|
Hij is de meest besproken politicus van Nederland, evenzeer verketterd als vereerd. Maar - wie is Geert Wilders, de politieke leider van de PVV die zoveel losmaakt bij voor en tegenstanders eigenlijk? ‘Ik leid een leven dat ik mijn ergste vijand niet toewens.’
De plaats van handeling druipt van de symboliek. Socialistenvreter Geert Wilders betreedt de Den Uylzaal aan Het Binnenhof, vernoemd naar de progressieve partijleider en premier Joop den Uyl (1919-1987). In de kamer, waarin de aanpalende VVD-fractie regelmatig overlegt, slingert een stapeltje wervende aanmeldingskaarten van de partij van Mark Rutte. Die evenmin zijn besteed aan de afvallige liberaal. Hij oogt ontspannen in het statige vertrek - uiterlijk hecht Geert Wilders aan een vast patroon. Donker pak, altijd een smetteloos witte hemd, een felgekleurde zijden das, traditionele zwarte schoenen en - opvallend contrast - het onmiskenbare geblondeerde haar. Hoe meer mensen over zijn kapsel beginnen, hoe opstandiger hij wordt. ,,Toen ik kamerlid voor de VVD was, zeiden Hans Dijkstal en Gerrit Zalm dat er, als ik me meer zou aanpassen en ik mijn haar op orde zou brengen, wellicht een kabinetspost inzat. Ik heb het geen seconde overwogen."
Geert Wilders was ook dit jaar met voorsprong de meest besproken politicus van Nederland en - door het tumult rond zijn uiteindelijke bezoek aan Engeland en de weigering van Turkije hem toe te laten - ook daarbuiten. Een volksvertegenwoordiger die feilloos afgaat op zijn instinct en zintuigen: een scherp oog voor controverse, een fijne neus voor publiciteit, een luisterend oor voor de noden van het electoraat, een spitse verbaliteit die breekt met het wollige jargon van het Haagse pluche.
Maar - wie is de man achter de evenzeer vereerde als verketterde politiek leider van de Partij Voor de Vrijheid die, ogenschijnlijk zonder het geringste spoor van emotie, zoveel losmaakt bij voor en tegenstanders? Is Geert Wilders het koele kamerlid, de provocerende parlementariër die met zijn 'kopvoddentax' de hoofddoekjes in Nederland tot een vaste post op het aanslagbiljet wil maken? De nationale Messias die de ‘Tsunami van Islamerisering’ wil keren? Of is het een man met een missie, een bevlogen visionair die, hardop een realistisch scenario profeteert? De boodschapper wellicht wiens hoofd moet rollen?
Nadat het vertrek eerst door veiligheidsmensen is uitgekamd en de vitrage voor de ramen is gesloten, begint het interview. Het vaste protocol van Amerikaanse aandoende maatregelen, waarmee Wilders sinds de moord op Theo van Gogh in 2004 24 uur per dag wordt geconfronteerd, went volgens hem nooit. ,,Ik leid een bestaan", verzucht hij, ,,dat ik mijn ergste vijand niet toewens. Auto's met sirenes die je ophalen en wegbrengen, ruim van tevoren je agenda inleveren, je elke minuut van de dag bewaakt weten. Ik zou zo graag één keertje naar de Albert Heijn gaan om een pot pindakaas te kopen. Ik weet niet eens meer waar de pindakaas staat. En welke merken er zijn.
,,Als ik een strandwandeling maak, rijden er voor en achter mij auto's. Een keertje spontaan uit eten met mijn vrouw? Vergeet het maar. Dat moet ruim van tevoren worden aangekondigd. Het restaurant wordt door de beveiliging bezocht in het kader van de zogenaamde voorverkenning. Hoezeer ik de mensen van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging ook respecteer en dankbaar ben - het is een hel als je ook in je schaarse privé-tijd nergens alleen kunt zijn.” Over zijn vrouw, verstrakt hij, weigert hij pertinent te praten. ,,Ik breng niemand in gevaar.”
