J.K. Rowling steunt Remain-kamp en hekelt "monsters en schurken" in brexit-debat

Harry Potter-auteur J.K. Rowling hekelt in een open brief aan de Britse kiezers de tactieken van beide campagnes in het brexit-debat. Maar vooral het Leave-kamp, dat de Europese Unie wil verlaten, krijgt een veeg uit de pan. Rowling uit zich dan ook als een voorstander van het Verenigd Koninkrijk binnen de EU. "Over een paar dagen zullen we moeten beslissen welke monsters volgens ons echt zijn en welke verzonnen."

"Ik ben geen expert van veel dingen, maar ik weet wel hoe je een monster creëert", zo begint Rowling haar brief, getiteld "Over monsters, schurken en het EU-referendum". Volgens haar schetsen zowel het Remain- als het Leave-kamp onrealistische toekomstbeelden van het Verenigd Koninkrijk uit dan wel in de EU. In deze campagne, "een van de meest verdeelde en bittere politieke campagnes ooit", zijn er "veel verhalen verteld (...), die lelijker waren dan ik me ooit kan herinneren".

"Het Leave-verhaal komt neer op: we worden gebruikt en afgeperst door de EU. Blijvers hebben dat verhaal gecounterd, niet met een optimistisch beeld van de EU, maar met rauwe feiten: geld zal bij een brexit het land uitvloeien en experts geloven dat de EU verlaten een catastrofale fout zou zijn."

Conclusie: "Leiders van beide campagnes willen ons angst aanjagen met de monsters van hun keuze."

Toch bekent Rowling zich in haar lange brief uiteindelijk tot het Remain-kamp. "We onderschatten ongelooflijk hard hoeveel investeringen we krijgen van de EU, en we overschatten even hard hoeveel wetten de EU maakt, hoeveel geld de Unie uitgeeft en hoeveel EU-migranten er in ons land leven."

Vooral hoe de laatste weken het migratie-thema naar boven is gekomen, zit Rowling hoog, met als absoluut dieptepunt de laatste campagneposter van UKIP-leider Nigel Farage. Dat beeld toont een groep Syrische vluchtelingen op weg naar Europa, en doet sterk denken aan eenzelfde beeld dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door Nazi-Duitsland werd gebruikt als propaganda. "Leave bedreigt ons met nog een monster: een tsunami van gezichtsloze buitenlanders die onze kust naderen, en tussen hen verkrachters en terroristen."

Volgens de schrijfster zullen veel Leave-stemmen een utiing van frustratie zijn, frustratie over terrorisme, migratie, grote bedrijven, bureaucratie en elites. "Maar hoe kan je terugtrekken in egoïstisch en onveilig individualisme het juiste antwoord zijn wanneer Europa tegenover echte bedreigingen staat, wanneer de banden tussen ons zo sterk zijn, wanneer we al zover gekomen zijn? Hoe kunnen we de enorme uitdagingen van terrorisme en klimaatverandering aanpakken zonder samenwerking?"

"Nee, de EU is niet perfect", weet ook Rowling. "Welke menselijke unie zou niet verbeterd kunnen worden? In vriendschappen, huwelijken, families, werkplekken, partijen, regeringen: overal zitten foutjes en meningsverschillen. Net omdat we mensen zijn en dus onvolmaakt. Maar we bouwen deze allianties net om ons te beschermen en ons sterker te maken, omdat ze ons grotere en betere dingen laten doen dan wanneer we alleen zouden zijn. We zouden trots moeten zijn op ons verlangen om steeds samen te willen komen, om een beter, veiliger en eerlijker leven te willen, voor onszelf en voor miljoenen anderen."

Rowling verwijst ook naar Amerikaanse Republikeins presidentskandidaat Donald Trump, die net deze week een bezoek brengt aan het Verenigd Koninkrijk. "'Maak Amerika opnieuw groots', roept een man die fascistisch is in alles behalve in naam. Zijn stompe vingers zitten gruwelijk dicht bij de Amerikaanse nucleaire codes. Hij heeft het temperament van een labiele nachtclubportier, spot met geweld op zijn eigen bijeenkomsten en draagt zijn minachting voor vrouwen en minderheden met trots. God helpe Amerika. God helpe ons allemaal."

Donderdag is het uiteindeiljk zover en trekken de Britten naar de stembus. "Alles zal neerkomen op welk verhaal we het beste vinden, maar op het moment dat we stemmen, zijn we niet langer lezers maar worden we schrijvers. Het einde van dit verhaal, of het nu een happy end is of niet, zal door ons geschreven worden."