ananas moest nog gesneden worden, de eieren gebakken, de koffie was er nog niet, maar enfin alles komt in orde met tijd en boterhammen.

Om kwart voor 8, 10 voor 8 vertrokken we richting Puebla. Het is een stralende dag. Filip zegt dat we de Popocatépetl en de Itzaccihuatl zullen zien, twee van de grootste vulkanen in Mexico en de tweede hoogste berg van het land. Nadat we door de files zijn, geraken we stilaan buiten de stad en nemen de autoweg naar Puebla. Na een tijdje zien we in de verre verte de twee vulkanen opdoemen, en dan plots gebeurt het: het ratelt plotseling in de motor, en dan valt hij stil. Hilde springt recht, roept dat het brandt en loopt naar vooraan in de bus en naar buiten. Ondertussen had de chauffeur zijn bus aan de kant gemanoeuvreerd. Van buiten roept ze van snel al het gerief mee te brengen, maar zo erg is het niet, we staan in panne, en we staan er goed. Het is iets na 9 uur. De auto’s en camions die ons voorbijreden toeteren. De weg loopt naar omhoog en wij gaan eens kijken, van hieruit heb je een mooi zicht op de velden en in de verte de twee vulkanen. Eigenlijk is het prachtig. Er wordt gezegd dat we binnen de drie kwartier verder zullen kunnen, dus niet tever weglopen, maar dit is Mexico en het zal wel langer dan drie kwartier duren. We leggen twee dekens buiten in het gras langs de kant om op te zitten. Elvira toont het zilverwerk dat ze meeheeft, want ze verkoopt dat, mooie dingen, en Annie en Hilde laten zich verleiden van elk een ring te kopen. Ik koop oorringen voor Chloë, en nog iets voor Arancha. Boven op een veldweggetje, een 15-tal meter hoger dan de straat komt een Mexicaan en enkele kinderen kijken naar de bus die in panne staat. Ze zullen er blijven zitten totdat we vertrekken, ze hebben tijd genoeg. Het is bijna 12.15 uur als we verder kunnen met een andere bus die uit Puebla is moeten komen. Ook deze bus heeft blijkbaar zijn beste tijd gehad, want als je achteraan zit wip je constant op en neer, de schokdempers zijn versleten.

Door deze panne kunnen we niet lang in Puebla blijven, een klein uurtje maar, toch hebben we tijd genoeg om een yugo de naranja te drinken (12 peso per stuk), even rond te lopen om naar de tegels te kijken en enkele foto’s te nemen. De zocalo gelijkt sterk op die van Merida. Puebla telt ongeveer 1,8 miljoen inwoners, en is benevens haar tegels, de zogenaamde televera-tegels, vooral bekend om zijn volkswagenfabriek, de grootste ter wereld

En verder gaat het richting Oaxaca. We rijden door diverse landschappen, veel gebergte met cactussen en diepe ravijnen. Indrukwekkend. Een prachtige streek. We rijden door het centrale hoogland.

Ongeveer om 20.00 uur, of iets later, komen we aan in het hotel Mission de los Angeles te Oaxaca. Maar het is al donker, en dus kunnen we niet veel zien, eerst drink, dan naar de kamers : deze zijn zeer ruim en mooi. We zitten op het eerste verdiep van een paviljoen in de tuin, met een terras dat blijkbaar uitkijkt op het zwembad. Dat zullen we morgen wel zien, maar nu eerst eten, de mensen hier hebben speciaal de keuken opengehouden toen ze hoorden dat we later zouden zijn en nog niet gegeten. Ook het restaurant is prachtig, dit is een klassehotel. Ik denk dat het vroeger een soort van klooster geweest is, met een grote tuin aan. In het restaurant bestelt Hilde een tonijnsla, Annie kip op zijn Oaxacaans, Jean Marie filetto mignon y pappas frittas, maar dat laatste had de garcon niet begrepen en hij kreeg een aardappel in de pel, en ik een plata oaxaca, specialiteit van het huis, samen met de drank betaalden we 273 peso’s. Absoluut niet duur. Het is al laat, we gaan slapen.

