© thinkstock.

Tot op vandaag werden hoofdtransplanties enkel uitgevoerd op apen, maar recente technologische doorbraken zouden de ingreep ook mogelijk maken bij mensen. Chirurgen zijn nu namelijk in staat om ruggenmerg opnieuw te verbinden. Dokter Sergio Canavero van de Turijnse Advanced Neuromodulation Group schat dat de operatie 36 uur zou duren, honderd chirurgen zou vereisen en ruim tien miljoen euro zou kosten.

Frankenstein achterna
In 1970 transplanteerde neurochirurg Robert White voor het eerst het hoofd van een resusaapje op het lichaam van een soortgenoot. In 2001 volgde in de VS een gelijkwaardig experiment. De aap kon ruiken, zijn ogen openen en eten proeven, maar bleef verlamd achter omdat White en zijn opvolgers niet in staat waren een nieuwe verbinding met het ruggenmerg te maken. Het dier stierf dan ook enkele uren na de operatie.

Door nieuwe ontdekkingen in het onderzoek naar cellen en zenuwen zijn wetenschappers nu wel in staat het ruggenmerg te herverbinden, wat volgens Canavero betekent dat er niet langer een barrière is voor transplanteren van menselijke hoofden.

Hoofdtransplantatie
Bij dergelijke ingrepen worden beide patiënten verdoofd. Het hoofd dat getransplanteerd dient te worden ondergaat een afkoelproces tot 12 à 15°C. Vanaf dat moment hebben chirurgen één uur de tijd om beide hoofden te verwijderen en het transplantatiehoofd opnieuw te verbinden met het circulatiesysteem van het donorlichaam. De hersenen kunnen namelijk maximaal één uur zonder een evenwichtige stroom van bloed en zuurstof.

Het ruggenmerg moet afgesneden worden met een scherpe scalpel en mechanisch verbonden met het andere lijf. 'Deze zuivere incisie is de sleutel tot ruggenmergfusie', stelt Canavero. Tijdens het hele gebeuren moet het donorlichaam bovendien afgekoeld en in totale hartstilstand gehouden worden. Eens het hoofd stevig vasthangt, mag men het hart opnieuw herstarten.

Filosofische discussie

Het transplanteren van een hoofd opent natuurlijk een filosofische discussie. Een steenrijke miljardair kan zich misschien in de verre toekomst een lichaam aanschaffen van een arme afrikaan. Misschien ontstaat er wel een zwarte markt of een twee markt zoals bij de organenhandel. En net zoals bij de organenhandel is het best mogelijk dat men op termijn mensen moedwillig hersendood maakt om dan het lichaam te verkopen aan een mysterieuze geldschieter. We hebben alles nog niet gezien. En het geheel heeft iets beangstigend...