Toen hij anderhalf jaar geleden zijn vader begroef, in het kerkje vlakbij het huis waar zijn moeder nog woont, barstte hij op de terugweg in de auto in huilen uit. Hij was gedwongen die intimiteit te delen met zijn beveiligers. ,,Het werd me teveel. Ik schaamde me niet voor mijn tranen, maar het was een ongelukkige situatie. Een emotioneel moment in aanwezigheid van onbekenden die functioneel in je omgeving zijn." Bijna verontschuldigend laat hij er op volgen: ,,Niemand hoeft medelijden met mij te hebben. Er staan ook heel leuke dingen tegenover. Een succesvolle partij, een fractie waarmee we een hoop lol maken, veel voor elkaar over hebben en hard werken."
Maar toch...
Wat doet dit verminkte bestaan met hem? ,,Daar zijn veel theorieën over. Het zou vanzelfsprekend zijn dat ik op deze manier verbitterd raakt. Maar mijn standpunten niet zijn verzuurd. En juist de situatie van voortdurende beveiliging sterkt me in het feit dat ik móet doorgaan."
Ook de 'tunnelvisie' die hem, als gevolg van zijn geamputeerde bewegingsvrijheid, door zijn opponenten wordt opgedrongen, wuift hij weg. ,,Ik zit in een fysiek keurslijf, geestelijk niet. Ik neem kennis van het nieuws, ben op bijeenkomsten in het land, breng werkbezoeken. Ik ben qua denken een vrije vogel. Ik zeg dingen die ik al jaren roep, ik ben consistent. Die tunnelvisie, die tegenstanders gebruiken om me de mond te snoeren, is complete onzin. De omgeving verandert, ik verander daar in mee. Maar het wordt tegen me gebruikt.’’
Er verscheen een keer een rapport van een professor over de psychische gevolgen voor mensen die te lang beveiligd worden. Nou, daar was iets ernstigs mis mee. Hij zei nog net niet dat ze allemaal knettergek zijn. Ik voel dat helemaal niet zo."
Hij omschrijft zichzelf als 'een serieuze man die risico's durft te nemen', maar ook 'een gevoelig, introvert mens'. Is het bij Wilders, zoals het in de Angelsaksische land zo mooi heet, 'what you see is what you get? Of is zijn onverstoorbaarheid, zijn oneliners die als mokerslagen aankomen en de welhaast aangeboren zin tot polemiek niet een facade? ,,Het is niet zo dat ik thuis in geitenwollen sokken linksdraaiende bio-yoghurt eet, wierookkaarsen aansteek en Halleluja zing. Maar het beeld van ongevoelig en hard klopt niet.” Opverend: ,,Ik weet wel wat ik wil, ga recht op mijn doel af. Zakelijk twijfel ik niet. Zelfs als ik achteraf het gevoel zou hebben, dat ik beter iets niet had kunnen zeggen moet je in de politiek geen spijt hebben. Ik ben trouwens niet zo van de spijt."
Anders dan veel mensen denken, meent Wilders, bezit hij wel relativering en humor. Eigenschappen die door de ernst en scherpte van het debat vaak onderbelicht blijvenn. Fel: ,,De belasting op hoofddoekjes was geen poging tot amusement. Of ik te ver ging ? Dat werd ook gezegd toen ik de Koran wilde verbieden. In Den Haag moet je een steen, soms een rotsblok in de Hofvijver gooien. Anders verandert er in dit land helemaal niks en blijf je steken in de gezapigheid van het eeuwige overlegmodel.
,,Ik geef toe - het is een risico. Je kunt een deel van je achterban van je vervreemden. Maar zonder risico’s geen rimpeling in het water. En water dat stil staat gaat stinken. De PVV heeft die functie, ook al pakt het de ene keer wat gelukkiger uit dan de andere. Ik houd me niet aan de politieke mores, dat maakt me ongrijpbaar. Dit jaar heeft de NOS, die verschrikkelijke omroep, mensen de politieke gebeurtenis van het jaar laten kiezen. Dat is het moment dat wij onze spullen pakken en weglopen uit de Kamer.” Triomfantelijk : ,,Dat krijg je als de grootste regeringspartij tijdens het debat over de crisismaatregelen zegt dat er niks aan te veranderen valt.’’
