Als het over de Katholieke kerk gaat zit ik met gemengde gevoelens. De kerk heeft veel goed gedaan in dit land en in dit deel van de wereld. Haar "apostelen" hebben generaties mensen geschoold, begeleid en opgevangen. Vele eeuwen lang waren kloosters toevluchtshavens voor hulpbehoevenden. En veel geestelijken verdienen een standbeeld.

ABDIJSCHOOL DENDERMONDE

Ik heb al een aantal artikels uitgeweid over mijn tijd in de Dendermondse Abdijschool. Deze school bood klassieke humaniora aan als voorbereiding op een kloosterleven. Na de Tweede Wereldoorlog gaven er enkel geestelijken les. Sommige paters hadden een zacht imago, maar geleidelijk aan kwamen lekenleerkrachten de rangen vervullen. En zo steeg het niveau gaandeweg van een middelmatige school tot één van de moeilijkste scholen van Vlaanderen. Het niveau was op een bepaald ogenblik zelfs internationaal bekend. Jaar in jaar uit scoorden de studenten van de Dendermondse Abdijschool bij internationale Latijnse vertalingen bij de besten van Europa. Voor zo'n klein schooltje was dat een enorm "positief" resultaat.

WERKDRUK

Of misschien juist niet? Want is het normaal dat men studenten onderdompeld in massa's taken en examenstof? Heeft elke adolescent geen recht op voldoende sport en ontspanning? Het vademecum van de Dendermondse Abdijschool (een hoofdstuk binnen de blauwe agenda van de studenten) stond vol met zinnen als "mens sana en corpore sano" (een gezonde geest in een gezond lichaam). Ook kwam heel veel het woord "bezinning" voor in het vademecum. In praktijk was de werkdruk zo groot dat er zeer weinig tijd overbleef voor sport of bezinning. De enige avondrecreatie situeerde zich tussen 19u15 (na het eten) en 20u25 het begin van de avondstudie. Na deze laatste studie keerden de studenten in volledige stilte naar hun slaapzaal. Jonge knapen tussen 12-17 jaar kregen dagelijks amper twee uur ontspanning. De rest van de tijd brachten ze hun tijd door in schoollokalen en studie. Het zal dan ook niemand verwonderen dat vooral in lente er een explosieve sfeer hing in de avondstudie. Ik herinner mij ruzies, strafstudies en zelfs gevechten in de avondstudie. 

AVONDSTUDIES

Ik herinner mij een surveillant die totaal geen gezag had tijdens de avondstudies. Zijn bijnaam was de "papie". Een lange normaal gebouwde man met een dwaze metalen brilmontuur. Eigenlijk was deze job voor de opzichters ook een straf. Alle avonden slijten voor zo'n bende jongeren is ook geen Godsgeschenk. En het enige wat ze konden doen was sigaretten zsmoren terwijl er voor hen meer dan 100 jonge knapen incidenten probeerden uit te lokken. En dan plots barstte de bom. Papie pakte een stripverhaal af of een spotprent en de zaal ging bijna aan het muiten. Alle jonge kerels begonnen hardop tegen hun lessenaar te sjotten. Het was een hels lawaai. Ik hoor het nog steeds nazinderen alsof het gisteren was.

En dan verscheen op de trappen Pater Prefect (Dom Hilberd) bijgenaamd "de zwarten" of "den Blackie".  Pater Prefect was altijd aan het roken. Hij rookte Gaullois blond alsof het niets was. Met zijn ene sigaret stak hij de volgende aan. Maar als hij opdook in de studiezaal werd het muisstil. Met een zachte maar zekere tred ging hij naar de microfoon vooraan in de studiezaal en bepaalde de sanctie voor die avond. Ons hart bonsde in de keel. Ik herinner mij dat we eens tot 22u in de studie hebben moeten blijven. Ik was toen 12 jaar oud. 