’s Anderendaags is het stralend weer. Ons paviljoen staat midden in een mooie tuin, we hebben zicht op het zwembad, en de zon schijnt ’s morgens bij ons binnen. Het ontbijt : zeer uitgebreid, diverse verse fruitsappen, veel vers fruit, broodjes, spel, eieren op 3 à 4 manieren, bonen, worstjes en nog veel zaken die we niet kennen. Er stonden drie sausen, een groene, een rode en een rood-groen gemengde. Ik zag iemand twee, drie lepels van de groene over zijn eieren doen, en dus heb ik ook maar wat genomen, van elk een klein beetje langs de zijkant van mijn bord. En gelukkig maar, de groene ruikt zeer fris, is het ook, maar dan komt het vuur, ze is ook zeer pikant. Ik denk dat het gemalen verse groene peperoni zijn. De rode met een klein beetje groen is ook heel lekker, de basis is tomaat denk ik, niet zo pikant als de groene. Enfin, er is teveel om op te noemen.

Na het ontbijt tevoet richting centrum van Oaxaca (zocalo), het is ongeveer 25 minuten stappen. De stad heeft ongeveer 260 000 inwoners, en heeft een rustige, provinciaal aandoende sfeer. We komen door een voetgangerszone met diverse mooie winkels, wat je hier moet kopen zijn tapijten en zwart aardewerk. Aan Banamex met visa “dinero” getankt, het gaat hier zelfs veel vlotter dan in Mexico stad, want daar waren er altijd problemen. De mensen van hier zeggen dat Oaxaca 1 miljoen inwoners heeft, maar zo groot is ze dus niet, als stad lijkt ze me zelfs kleiner dan Gent. We zoeken naar de bus richting Zaachila, daar zou er markt zijn, met indianen. In het begin hebben we wat gesukkeld, we vonden zo direct de weg niet. Een heer die ons wou helpen zond ons 3 “cuadras” links en dan 2 “cuadras” rechts, maar het was nog niet de juiste plek. Even later zei iemand anders dat het nog 2 “cuadras” naar links was, maar ook dat bleek niet juist, en bovendien, stilaan raakten we totaal verloren, daar we niet goed meer wisten waar we nu precies waren. Er rijden anders busjes genoeg rond, maar geen enkele met “Zaachila” erop. We zouden het busstation 2^e klas moeten vinden. Opnieuw even in het boekje “trotters” gekeken, waar de weg werd uitgelegd, maar op ons plan stond die straat er niet op, of tenminste alle namen van de straten waren niet vermeld op ons plannetje. De redding kwam van Hilde, zij schreef de naam “Zaachila” op een papiertje, en toonde het aan de chauffeurs waar alle bussen stopten. Het was nu nog 2 “cuadras” links en daar zouden we het busstation moeten vinden. Juist. Gevonden. Er stond een busje klaar, en we zijn maar opgestapt, en na 2 haltes zat het al stampvol. Toen kwam er een ventje rond om het geld voor de rit op te halen, en het bleek 3 peso’s per persoon te zijn tot in Zaachila (18 km ver – 15,5 BEF) Zaachila zou vermoedelijk de laatste hoofdstad van de Zapoteken geweest zijn voor de Spaanse Invasie. Op de bus zat er vanalles dat naar de markt ging, tot levende kippen toe. Na een tijdje kwamen we in Zaachila aan, in het begin van het dorp heb je de dierenmarkt, maar daar zijn we niet afgestapt, maar reden verder mee tot aan het eindpunt, aan de kerk. Onmiddellijk ben je op een grote markt vol groenten, fruit, eetkraampjes, ijskraampjes, meubels, potterie, vlees (daar zijn we niet doorgegaan), en al wat ge u kunt indenken. En massa’s volk natuurlijk. De indianen uit de streek komen er hun producten verkopen, ik kocht een zakje verse pindanoten, lekker. We aten ook een ijsje dat ze aan kraampjes verkopen, een soort fruitijs, ook heel lekker, je ziet er alle indianen van smullen. Naar de hel met de vloek van Montezuma, we kunnen toch tegen iets zeker. Ge moet het allemaal eens meegemaakt hebben. Maar Jean Marie was minder gelukkig, die had wel buikkrampen en moest naar het toilet. We hebben een busje terug naar Oaxaca genomen, en op de zocalo namen ze een taxi naar het hotel.

