Achter glas verbrand je niet en 9 andere feiten en fabels over zonnen

Sommigen smeren ijverig met zonnebrandcrème en verbranden toch, anderen lijken er niet om te malen al krijgt hun huid een lichtrood kleurtje. Wanneer verbrand je nu eigenlijk en is dat werkelijk ongezond? We zochten het uit en lijsten tien feiten en fabels op in verband met zonnen. 

1. Met zonnebrandcrème ben ik volledig beschermd tegen de schadelijke stralen van de zon

Fabel: Ultraviolet (uv)-stralen zijn onder geen beding goed voor de huid en een belangrijke oorzaak van huidkanker. De uv-stralen kunnen in drie categorieën worden onderverdeeld: uv a, b en c. De b (‘Burning’)-stralen van de zon zijn verantwoordelijk voor een verbrande of gebruinde huid. Zulke stralen beschadigen met andere woorden de buitenste laag van de huid.

Zonnebrandcrème bevat stoffen die de uvb-stralen moeten tegenhouden. Maar slechts enkele zonnebrandcrèmes bevatten een stof die de uva (‘Aging’)-straling tegenhoudt. Toch is die minstens zo gevaarlijk als de b variant. De a-straling dringt namelijk dieper door en beschadigt meerdere huidlagen. Bovendien is de a-straling verantwoordelijk voor rimpels, huidvlekjes en melanomen, de meest agressieve vorm van kanker. Wanneer een zonnebrandcrème ook tegen de uv a-stralen beschermt, staat dat duidelijk op de verpakking.

De laatste categorie, c-straling, wordt tegengehouden door de ozonlaag en bereikt de aarde en onze huid gelukkig niet. Dat zou bijzonder gevaarlijk zijn voor onze huid en ogen.

2. Het moet zonnig zijn om huidschade op te lopen

Fabel: Al zie je ze niet altijd, de zon is er steeds. Dat betekent dat uv-stralen zelfs op bewolkte en regenachtige dagen onze huid bereiken. Daarom is het aangeraden om jezelf zelfs op winterdagen te beschermen met een lage SPF-factor. Verschillende dagcrèmes bevatten vaak al een uv-filter.

3. Achter glas kan je niet verbranden

Fabel: Uvb-stralen van de zon worden door glas tegengehouden. Maar de schadelijke uva-stralen die we hierboven omschreven, dringen voor vijftig procent doorheen het glas en bereiken op die manier onze huid. Dat betekent dat je geen bruin tintje krijgt na een dag achter het glas, maar de schadelijke gevolgen treden wel op. En vaak beschermen mensen zichzelf niet wanneer ze binnen zitten. Als je met de auto rijdt of op kantoor zit, kan je jezelf maar beter insmeren (met een zonnebrandcrème die je beschermt tegen de schadelijke uva-straling weliswaar).

4. Je moet je meermaals per dag insmeren

Feit: Dermatologen raden aan om jezelf elke twee uur volledig in te smeren. Denk er ook zeker aan dat het tot dertig minuten duurt voordat de beschermende stoffen in de zonnebrandcrème in werking treden. Daarom smeer je best voordat je naar buiten gaat. Als je dat doet zoals het moet, zou jouw tube zonnebrandcrème na een week zonnen volledig leeg moeten zijn. 

Bij jonge kinderen mag er daarbij nog een tikkeltje meer gesmeerd worden. Wanneer zij verbranden is de kans op permanente schade nog groter dan bij volwassenen. 

5. Hoe hoger de factor (SPF), hoe minder snel je bruint

Fabel: Hoe bruin je wordt, ligt niet aan de zonnebrandcrème waarmee je jezelf beschermt. Het huidtype is erfelijk bepaald. Een lagere factor kan er dus niet voor zorgen dat je plots bruiner wordt, een SPF-factor 10 of 20 zorgt er met dit weer enkel voor dat je verbrandt. Met een hogere factor (+50) bruin je geleidelijk aan waardoor je een meer egale kleur krijgt die ook langer blijft. 

Bovendien moet je iets minder vaak smeren. Met een SPF-factor 20 moet je dubbel zo vaak smeren als met een factor 40. Hoe dikwijls dat dan exact is, ligt aan je huidtype. Wanneer je bijvoorbeeld na vijf minuten verbrandt, kan je met een factor 20 ongeveer 100 minuten (5x20) in de zon liggen zonder rood te worden. 

6. In het zwembad verbrand je sneller

Feit: Uv-stralen dringen vrij makkelijk doorheen helder water en bereiken je huid zonder problemen. Vervolgens weerkaatst het water de stralen waardoor je extra veel zon vangt. Daarnaast spoelt het water de zonnebrandcrème gedeeltelijk van de huid tijdens het zwemmen. Zelfs wanneer je een waterproof exemplaar gebruikt. Dat vergroot het risico op verbranden.

7. Zonnen onder de zonnebank is minder schadelijk dan zonnen in de zon

Fabel: We beschreven hierboven alvast dat de zon drie soorten stralen uitzendt waarvan er twee de aarde bereiken. De meest schadelijke variant is de uva-straling. En dat is net de soort die voornamelijk door de zonnebank wordt uitgestraald. Bovendien wordt je huid door de uvb-stralen van de zon wat dikker waardoor ze ook beter beschermd is tegen de zon. Wanneer je bruint onder de zonnebank, blijft dat verdedigingsmechanisme achterwege. Regelmatig zonnen onder de zonnebank zou de kans op een melanoom zelfs met twintig procent vergroten.

8. Eenmaal bruin moet je jezelf niet meer insmeren

Fabel: Wanneer je bruin bent, zal je minder snel verbranden. Daarom zullen blonde personen met een bleke huid zich altijd zeer goed moeten insmeren, terwijl bruinere types zelden verbranden. Toch blijft de zon schadelijk, zelfs als je niet snel verbrandt. 

9. Zonnebrandcrème kan je maar een jaar gebruiken

Feit: Enkel wanneer de zonnebrandcrème nog ongeopend in een kast staat, kan je die het jaar na aankoop gebruiken. De geopende exemplaren blijven jammer genoeg maar één jaar goed. De formule waaruit de crèmes bestaan, is niet zo stabiel waardoor de stoffen hun beschermende functie vrij snel verliezen.

10. Een keertje verbranden is niet zo erg, je huid herstelt zich snel

Fabel: Wanneer je huid verbrandt, zijn de onderliggende huidcellen definitief beschadigd. Het worden kleine littekentjes die zich na het verbranden kwaadaardig kunnen ontwikkelen. Voorkomen is beter dan genezen, dus smeer je goed in als je leven je lief is.  (br.hln)