Ik heb al menig artikel gewijd aan de toestand in Congo en de makke houding van de Belgen. Moesten wij Amerikanen geweest zijn, we waren al lang in deze ex-kolonie actief geweest met een humanitaire missie. Maar wij staan erbij en kijken ernaar. Onze Congopolitiek heeft veel weg van een lompe koe in de weide die eens haar nek draait en dwaas loeit. 

Dat is natuurlijk allemaal intriest voor de lokale bevolking, maar ook voor ons eigen land. Het Congobeleid zou een heus project kunnen zijn voor de Congolezen en ons. Maar het is om bij te wenen. Schoolmeesterfiguren à la onze Minister van Buitenlandse Zaken Van Ackere bepalen dit halfslachtig beleid. Men zaagt altijd over democratie en verkiezingen, maar men doet weinig voor het land en haar bevolking. Ja, zo'n paar mislukte parlementariërs mogen eens gaan waarnemen. Het zijn de troostfuncties voor de oppositie en de mindere goden. ZIj lopen wat rond, logeren in de overgebleven aanvaardbare hotels en geven wat interviews weg voor de nationale televisie. Is dit écht alles wat we als België nog te betekenen hebben?

Leopold II heeft zich ondertussen al meerdere keren in zijn graf gekeerd. Ja, ik weet het wel Leopold II was alles behalve een engeltje en hij zag de Congolese onderdanen als slaven. Maar we moeten ook de eerlijkheid hebben alles in zijn historische context te plaatsen. De slavenhandel was tot diep in 19e eeuw een beroep met aanzien. De mooiste huizen in Amsterdam waren in het bezit van slavenhandelaars. Slavenhandelaars werden in de 19e eeuw aanzien als ondernemers met aanzien. Nu klinkt het woord slavenhandelaar als mensenhandelaar, figuren van de onderwereld. Maar dat was in de 19e eeuw totaal anders. Mensen waren fier dat hun dochter trouwde met een succesvol slavenhandelaar. Recent was er nog een zeer goede historische serie op de Nederlandse televisie. Het blijft natuurlijk een triestig verhaal voor de lokale bevolking die ontworteld werd en na een moordende reis tewerk gesteld werden in de Nieuwe Wereld. Onze geschiedenis is bezaaid met zwarte bladzijden over de misdaden tegen de menselijkheid. En met "ons" bedoel ik natuurlijk de ganse geschiedenis van de mensheid in Noord en Zuid, Oost en West.

Om terug te keren tot Leopold II. Leopold II was een meester-strateeg en dankzij zijn vernuft geraakte België aan deze kroonkolonie. Maar we hebben het sinds de jaren 1960 volledig verkeerd aangepakt. We hebben een bevolking "democratie" gegeven die daar totaal niet op voorbereid was. Congo is van oudsher een land die bestaat uit tientallen stammen met hun eigen machtsstructuur. Waarom heeft men deze stammen niet actief betrokken bij het beleid van het land. Men had perfect de stamhoofden kunnen laten zetelen in een aangepaste "senaat". Men had perfect de democratie gradueel kunnen invoeren. Eerst lokaal, dan regionaal en tenslotte nationaal. Maar de dwaze Belgische politici van weleer vonden dat allemaal niet nodig. Sorry, maar ook Gaston Eyskens had het in deze ook bij het verkeerde eind. Aan de vooravond van de Belgische onafhankelijkheid lachtte hij politiek analist Manu Ruys in zijn gezicht uit. Ruys zou zich onterecht zorgen gemaakt hebben over Congo na de onafhankelijkheid. De geschiedenis zou Ruys natuurlijk gelijk geven. Gaston Eyskens was niet het grote licht waarvoor zijn zoon Marc hem eeuwig heeft versleten. Want zeg nu eerlijk, is onze staat er zo op vooruit gegaan dankzij Gaston Eyskens? Met onze staatshervormingen zette Eyskens een dynamiek in gang waarvan na 50 jaar nog de gevolgen van dragen.

België heeft Congo altijd passief bekeken als een soort van wingewest. Enkel na de onafhankelijkheid in 1960 werd de ontwikkelingssamenwerking bestendigd. De Belgen die na de jaren 60 achterbleven werden maar stiefmoederlijk behandeld. Er waren muiterijen en verkrachtingen nodig vooraleer onze para's zich nog eens lieten zien. Het is ondertussen jaren geleden dat we nog eens militair actief waren in dit gebied. Men heeft het lot van onze landgenoten in de handen gelegd van vreemde machten, zoals de Franse para's. Echt zielig...