Wij zijn dan eerst een koffie gaan drinken op een terrasje aan de zocalo, een expresso, tamelijk goed. In Mexico kun je meestal maar een “cafè americano” krijgen, en de kwaliteit is niet denderend. Een jongentje verkocht houten prikkers, zelfgemaakt. “Tres por dies” zei hij, ze verstond natuurlijk 10 voor 3 peso’s, en ze begon er een hele reeks uit te zoeken, maar toen bleek dat het er 3 voor 10 peso’s waren heeft ze er toch maar 3 genomen. In de buurt van Oaxaca bevindt zich de site van Monte Alban, en ik zou deze gaarne bezoeken. Volgens mijn inlichtingen kon je op 1 cuadra van de zocalo in hotel Arbol vervoer naar deze site boeken. Er reden wel tamelijk veel busjes rond die Monte Alban afficheerden, maar het kon zijn dat de plaats waar ze naartoe reden het dorp was, en nog tamelijk ver van de archeologische site verwijderd was. Dus namen we inlichtingen in hotel Arbol, ja , je kon hier boeken, en we konden zelfs onmiddellijk vertrekken (14 uur) en het kostte 30 peso’s per persoon heen en terug, maar zonder toegang tot de site. We dachten dat het een busje of zo ging zijn, maar toen we instapten bleek het een gewone personenwagen te zijn, weliswaar met airco. Er gingen nog 2 personen mee, we hadden ze al eerder in de zetel zien zitten, Nederlanders uit Utrecht. De chauffeur was een vrouw die dit regelmatig deed, ze zou ons terug komen oppikken aan de ingang om 16.30 uur, daar waar de kassa was, ze had ons zelfs vergezeld tot daar. Monte Alban is een van de grootste piramidecomplexen van Mexico, en is een heiligdom van de Zapoteken. Op ongeveer 2000 meter hoogte werd door de eerste bewoners van het dal, vermoedelijk Olmeken, de top van de Monte Alban, de “witte berg” afgegraven. Op het zo ontstane oppervlak van 200 bij 300 meter zijn tempels en paleizen gebouwd. Wetenschappers hebben de historische ontwikkeling van Monte Alban in vijf perioden ingedeeld, die van ongeveer 800 v.C. tot 1521 lopen. Hoogtepunt van de ontwikkeling was Monte Alban III (0 – 900) Zapoteken bouwden nieuwe prachtige bouwwerken boven op de oude en de plaats kreeg haar huidige vorm. In de tijd daarna hebben de Mixteken het complex in een begraafplaats veranderd.

Eerst zijn we het museum binnengegaan, en er was ook een cafetaria en annex winkeltje. De oorringen voor Chloë gekocht die ze wilde hebben, grote ronde zilveren, ja, ze valt terug in de prijzen. Hilde vond een zilveren halsring, rond, zoals Elvira er een heeft. Dan de site op, die bleek zeer groot te zijn, mooi en indrukwekkend. Ook heeft men vanop die hoogte een mooi zicht op Oaxaca en de wijde omgeving. Op de site werd er veel gewerkt en gerestaureerd, maar desondanks is er nog enorm veel werk te doen. Het moet er prachtig geweest zijn ten tijde van de oprichting van de gebouwen (tussen 350 voor Chr – 900 na Chr). Nog even naar de cafetaria voor een verfrissing, we hadden er dorst van gekregen, en dan nog eens naar het winkeltje voor een paar T-shirts en enkele boeken. Onze chauffeur stond al te wachten, t’is te zeggen , ze stond te praten met andere Mexicanen aan de ingang die haar blijkbaar goed kenden. Ze heeft ons afgezet in het centrum direct aan de zocalo. Zeer vriendelijk. Terug naar het hotel gewandeld langs de bekende weg, en onderweg kwamen we nog kraampjes tegen met indiaanse vrouwen die aan het weven waren en allerhande zelfgemaakte kledij verkochten. Hilde kon het niet laten van een witte bloes met gekleurde stikkerijen erop te kopen. We waren moe van het rondlopen, en Jean Marie voelde zich al beter. We zijn dan maar terug in het restaurant van het hotel gaan eten, en het was zeker zo lekker als de dag voordien. Na het eten heb ik een sigaartje gerookt dat ik voordien op de zocalo in Oaxaca had gekocht in een tabacos, kwestie van diverse Mexicaanse sigaren te proberen. Nadat ik er een stuk of acht had uitgezocht kreeg ik van de verkoopster er eentje bij “tabacos de Oaxaca”, om te proberen. Het heeft een rare geur, en ook een speciale smaak, maar zeker niet slecht. Het doet een beetje gekruid denken, of aan een of ander verdovend middel. Ik heb het genoten op ons terras met zicht op de tuin en het zwembad. Niet slecht. Misschien koop ik er nog enkele.