Heeft Geert Wilders ('Ik ben een workaholic’) eigenlijk nog privéleven? Is er nog een leven naast een bestaan waarin (be)dreigingen dagelijks op de loer liggen? Als hij de kranten op zijn werkkamer op Het Binnenhof leest, bladert hij altijd naar zijn favoriete strip in Het Parool: Casper en Hobbes, de Nederlandse versie van de Amerikaanse comic Calvin en Hobbes. Die levert steevast een schaterlach op. Hij moet nog ergens in de kelder 'tussen de honderd dozen van vorige verhuizingen' een album van zijn geliefde stripfiguren hebben liggen. ,,Casper is een ondeugend jongetje met opstaande haren dat zijn ouders helemaal gek maakt. Of ik dat ben? Haha, misschien, maar dan onbewust. Dat soort psychologie is aan mij niet besteed.”
En zeker, op gezette tijden ontspant hij met een dvd. Hij is nog altijd ‘helemaal wild’ van de tv-serie Family Ties met Michael J. Fox en Steven Keaton. ,,Die linkse, flowerpower ouders met dat ultraconservatieve zoontje met zijn foto van Nixon, die naar de Stock Exchange op tv kijkt. Tranen van het lachen.” Hij is een groot liefhebber van de Amerikaanse reeks The West Wing over ‘een foute linkse Democratische president’.
Wilders: ,,Fantastisch geacteerd. Neuh, ik droom echt niet dat ík straks achter m'n bureau het land leid. Ik ben een ras-volksvertegenwoordiger die zijn handen vrij wil hebben. Als de PVV een grote partij wordt en gaat regeren zou ik het premierschap een eer vinden. Niet omdat ik droom om in dat verschrikkelijke torentje opgesloten te zitten. Maar omdat ik in die functie iets voor elkaar kan krijgen, iets van mijn ideeën kan verwezenlijken. Ik denk, oprecht, niet aan macht of een mooie titel.”
Wat voor kind was Geert Wilders? Peinzend: ,,Eigengereid en recalcitrant. Was behoorlijk tegendraads, een lastige puber. Als ik ergens spijt van heb, is het dat ik toen soms erg lelijk deed tegen mijn moeder. Niet luisteren, grote mond, keet schoppen. Ik ben erg dol op haar. Dat komt: ik ben een nakomertje. Mijn zussen zijn vijf en zeven jaar ouder - mijn broer tien. Mijn vader was een lieve man, maar hij was toch vooral aan het werk. Mijn moeder was er altijd, ze is er gelukkig nog steeds. Vroeger kwam ik thuis uit school, kopje thee met een kaakje. Ik ben in een fijne, beschermde omgeving opgegroeid - absoluut. Een gezellig, doodnormaal en probleemloos gezin."
Hij heeft nog altijd contact met de familie, al is dat beperkt door de rigide omstandigheden van zijn beveiliging. ,,We zitten niet elke drie weken bij elkaar, dat lukt niet. De relatie met mijn broer Paul is niet zoals die zou moeten zijn. Dat is niet prettig, daar jok ik niet over. Maar hij heeft volstrekt recht op zijn eigen mening, zoals onlangs bij Pauw & Witteman. Wat ik jammer vind is dat zo’n programma dat zo selectief doet. Nooit zie je de broer van Mark Rutte of de zus van Femke Halsema aan tafel. Denk je dat de familie Halsema tot in de zesde graad Groen Links stemt? In elke familie is wel wat aan de hand als je goed zoekt.”
Hij werd - ,,De jaren 70 hè?" - ' een jongen met lange haren in een leren jasje. Wilders: ,,Blowen? Ik heb één keer een stickie geprobeerd. Ik werd toen zó ziek dat ik het nooit meer heb gedaan. Misselijk, overgeven. Ik heb wel het nodige bier op. Wat wil je, een tiener in Venlo. Een gezonde Limburgse jongen die nog net niet met z'n hoofd onder de tap hing. Maar het scheelde niet veel."
