Met grote verwachting keek ik de voorbije week naar het Canvasprogramma "De Laatste Nazi's". Het programma kon echter mijn honger niet stillen. Men maakte als reporter de grote fout om zelf conclusies te trekken over bepaalde mensen en bepaalde feiten zonder dat de verdachten aan het woord waren gekomen. De ganse reportage werd gevuld met heen en weer gerij, met bespiegelingen van de reporter, maar de verdachte oorlogsmisdadigers kwamen slecht aan bod.

En als men dan ergens een contact forceert dan geeft men toe dat men "omwille van de charme van de verdachte" Nazi geen diepgaande vragen durfde te stellen. Men meest storende is wel de ongenuanceerde achtergrondstem die de mensen zonder meer veroordeeld.

Ik stel mij toch wel vragen bij dit programma. Volgens mij zijn de reporters vooral op zoek naar een populair onderwerp waarmee ze proberen te scoren. Want scoren betekent geld en zo heeft ieder wel zijn perverse redenen. Want wat is er zieliger dan U verrijken op het verdriet van de mensheid?

Deze misdadigers hebben in de Tweede Wereldoorlog misdaden gepleegd, niet zozeer omdat zij kickten op het uitmoorden van mensen, maar wel omdat zij in een systeem zaten waarin ook zij probeerden te overleven. De échte grote misdadigers zijn al vele jaren begraven. Het crapuul dat in de concentratiekampen werkte, sadisten zoals Jozef Mengele, SS-ers die ganse dorpen met hun inwoners kapotmaakten. Waarom worden deze Nazis pas na 65 jaar achtervolgd? Inderdaad, omdat hun inbreng slechts marginaal was. Indien zij als toenmalige twintiger en lagere officier in opstand waren gekomen tegen het bevel dat zij van bovenaf hadden gekregen, zouden zij ongetwijfeld gefusilleerd zijn. 

De oorlog is wreed. Een oorlog haalt het slechtste in de mens boven. Wij behoren tot een uitzonderlijke generatie dat geen oorlog heeft gekend en dat vertroebelt ook ons beeld. Wij kijken met onze softbril van democratie en liberale waarden naar een wereld die wij niet hebben gekend. Wij vellen oordelen over mensen en over situaties zonder dat wij die periode zelf hebben meegemaakt.

Mijn grootvader was zwaar getraumatiseerd over de Tweede Wereldoorlog. Hij was met moeite kunnen ontsnappen uit de handen van Kessler. Een échte oorlogsmisdadiger die de rijken in Brussel bestal (vooral goud, juwelen en diamanten) en hen liet deporteren. Dankzij een vrijgeleide van von Fackenhausen ontsnapte mijn familie aan deze crimineel, maar bonpapa bleef heel zijn leven lang met angstaanvallen geplaagd. Mijn grootvader's neef was Emiel Hertecant (cfr Emiel Hertecantlaan te Berlare.) Emiel Hertecant was een jonge knaap toen hij werd afgevoerd en onthoofd omwille van zijn lidmaatschap van het verzet. Ook Emiel's broer Paul Hertecant werd gevangen gezet door de Duitse bezetter. Hij overleefde het gevangenschap, maar de familie Hertecant betaalde een zware tol voor de Tweede Wereldoorlog. Interessant detail: Het was de vader van wielrenner Fred De Bruyne die beide Hertecant's had verklikt.

Iedere familie telde "zwarten" en "witten" en dat was ook zo in mijn familie. Daar waar de Hertecants aan de zijde van het verzet stonden, was "nonkel" Wies Moens een prominent collaborateur. Hij hoopte dankzij de steun van de Duitse bezetter een groot-Dietsland te kunnen realiseren. Wies Moens was een zeer intelligent man en schitterend dichter-schrijver, maar hij maakte net zoals zovele Vlaamse intelligentia de fout met de Duitsers te collaboreren. Zijn werk werd na de oorlog niet meer naar waarde geschat. Wies Moens verhuisde naar Nederland waar hij met rust werd gelaten. Natuurlijk is iemand als Wies Moens de ideale schietschijf voor gefrustreerde progressieven zoals Tom Lanoye. Tom Lanoye staat bekend voor het schofferen van zijn eigen familie. Ja, als je zelf met Uw eigen moeder en vader lacht, dan zal je je ook niet inhouden voor Uw collegaschrijvers zeker?

Ik denk dat we het hoofdstuk van de Tweede Wereldoorlog best afsluiten. De reportages die nu nog worden gemaakt brengen negentigers in kaart en dat is er eigenlijk over. Er bestaat veel beter materiaal dan hetgeen we nu te zien hebben gekregen in de serie "De Laatste Nazi's". Zo was de Canvasdocumentaire "Apocalyps" het beste wat ik ooit heb gezien over de Tweede Wereldoorlog. Het bracht een wetenschappelijk onderbouwd neutraal stuk over de opkomst en het verval van Nazi-Duitsland. Het toont aan waar de gronden lagen van de opkomst van de NSDAP: De economische recessie, de herstelbetalingen na WOI, de ellende en de miserie waarin het Duitse volk terecht was gekomen eind de jaren twintig van vorige eeuw. Indien men dagelijks honger lijdt, wordt men vatbaar voor radicale ideeën. Een goeddraaiende economie, voldoende welzijn en welvaart vormen de basis voor een gezonde maatschappij. De recessie waar we nu in verkeren werd zeer goed opgevangen door de Europese leiders. Europa moet weinig vrezen zolang ze haar welvaartsniveau kan behouden.