’s Anderendaags sliepen we wat langer, aangezien we opnieuw niet meegingen met de groep. Onze vrienden bleven in het hotel aan het zwembad, maar wij gingen opnieuw richting centrum. Eerst een toertje gemaakt langs diverse kraampjes op de zocalo. Er was er ondermeer ééntje dat zwarte stenen pijpen verkocht (remember – zwart aardewerk) voor 10 peso’s per stuk. Ik heb er maar twee gekocht , er zou er een kunnen breken. Later zagen we dezelfde in een winkel in de voetgangerszone dat ze 15 peso’s per stuk kostten, voor identiek dezelfde. Ook de sigarenwinkel werd opnieuw bezocht om een paar typische sigaren uit Oaxaca te kopen, ze kostten 4 peso’s per stuk. Ze zijn verpakt in pakken van 25, dus 100 peso, en ik nam een pak mee. Tevens vertelde ik de verkoper dat het was om in België te roken. Nadat ik hem had moeten uitleggen wat en waar België was, nam hij prompt een leeg doosje (van Kodak) om ze beter te verpakken zodat ze geen schade zouden lijden.

Dan was het tijd voor een espresso. Hilde toonde een beetje interesse aan een of ander verkoopstertje van allerlei prullaria (een indiaans meisje), en bijna onmiddellijk werden we belegerd door een hele bende van dezelfde soort. Allemaal wilden ze verkopen en prezen hun waren aan, maar tenslotte dropen ze af, omdat er toch niets meer te halen viel en we hun verschillende keren hadden gezegd dat het “finito” was. Onderweg naar het hotel lieten we ons nog verleiden door een zwarte vaas, een stenen beeldje uit de Maya-periode (Pacal), twee zwarte stenen doosjes en speciale oorringen voor Chloë. En dan zag ze nog een tapijtje, mooi, en na het vragen van de prijs bleek dat 950 peso te zijn. We zouden nog kunnen afdingen, maar hoe moesten we dat in ’s hemelsnaam nog meenemen ! Ze heeft er nog altijd spijt van dat ze het niet gekocht heeft.

Ja, nu wachten in de lobby van het hotel op de persoon die ons naar de luchthaven zou brengen voor onze vlucht naar Tuxla Guttierez. We waren als eerst daar op het vliegveld, een klein vliegveld, iets zoals Wevelgem of Grimbergen denk ik. In het totaal zouden er maar 10 mensen met de vlucht meegaan naar Tuxla. Na een vlucht van ongeveer 3 kwartier landde de DC-9 in Tuxla, dat een hoogteverschil van ongeveer 1 000 meter heeft met Oaxaca, het is er dus warmer en vochtiger..De stad Tuxla Gutierrez (530.000 inwoners) is sinds 1892 de hoofdstad van de deelstaat Chiapas. Rondom de stad verbouwt men suikerriet, koffie en tabak. Tuxla betekent plaats met veel konijnen in de taal van de Náhuatl. Later voegde men Gutierrez toe, de achternaam van de gouverneur Joaquin Miguel Gutierrez die in de 19^e eeuw streed voor aansluiting van de deelstaat Chiapas bij Mexico.