Tegenwoordig raakt hij nauwelijks een druppel alcohol aan. ,,Als mijn vrouw een six-pack bier meebrengt, duurt het langer dan een half jaar voor de blikjes op zijn. Na twee glazen bier ben ik dronken." Heeft hij eigenlijk wel een ondeugd? ,,Roken. Al poog ik net als iedere Nederlander, elk jaar te stoppen. Ik rook mentholsigaretten - niet te pruimen. Maar voordat ik er een opsteek neem ik altijd een Stimorol Cherry Gum, ook niet te eten trouwens. Maar die combinatie kan er nét mee door."
Nee, ijdel is hij naar eigen zeggen niet, maar ‘ik vind het niet onbelangrijk hoe ik er uit zie’. Een paar keer per jaar reist hij af naar Keulen waar hij ‘een voorraad’ kleding inslaat. ,,In Duitsland hebben kledingzaken vaak een Schneider im Haus, een kleermaker die meteen aanpassingen kan verrichten. Winkelen over de grens is een feest, een sensatie. Daar loop ik gewoon een winkel binnen om een paar schoenen te passen. Of ik drink op een terrasje een kop koffie. Ik zeg niet dat dat in Nederland niet kan, maar het betekent zoveel meer rompslomp.’’
Innerlijk hangt hij ook aan vastigheid. Hij slaapt weinig - ‘vijf, zes uur per nacht’ - maar altijd goed. ,,Als ik mijn kussen ruik ben ik weg.’’ Hij heeft ‘geweldig de schurft aan strijken’, maar voordat hij ’s ochtends onder de douche stapt, strijkt hij steevast zijn overhemd voor die dag. ,,Ik neem deel aan het huishouden, maar, zeg ik eerlijk, te weinig. Ik ben geen huishoudfreak. Ik doe in het weekeinde mijn eigen was, ook de witte.”
Aan eten hecht Wilders weinig waarde. Hij ontbijt zelden. Zijn lunch bestaat uit twee broodjes kaas die hij, stug werkend achter de computer, in een kop soep doopt. ,,Vaak ten koste van mijn das. Zelf kan ik totaal niet koken. Ja, kapucijners met spek, uien en drie potten piccalilly, heerlijk. Een ei bakken lukt nog, maar dat is het. Mij maak je het gelukkigst met de Hollandse pot. Aardappelen, jus, sperziebonen, een bal gehakt of een saucijsje. Zijn ogen lichten even op: ,,Ik mag geen reclame maken, maar ik ben dol op een potje Hak doperwtjes en worteltjes.
,,Ooit werd ik op een receptie in Israël voorgesteld aan een meneer Hak. Ik boog bijna als een arabier. ‘Meneer Hak van de erwtjes en de worteltjes?’ Ik schoot helemaal door. Heb hem een kwartier lastiggevallen over erwtjes en worteltjes. Hij moet hebben gedacht: die is knettergek. De andere parlementariërs wilden aan tafel, die waren het ook zat. Maar het was een absoluut hoogtepunt tijdens die reis.”
Wilders doet overigens zelden mee aan dat soort uitstapjes. Als woordvoerder buitenlandse zaken van de VVD reisde hij nog wel met collega’s, nu gaat hij vooral alleen op stap. De trip naar Turkije vond geen doorgang omdat Wilders door de Turkse regering tot persona non grata werd verklaard. ,,Ik vond het netjes van mijn collega’s dat ze zich solidair verklaarden. Complimenten. Maar het was hen evenmin in dank afgenomen als ze wél waren gegaan.
,,Ik reis nooit met de fractievoorzitters. Die zijn naar India en Suriname geweest en als je dat dan ziet... Die quasi vrijetijdskleding, verschrikkelijk. Een kakibroek, half open poloshirt. Rillingen over m’n rug, zou me meteen tussen de krokodillen verstoppen. Onder leiding van mevrouw Verbeet gezellig doen in een fout pak tijdens een snoepreisje.”
