"Vlaanderen is het zichzelf verschuldigd om een dubbele ambitie waar te maken: een begroting in evenwicht en investeren waar nodig is", zei Bourgeois, die sinds enkele maanden aan het hoofd staat van de Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open Vld.

Voor het begrotingsevenwicht was een inspanning van 1,160 miljard nodig. Toch is er volgens Bourgeois ook ruimte voor nieuw beleid. Het gaat om in totaal 98 miljoen euro, met onder meer 65 miljoen euro voor welzijn en 20 miljoen euro voor onderzoek en ontwikkeling. 

Besparingen bij ambtenaren, VRT, Kind & Gezin en De Lijn
Besparingen komen er op het overheidsapparaat. Tegen 2019 moeten er 1.950 Vlaamse ambtenaren minder zijn. Ook de VRT en Kind & Gezin moeten wat besparen, bij De Lijn "komt er een einde aan de gratis-politiek". Er komen besparingen in het hoger onderwijs en het secundair onderwijs. Toch er het nog niet duidelijk hoe hoog die precies zullen zijn.

Nieuwe contracten in de sociale huisvesting zullen tijdelijk worden gemaakt. De kinderbijslag wordt tijdelijk niet geïndexeerd, een besparing van 63 miljoen euro. Die besparing komt terug in het stelsel zodra dat hervormd is "naar een forfaitair stelsel".

"We zijn er ons van bewust dat we vaak scherpe keuzes moeten maken, dat we van iedereen inspanningen vragen, dat deze regering een weg kiest die niet makkelijk is. Tegelijk zijn we ervan overtuigd dat de keuze om geen nieuwe schulden te maken en wel te investeren, de enige juiste keuze is. Het is een keuze voor de toekomst", aldus Bourgeois.

Onrust
Vanuit de oppositie is de kritiek op de plannen van de regering-Bourgeois I niet mals. De Vlaamse regering slaagt er niet in om de onrust rond de geplande besparingen weg te nemen, zo stelt sp.a-fractieleider John Crombez. Volgens Crombez was de Septemberverklaring een aaneenschakeling van eufemismes voor besparingen of verhogingen van eigen bijdragen. 

"Dit is één grote ontgoocheling", zegt Crombez. Hij verwijst naar de betoging van vakbonden, mutualiteiten en vakorganisaties vlak voor de Septemberverklaring. "Het is lang geleden dat er zoveel mensen aan het Vlaams Parlement kwamen betogen om te zeggen: 'wij zijn ongerust'. De Septemberverklaring heeft alleen maar de onrust verhoogd", klinkt het.

Crombez zegt ook dat de drie regeringspartijen, N-VA, CD&V en Open Vld, het niet eens lijken te zijn. "Het ontbreekt deze ploeg aan visie."

Ook sp.a-voorzitter Bruno Tobback is scherp. "Ik heb vandaag tien verschillende eufemismen voor het woord prijsstijging gehoord", aldus Tobback. "Er komen prijsstijgingen voor energie, voor kinderopvang, voor onderwijs, noem maar op. Bovendien hanteert de regering geen bijzonder dappere manier van besparen, want ze schuift de bittere pil door naar de instellingen."

Tobback is ook kritisch voor het Europese begrotingsbeleid, dat hij "verstikkend" noemt. "Ook met sp.a in de regering werd zonder schulden afgesloten", brengt hij in herinnering. "Het verschil was dat wij tegelijk ook in Vlaanderen investeerden, het is dus niet nodig daarmee te stoppen om een evenwicht te bereiken."

"Deze regering hakt in de samenleving", besluit de sp.a-voorzitter. "Ze roept op om de kansen te grijpen die Vlaanderen biedt, maar maakt dat tegelijk moeilijker. Met socialisten in de regering zou er nooit een regeerakkoord zonder toekomstperspectief voor de Vlaming uit de bus zijn gekomen."

"Vijf pijnlijke jaren"
Ook Groen maakt zich zorgen. "Dit worden vijf pijnlijke jaren voor de Vlaming", concludeert Groen-fractieleider Björn Rzoska uit wat hij zelf een "makke Septemberverklaring" noemt. "De rode draad in de verklaring van deze regering wordt gevormd door besparingen bij de gewone mens. Besparen bij het openbaar vervoer, bij de kinderopvang, in de cultuursector..."

Vooral dat openbaar vervoer zit de Groen-politicus dwars. "Er is de afgelopen jaren al zwaar bespaard bij De Lijn en de top van het bedrijf heeft duidelijk aangegeven dat een verdere daling van het budget niet haalbaar is. Bovendien belooft de regering tegelijk ook een investering in het openbaar vervoer. Dat is toch weinig geloofwaardig."

De regering stelt 98 miljoen euro voor nieuw beleid in het vooruitzicht, maar die aankondiging vindt Groen vooral erg vaag. "We weten nog altijd niet waar die investeringen concreet zullen gebeuren."

De nieuwe regering gaf onmiddellijk na de Septemberverklaring een persconferentie om de begroting uiteen te zetten en dat schoot bij verschillende parlementsleden in het verkeerde keelgat. "Ik dacht dat de nieuwe minister-president een grote parlementaire reflex had", aldus Rzoska. "Die is hij dan blijkbaar snel kwijt. Ik zag tijdens de speeches twee ministers hun PowerPoint voor de pers afwerken."

"Investeren in de toekomst"
Wel tevreden is technologiefederatie Agoria. "Een begrotingsevenwicht en focus op economische groei zijn basisvoorwaarden voor jobs en welvaart", zegt Wilson De Pril, directeur-generaal van Agoria Vlaanderen. "We stellen vast dat de nieuwe regering kiest om te investeren in de toekomst. We rekenen erop dat deze regering daarbij durft kiezen voor investeringen in industriële innovatie, een sterker onderwijs en het verlagen van de ondernemingskosten. Dit is noodzakelijk gezien Vlaanderen nog voor heel wat structurele economische uitdagingen staat."