Gewesten, gemeenschappen en lokale besturen hebben in de periode 2000-2010 bijna een kwart meer ambtenaren aangeworven. Gouverneur Luc Coene van de Nationale Bank spreekt van een "ontsporing", die ons duur te staan kan komen.

België telt het op een na meeste ambtenaren van alle eurolanden. Gemeten per hoofd van de bevolking heeft enkel Cyprus meer mensen in overheidsdienst, blijkt uit het nieuwe boek The Return of the Deficit. Public Finance in Belgium over 2000-2010. Dat ons land bovenaan in de rangschikking zit, is een gevolg van de forse stijging van de werkgelegenheid in de ambtenarij in de periode 2000-2010.

Het aantal ambtenaren ging in dat decennium met 14,7 procent omhoog. Dat is vooral op conto te schrijven van de regio's en de gemeenten. Bij gewesten en gemeenschappen nam het ambtenarenkorps met 22,7 procent toe. De gemeenten namen 20,5 procent meer mensen in dienst. Ook het aantal leerkrachten (+16,6 procent) kende een sterke groei.

Gouverneur Coene vindt deze evolutie onrustwekkend. Hij vraagt zich af of die aanwervingen wel allemaal nodig waren. "Met elke nieuwe regelgeving van de gewesten en gemeenschappen kwamen er nieuwe ambtenaren. Voor cultuur, voor milieu, voor sport, voor vergrijzing, terwijl er vaak onvoldoende activiteiten voor handen waren. Op dat gebied hebben we veel laten ontsporen", verklaarde hij gisteren op een forum over onze openbare financiën.

Het is niet de eerste maal dat Coene klaagt over het grote aantal ambtenaren in ons land. Wel is het de eerste maal dat hij spreekt over een 'ontsporing'. In zijn visie legt de ambtenarij een te groot beslag op de uitgaven van de overheid, waardoor die het moeilijk heeft om haar uitgaven onder controle te krijgen.

Omdat de toename van de ambtenarij het grootst is bij de gemeenschappen en gewesten kijkt Coene in hun richting om iets aan het probleem te doen. Door te besparen op de ambtenarij kunnen ze een grotere bijdrage leveren aan de verdere sanering van de Belgische begroting. Dat is wenselijk om de begroting op koers te houden.

De oproep van de gouverneur komt bij de start van een bijzonder moeilijk begrotingsjaar. De regering-Di Rupo moet op zoek naar bijkomende miljarden om de begroting op koers te houden. Over twee jaar moet ons land zijn begrotingstekort volledig hebben weggewerkt. Daarover zijn afspraken gemaakt met de Europese Unie.

Een grotere inbreng van gewesten en gemeenschappen bij de sanering van de begroting en een afremming van de vergrijzingsuitgaven, acht Coene absoluut nodig om tot resultaten te komen. "Als we die cruciale elementen niet aanpakken dan hebben we het zeer moeilijk om de doelstelling van een evenwicht in 2015 te halen", zei hij

Tot dusver hebben de gewesten en gemeenschappen de boot afgehouden om hun budgettaire inspanningen te vergroten. Vlaams minister-president Kris Peeters wees er in het verleden steevast op dat de Vlaamse regering met een begroting in evenwicht al een grote bijdrage levert.