Eén op vijf Nederlandse artsen zou fysiek gezonde patiënten helpen sterven

Bijna één op vijf Nederlandse dokters zou overwegen iemand euthanasie te verlenen die geen lichamelijke problemen heeft maar levensmoe is. Dat blijkt uit een anonieme rondvraag onder 1.500 huisartsen, geriatrische zorgartsen en specialisten. Twee procent van hen verklaarde reeds euthanasie of assistentie bij zelfdoding te hebben verleend aan een lijdende patiënt waarvoor echter geen medische grondslag was, ook al verbiedt de wet dat in Nederland.

De resultaten van de rondvraag zijn gepubliceerd in Journal of Medical Ethics. Veertig procent van de dokters verklaarde dat het denkbaar was dat ze iemand in een vroeg stadium van dementie zouden helpen diens leven te beëindigen, drie procent heeft dat al gedaan. Iets meer dan één op drie zei ook bereid te zijn mensen met een psychische aandoening te helpen indien zij euthanasie zouden willen.

Ondraaglijk lijden
Naast België heeft Nederland één van 's werelds meest vrije wetgeving inzake euthanasie. Een wet uit 2002 stelt zes voorwaarden, de belangrijkste is dat de patiënt "ondraaglijk lijdt en er geen uitzicht op verbetering is".

De wet bepaalt niet dat dit lijden fysiek moet zijn. Toch oordeelde het hooggerechtshof dat de belangrijkse oorzaak van het lijden van medische aard dient te zijn.

Levensmoe
Niettemin brengt de studie aan het licht dat 18 procent van de Nederlandse artsen euthanasie zou verlenen aan een patiënt die weliswaar niet fysiek lijdt maar levensmoe is. Niet minder dan 27 procent zou euthanasie verlenen aan iemand die weliswaar ziek, maar niet ernstig ziek is.

Eva Bolt van de universiteit van Amsterdam, die de studie leidde, onderstreept dat dokters die euthanasie verlenen aan iemand zonder fysieke problemen de wet overtreden. De twee procent die bekende dat ze dat al hadden gedaan, hebben volgens haar niet noodzakelijk een misdrijf begaan. "Het is moeilijk te zeggen. Het is mogelijk dat dit jaren geleden gebeurde, toen er nog geen wet was, en dus kunnen we niet zeggen dat ze de wet hebben overtreden".

Eenzaamheid en verlies autonomie
De zaak wordt nog complexer door het feit dat de meeste bejaarde patiënten die wensen te sterven wel één of ander fysiek ongemak hebben, ook al is dat niet de belangrijkste oorzaak van hun lijden. In 2011 stelde de Nederlandse artsenvereniging KNMG dat het achteruitgaan van de gezondheidstoestand op verschillende vlakken als ondraaglijk kan gezien worden en dat dit samen met eenzaamheid en het verlies van autonomie "onderdeel moet uitmaken van het besluit om al dan niet euthanasie te verlenen".

Sinds 2002 is het aantal Nederlanders dat beroep doet op euthanasie gevoelig gestegen. In 2013, het laatste jaar waarvan cijfers beschikbaar zijn, kozen 4.892 Nederlanders voor euthanasie. (br.hln)