Bij het ophalen van de koffers bleken er twee van de onze te ontbreken. De gids, niet Filip – die was niet mee, maar een jonge dame van indiaanse oorsprong, ging naar de desk van Aerocaribe, en daar stonden ze, klaar om verscheept te worden naar de volgende bestemming. Een geluk dat we er vlug bijwaren of we konden voor een tijdje fluiten achter onze koffers.

De bekendste inwoner van Villareal de Chiapa, dat op 31 maart 1528 werd gesticht door de Spaanse veroveraar Diego Mazariegos, is pater Bartolomé de las Casas. Deze priester probeerde de indianen te beschermen tegen de onrechtvaardigheden hen door de Spanjaarden aangedaan. Uit eerbied voor deze pater veranderde men de naam van Villareal de Chiapa in San Christobal de las Casas. Tot 1892 was San Christobal de las Casas de hoofdstad van Chiapas.

Nadat de koffers in- en opgeladen waren vertrokken we naar San Christobal de las Casas (90.000 inwoners) met een Vann-Ford airco. De rit zou wel 2 uur duren en ons van een hoogte van 480 meter (Tuxla Guttierez) naar 2 240 meter brengen (San Christobal de las Casas) En dus bocht in bocht uit ging het altijd aan omhoog. Even voor San Christobal hielden we een tiental minuten halt om naar een dorpje te kijken dat aan een meer gelegen was. Onmiddellijk stonden er twee indiaansen aan het busje om goederen te verkopen, maar zij drongen zich absoluut niet op, ze waren enkel aanwezig. Het waren de eerste Chiapas die we zagen, zowel de mannen als de vrouwen houden van kleur. Hier leven voornamelijk de Tzotzils, verre afstammelingen van de Maya’s, die hun etnische oorspronkelijkheid hebben weten te bewaren

Het hotel in San Christobal heet Rincon del Arco, ook een soort oud klooster (omstreeks 1650) met grote binnentuin. Het gebouw is helemaal in oud-spaanse stijl. De tuin is verdeeld in verschillend binnenpatio’s. Wat ook opvalt is de open haard in de kamer, en bovendien voel je dat het er frisser is. Ik denk dat het er koud kan zijn ’s nachts. Het hotel is veel eenvoudiger en niet luxueus in vergelijking met dat in Oaxaca.

Uit de trotter vonden we een adres om te gaan eten, dat kon natuurlijk ook in het hotel, maar iets anders ontdekken is veel leuker. We gingen naar Mexico-Paris, vanaf het hotel 6 bloks rechtdoor, dan 3 bloks naar links, ongeveer 15 minuten stappen. Het bleek meer een eetcafé te zijn, en we hadden geluk , er was nog juist plaats voor ons. Beneden zijn er twee zaaltjes, 1 voor rokers, 1 voor niet-rokers, boven is er nog 1, en dan is er nog hogerop een buitenterras, maar enkel voor overdag. Het eten was zeer goed en speciaal. Rond 9 uur kwam er een orkestje opdagen dat goede muziek speelde. Prachtig, morgen komen we allicht terug. Bij het terugkeren moesten we nog elk een fles water hebben, en terwijl de dames dat gingen kopen in een klein winkeltje spraken mij enkele kleine indiaanse meisjes (Chiapas) aan : Como se llama? (hoe heet je?) Me llamo Alfredo! Al lachend verdwenen ze om de hoek. ’s Anderendaags stonden ze daar terug.

Deze morgen klonken er kanonschoten en klokkengelui, het was nog halfdonker. Wat zou dat toch zijn ? dat vernamen we slechts later, maar het blijkt, volgens de gids, dat er in San Christobal bij elke geboorte een kanonschot wordt afgevuurd, en gezien er nogal veel Chiapas in de buurt wonen, met veel kinderen, zijn dat iedere morgen enige kanonschoten.