Vrienden, vertelt hij, heeft hij in de Kamer niet. Als de voorman van de PVV door de gangen van het kamergebouw beent, ziet hij wegduikende parlementariërs. Weer anderen kijken hem niet aan. Slechts een enkeling uit een ander politiek nest groet. ,,De koffiejuffrouw, de man die de wc's schoonmaakt, de bodes zeggen me altijd gedag. Als je een peiling zou houden onder het personeel op Het Binnenhof komt de PVV er heel goed uit.’’
Hij gelooft dat een fel debat contact met een collega niet in de weg hoeft te staan. Maar: ,,Als Pechtold van D'66 roept dat ik een racist en extremist ben, ga ik geen zoete broodjes bakken. Ik kom hem gelukkig zelden tegen. Een keer in de maand in de 'commissie Stiekem' als de fractievoorzitters praten over de inlichtingen en veiligheidsdiensten.
„Ik zit niet te wachten op sympathieke schouderklopjes. Veel erger is dat minister Van der Laan stelt dat een toename van de PVV-aanhang kan leiden tot een gevaar voor de rechtstaat. Als je dat namens de regering zegt... Je zult maar labiel zijn. Types als Van der Laan en Pechtold, ik noem hen de politieke handlangers van Mohammed B, zijn niet direct verantwoordelijk als er iets met mij gebeurt, maar dragen wel bij tot een sfeer van demonisering."
De eerlijkheid gebiedt hem te zeggen dat hij er 'zelf ook wat van kan'. En daarbij: ,,Mensen mogen zeggen wat ze willen. Alleen wordt het bij mij zó persoonlijk gespeeld. Vergelijkingen met de NSB, het Nazisme, walgelijk. Kennelijk wint men het inhoudelijk niet.”
Volgend jaar, analyseert hij, wordt het jaar van de PVV. Allereerst is er in januari het proces wegens het zaaien van haat. ,, Ik zie er tegenop, maar ben heel strijdbaar. Ik geloof in deze rechtstaat - daarbinnen wil ik ook functioneren. Of ik vertrouwen heb ik de rechterlijke macht?” Stilte. ,,Ik behoor het te hebben, al is onbegrijpelijk dat ik ben aangeklaagd. Soms lijkt het of Vrouwe Justitia geen blinddoek maar een hoofddoek draagt. Ik ageer tegen een ideologie, roep niet op tot geweld. Je mag wat ik zeg zelfs onsmakelijk vinden, maar strafrechtelijk heb ik niets verkeerds gedaan.”
Hij verwacht volgend jaar de val van ‘dit kabinet waarvan iedereen zijn buik vol heeft’ en - belangrijker - dat niet meer door de coalitiegenoten wordt gedragen. ,,Uruzgan, een gat van 35 miljard, al die commissies die bezuinigingsmaatregelen moeten vaststellen - ik verwacht dat het struikelt. Na de verkiezingen is een kabinet CDA-VVD-PVV heel goed denkbaar, maar veel van jouw collega’s hier verwachten een regering met CDA, VVD en D’66. Hebben ze opgevangen tijdens de reis van de fractievoorzitters naar Suriname. In de politiek is de macht van het getal echter essentieel. Ik verwacht dat wij het al bij de gemeenteraadsverkiezingen goed zullen doen.”
Vanavond, als altijd laat, keert hij huiswaarts. Op de achterbank zet Geert Wilders dan zijn Ipod op met honderden popnummers ’om het geluid van de sirenes te overstemmen. ’Vreselijk om zó van en naar je werk te moeten gaan’. ,,In Nederland word ik veel bedreigd en dat neem ik dat serieus, al ben ik vooral bevreesd voor ernstige bedreigingen uit het buitenland. Want dan gaat het bepaald niet om de klaverjasvereniging in Rabat. Ik ben ook reëel en al mag ik dit niet zeggen: mijn beveiliging, hoe goed ook, verkleint 20, misschien 25 procent van de kans op een aanslag. Maar - ik ga niet bang naar bed en sta niet bang op.”
Bron: AD, 19 december 2009, geïnterviewd door Arno Gelder.
|
Juffrouw Ellen waakt over het goede verloop en zij is even onkreukbaar dan ze mooi is : wie denkt er tweemaal doorheen te glippen, vergist zich. Wij danken u uit naam van het politieke zootje.