We bevinden ons momenteel in een recessie. De bevolkingsdruk neemt jaar na jaar toe, we hebben geen bodemrijkdommen enkel brains. Maar blijkbaar missen onze politici toch het vernuft en het inzicht om in te zien dat wij Belgen een historische kans missen in Congo. Kabila junior deed zich lange tijd voor als een wettelijk verkozen president. Maar als we naar Kabila senior kijken is het toch een heel ander verhaal. De man heeft manu militare de macht gegrepen en de doodsteek gegeven aan wijlen Mobutu Sese Seko. Hij werd op een duistere wijze vermoord, maar blijkbaar was er gaan haan die er naar kraaide. Typisch Afrikaans zeker?
Hoe dan ook, wij kunnen niet anders dan ons engageren in deze voormalige kolonie. Wij hebben geen alternatief. We zitten met een leger aan werklozen die in Congo perfect dienstig kunnen zijn. Er is natuurlijk de bodemrijkdom om gezamelijk te ontginnen, maar er zijn ook de massa's infrastructuurwerken, bouwwerken, de gezondheidszorg.

De opportuniteiten liggen er zo voor het grijpen, maar er dient vooral eerst stabiliteit te komen. Geen enkel land of onderneming wenst in een onzeker verhaal te investeren. Congo diende al lang onder curatele geplaatst te zijn, bij voorbeeld onder VN-vlag. Maar kunnen we nog blijven wachten? Misschien moeten we naar analogie met Lybië met een aantal Westerse landen een vredesmacht te vormen die permanent aanwezig blijft in dit centraal Afrikaanse land. Eens de stabiliteit gevestigd is, kunnen we aanvangen met de heropbouw van dit land. En het Westen en het Zuiden zullen er beiden beter van worden. Als je het aan de lokale afrikaan vraagt, krijg je steeds hetzelfde antwoord: "Il est nécessaire que nos oncles, les Belges, viennent pour nous aider..."  

zondag 27 november 2011 om 11u39

Waarnemers vrezen dat er zware rellen zullen uitbreken in het door hevige verkiezingskoorts getroffen Congo. Er vielen al twee doden.

Aanhangers van oppositieleider Etienne Tshisekedi discussiëren met de Congolese ordetroepen. © EPA

De gouverneur van Kinshasa besliste om alle geplande verkiezingsbijeenkomsten van de kandidaten te schrappen omdat het geweld tussen de aanhangers van de verschillende kandidaten aan het escaleren was.

De Congolese oppositieleider Etienne Tshisekedi, die als een van de grootste kanshebbers voor de presidentsverkiezingen geldt, werd verschillende uren vastgehouden door de politie. Het konvooi van Tshisekedi werd tegengehouden op weg naar Kinshasa na een verkiezingscampagne in Beneden-Congo. Hij miste daardoor een geplande verkiezingsbijeenkomst op de laatste dag van de campagne. Na enkele uren te zijn vastgehouden en na verschillende kleine incidenten werd de oppositieleider naar zijn woning begeleid.

De Union pour la Démocratie et le Progrès social (UDPS) van Tshisekedi verklaarde daarover in een persbericht: "De voorzitter van de Union pour la Démocratie et le Progrès social (UDPS) werd vrijgelaten, en is rond 00.15 uur naar zijn woning teruggekeerd. De vrijlating volgde na het officiële einde van de verkiezingscampagne. De machthebbers hebben er op deze manier voor gezorgd dat de gemeenschap en de internationale waarnemers geen getuige konden zijn van de eensgezindheid tussen Tshisekedi en het Congolese volk.”

Tshisekedi heeft zijn aanhangers opgeroepen om zich te verzamelen in het belangrijkste stadion van de hoofdstad Kinshasa, ondanks het officiële einde van de verkiezingscampagne. "Ik roep een algemene bijeenkomst samen voor alle strijders van mijn partij (UDPS) in het Stade des Martyrs, om 15.00 uur. Men heeft mij verhinderd om mijn verkiezingscampagne af te sluiten, ik moet dit echter doen", aldus Tshisekedi vanuit zijn hoofdkwartier in Kinshasa.

Ban Ki-Moon (VN) roept op tot kalmte

Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft de Congolese leiders en het Congolese volk opgeroepen om "terughoudend" te zijn, nadat de campagne voor de presidentsverkiezingen en wetgevende verkiezingen is geëindigd met geweld.

Die terughoudendheid moet toelaten om de verkiezingen in een kalm en veilig klimaat te laten verlopen, luidt het in een persbericht. "Ik roep de Congolese leiders en het Congolese volk op om het democratische debat voorrang te geven en de uitslag van de stembusgang te eerbiedigen", aldus nog Ban Ki-moon.

Het geweld in de Congolese hoofdstad Kinshasa kostte het leven aan twee mensen, volgens de minister van Binnenlandse Zaken. Hij vindt dat de campagne, die startte op 28 oktober, "normaal is verlopen (...) ondanks enkele incidenten die eigen zijn aan elke jonge democratie".