 smaken komt in beide omschrijvingen voor.
2. Beïnvloeding: Tien
jaar geleden liet de Franse onderzoeker Fréderic Brochet 57 Franse
wijnexperts twee identieke, middelmatige Bordeauxwijnen proeven. Een
werd uitgeschonken in een Grand Cru-fles, de andere in een fles waarin
normaal huiswijn wordt bewaard. Conclusie: de Bordeaux in de Grand
Cru-fles kreeg excellente kritieken; dezelfde wijn uitgeschonken als
tafelwijn werd door de meerderheid van de experts omschreven met
adjectieven als ongebalanceerd' en plat'.
Daarop vroeg en
verkreeg Hodgson de medewerking van een van de belangrijkste jury's van
wijnen in de Verenigde Staten (California State Fair Wine Competition)
voor een langjarig onderzoek. Die jury van zeventig leden proeft
normaliter 100 wijnen in twee dagen. Ook hun gezag is groot, want hun
bevindingen bepalen het lot van de wijnen op de markt. Hodgson schotelde
deze jury opnieuw 100 wijnen voor, maar zonder dat ze het wisten kwam
iedere wijn vier keer voor in de test. Resultaat: eenzelfde wijn kreeg
beoordelingen die gemiddeld 4 punten uit elkaar lagen. (85 werd 81 en
daarna 89), maar er waren ook verschillen tot 10 punten (waarbij 79
eerst 89 en dan 69 werd). Hodgson deed die testen verschillende jaren na
elkaar en ook dat leverde verrassingen op, want juryleden die het ene
jaar redelijk consistent waren geweest in hun beoordelingen, bleken een
jaar later juist klungels. Hun ogenschijnlijk rechtlijnige bevindingen
leken een jaar later gewoon toeval te zijn geweest. De resultaten werden
in januari gepubliceerd in het Journal of Wine Economics. En de
resultaten waren niet mooi: de jury had geen verstand van wijn. Erger
nog, in september maakte de nieuwsbrief The California Grapevine de
beste wijnen van het jaar bekend. Toen Hodgson de gegevens onderzocht
bleek dat wijnen die in een categorie goud wonnen meestal kansloos waren
in andere categorieën. De medailles leken willekeurig te zijn
verdeeld, met een kans van 9% dat eender welke deelnemende wijn wel
ergens goud zou winnen. De toekenning van de medailles is identiek aan
het toekennen van een prijs met een enkel criterium als maatstaf:
geluk!', schreef Hodgson in zijn slotconclusie.
|