MISBRUIK

Deze week zag ik een oud-studiegenoot van de Dendermondse abdijschool. We gingen een paar pinten pakken en na enkele pinten begon mijn oud studievriend te vertellen over de Abdijschool. Zo vertelde hij ook over Damien. Medestudent Damien was een paar jaar ouder dan ons, maar werd misbruikt op de Abdijschool. Hoe dan ook, die jongen was totaal uit zijn evenwicht en blijkbaar probeerde hij op zijn beurt ook andere jongens te betrekken bij bepaalde seksuele uitspattingen. Zo lokte hij jongetjes van de voorbereidende (zesde studiejaar) mee op zijn kamer om te masturberen. Die kinderen van 11 jaar wisten niet wat hen overkwam. Damien heeft in zijn eerste kandidatuur pharmacie zelfmoord gepleegd. Damien was het topje van de ijsberg. Er waren nog soortgelijke verhalen. Sommige overblijvende slachtoffers werden drankverslaafd, anderen haakten af en geraakten zelfs niet meer aan hun humanioradiploma.

COMPENSATIES

Sommige overblijvende slachtoffers proberen nu via een gerechtelijke weg een soort van compensatie te krijgen. Maar het ligt allemaal zo moeilijk. Dom E. werd reeds correctioneel veroordeeld en bracht een tijd door in de gevangenis. Dom Robert is reeds overleden in 2007. Andere paters zijn uitgetreden en sommige seksuele betrekkingen waren volgens insiders met wederzijdse toestemming. Al heb ik wel bedenkingen bij een pater van pakweg 40 jaar oud die een relatie onderhoudt met een jongen van 17 jaar. Dat blijft voor mij nog steeds een vorm van pedofilie of vergis ik mij? En sommige misbruiken gebeurden gewoon tussen studenten onderling.

Wie is er nu voor wat verantwoordelijk? De Abdijschool bestaat niet meer. Wel is er natuurlijk nog steeds de Abdij van Dendermonde. Maar kan men een Abdijgemeenschap aansprakelijk stellen voor het gedrag van volwassen medepaters? Moreel gezien denk ik van wel. Maar het ligt allemaal zo moeilijk. Wat ik natuurlijk totaal misplaatst vind, is het gedrag van de jonge pater Dom H. Die schijnt het blijkbaar allemaal grappig te vinden. Ik hoor van de slachtoffers dat hij hen in de rechtbank zit uit te lachen. Dat is toch ook niet christelijk? Ik vind dat de Abdijgemeenschap van Dendermonde haar uiterste best zou moeten doen om met iedereen zoveel mogelijk in het reine te komen. Wat vragen de slachtoffers? En wat is menselijk? Wat is moreel verantwoord? Ik denk dat elkeen zich Christelijk dient op te stellen zowel de Abdijgemeenschap als de slachtoffers. Wat zou God of Christus als rechtvaardig beschouwen?


Huiszoekingen Operatie Kelk nietig

Speurders vielen op 24 juni 2010 onder meer binnen op het aartsbisdom in Mechelen.

De huiszoekingen die onderzoeksrechter Wim De Troy op 24 juni 2010 liet uitvoeren in het aartsbisschoppelijk paleis en in de privéwoning en het kantoor van kardinaal Danneels, zijn nietig. Dat heeft de Brusselse kamer van inbeschuldigingstelling vandaag beslist. Al het materiaal dat bij die huiszoekingen in beslag werd genomen, moet dan ook terugbezorgd worden.

De huiszoekingen kaderden in 'Operatie Kelk', het gerechtelijk onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en een mogelijke doofpotoperatie daarrond binnen de katholieke kerk. Van ere-magistrate Godelieve Halsberghe, die tijdlang hoofd geweest van het orgaan binnen de kerk dat klachten van slachtoffers van seksueel misbruik door geestelijken moest behandelen, had de onderzoeksrechter informatie gekregen dat het aartsbisdom dossiers over kindermisbruik zou verborgen houden.