Ontbijt om 7.30 uur. Niet zo uitgebreid en goed als in Oaxaca, maar toch lekker, niet in buffetvorm. Men voelt dat men op grote hoogte is, want het is er fris ’s morgens. We gaan naar de stad op zoek naar de markt. Het blijkt dat het hier alle dagen markt is aan de rand van de stad, ook voornamelijk indianen die hun producten komen verkopen. Wat we eerst zien zijn vrouwen die sjouwen met pakken bloemen, de indianen kweken dus ook allerhande bloemen om te verkopen. Het is een grote markt van groenten en fruit, bloemen, zaden, planten, vlees en vis, textiel. Overal indiaanse vrouwen, oude en jonge, veel kinderen en allen traditioneel gekleed. Jonge indiaansen zogen hun kind op straat, voor hen is het de normaalste zaak van de wereld. Het is een werveling van geuren en kleuren, kraampjes allerhande, ambulante verkopers, indiaanse vrouwen die op de grond gezeten slechts één product verkopen : de een limoenen, de ander aardbeien, nog een andere pindanoten of bloemen. Na een tijdje op de markt gelopen te hebben, en ik had een tros kleine zoete (mini) bananen gekocht (6 peso voor 1 kilo), gingen we op zoek naar de plaats waar de busjes vertrokken naar San Juan Chamula. Na twee keer vragen hadden we de juiste plaats reeds beet. Het zijn kleine busjes, type volkswagen, en ze vertrekken maar als ze volzitten, er is dus absoluut geen uurregeling. Busje vol, busje weg ! anders blijft het staan. Waarschijnlijk waren we de enige toeristen die met zo’n busje rondreden. Voor de rest zat er een student in uit een dorpje vlak tegen San Juan Chamula, en indiaanse vrouwen met kinderen. Ik deelde een paar bananen uit, iedereen nam ze aan, ook de chauffeur en de indianen. Opnieuw was het stijgen, steeds hoger, en bochten en bochten. Aangekomen in San Juan Chamula zagen we dat er ook markt was van groenten en fruit, ook maakten ze eten op de markt om te verkopen, zoals maïskolven en natuurlijk tortilla’s. Om in de kerk (of de tempel) te geraken moet je een toelating gaan halen in het gemeentehuis, dienst toerisme en het kost 5 peso per persoon. De bediende legt er speciaal de nadruk op van absoluut geen foto’s te maken binnen in de kerk, daarbuiten mocht, indien de mensen het wilden. Als je de kerk binnenkomt sta je eerst perplex. Halfduister, geen stoelen noch banken. De gehele vloer is bedekt met dennennaalden en overal op de grond staan kaarsjes te branden, duizenden. Allerhande heiligen staan aan de zijkant in glazen kooien, maar in de vorm van deze Spaanse barokheiligen vereren ze hun eigen heiligen. De beelden dragen spiegels om hun nek om de weerkaatsing van de ziel van de gelovigen te kunnen zien. De Tzotzils hebben hun eigen godsdienst, maar maken daarbij gebruik van ‘instrumenten’ van het katholicisme, die door Spaanse jezuïeten zijn geïntroduceerd. Twee eeuwen geleden hebben ze de laatste pastoor verjaagd en sindsdien zijn ze baas over hun eigen kerk. Het kruisbeeld vooraan is er niet, en in de plaats staan er enkele stammen van dennenbomen. Christus is vervangen door San Juan, die een opgezet schaap in zijn armen heeft. Het schaap is namelijk het heilige dier van de Tzotzils. Op de grond in heel de kerk offeren de indianen hun gaven, eender wat is goed, eieren, bloemen, drank, kaarsen. Luidop staan ze hun gebeden op te zeggen in een voor ons onbegrijpelijke taal, waarschijnlijk hun eigen dialect, maar zeker geen Spaans. Sommigen zitten, anderen staan. Ze drinken en sprenkelen coca op de grond, ze drinken ook een alcoholische drank, gemaakt van suikerriet. Ze boeren luidop om de boze geesten te verdrijven. Het is werkelijk een belevenis. De Tzotzils hebben een aan fanatisme grenzende verering voor religieuze symbolen, vooral voor het kruis, dat zij gelijkstellen met de levensboom van de oude Maya’s

Op de markt, en op het voorhof van de kerk lopen veel kinderen rond, te bedelen of om iets te verkopen. Ze kregen een paar stylo’s , en waren zeer tevreden. Sommigen willen natuurlijk meer. Een mannetje van een jaar of 5, 6 heeft heel de markt lang