Daarom liet De Troy op 24 juni 2010 speurders van de Brusselse Federale Gerechtelijke Politie (FGP) binnenvallen bij het aartsbisdom, in de Sint-Romboutskathedraal en in de kantoren en privé-woning van kardinaal Danneels in Mechelen. Tegelijkertijd werden huiszoekingen gehouden in Leuven bij de Commissie Adriaenssens, de opvolger van de commissie Halsberghe onder leiding van kinderpsychiater Peter Adriaenssens, en in Brussel bij het Rijksarchief, waar oud-magistrate Halsberghe een aantal dossiers had ondergebracht.
 
Gecontesteerde huiszoekingen
De huiszoekingen deden veel stof opwaaien, tot in het Vaticaan, onder meer omdat alle Belgische bisschoppen en de pauselijke nuntius die dag een vergadering hadden in het aartsbisschoppelijk paleis. De advocaat van het aartsbisdom en van kardinaal Danneels, meester Fernand Keuleneer, vocht de huiszoekingen in Mechelen aan en schreef tegelijkertijd een brief aan het Brusselse parket-generaal. Dat parket-generaal besloot daarop de huiszoekingen bij de Commissie Adriaenssens aan te vechten.
 
In een arrest van 13 augustus oordeelde de Brusselse kamer van inbeschuldigingstelling dat de huiszoekingen bij de Commissie onwettig waren en dat alle inbeslaggenomen dossiers moesten teruggegeven worden. Op 9 september nam de KI een gelijkaardige beslissing over de zoekacties in de kathedraal, in het aartsbisschoppelijk paleis en bij kardinaal Danneels.
 
Meesters Walter Van Steenbrugge en Christine Mussche, die een aantal slachtoffers van misbruik door geestelijk verdedigden, trokken naar het hof van Cassatie omdat zij in de procedure voor de KI niet gehoord waren. Het hoogste hof vernietigde op 12 oktober beide arresten, zodat de KI opnieuw moest oordelen. Op 22 december besliste de KI dan dat enkel de huiszoekingen bij de Commissie Adriaenssens nietig waren maar dat die in de kathedraal, het aartsbisschoppelijk paleis en bij kardinaal Danneels wettig waren. Een dag eerder had het Brusselse hof van beroep een wrakingsverzoek van meester Keuleneer tegen onderzoeksrechter De Troy afgewezen.
 
KI in de fout
Ditmaal ging meester Keuleneer tegen beide beslissingen in cassatie. Over het wrakingsverzoek kreeg hij ongelijk maar over de huiszoekingen besliste het hof van Cassatie op 5 april voor de tweede maal dat de KI in de fout was gegaan. De Brusselse KI moest zich wel nog enkel buigen over de huiszoekingen in het aartsbisschoppelijk paleis en de woning en kantoren van kardinaal Danneels.
 
In tussentijd werd ook een tweede wrakingsverzoek tegen onderzoeksrechter Wim De Troy afgewezen. Dit was van de hand van socioloog Jan Hertogen, zelf slachtoffer van seksueel misbruik.
 
In maart 2011 kwam 'Operatie Kelk' in handen van het federaal parket en sindsdien beperkte onderzoeksrechter De Troy zich tot een onderzoek naar feiten van schuldig verzuim terwijl de lokale parketten bevoegd werden voor de feiten van seksueel misbruik.
 
Op 24 oktober 2011, toen de Brusselse KI zich voor de derde keer over de huiszoekingen in Mechelen boog, vroeg het federaal parket om ze geldig te verklaren. Dinsdag heeft de KI echter beslist dat ze nietig zijn.
 
De verklaringen van ere-magistrate Godelieve Halsberghe, waarop de onderzoeksrechter zich had gebaseerd, gingen immers enkel over de Sint-Romboutskathedraal en niet over het paleis of de kardinaal, zodat er geen reden was om daar binnen te vallen. Van alle huiszoekingen van Operatie Kelk blijven nu enkel die bij het Rijksarchief en in de Sint-Romboutskathedraal geldig.