HOOFDSTUK 2: CHOCOxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Tijdens de ochtendstudie verscheen dom Urbanus met een grote kartonnen doos en begon aan een aantal studenten schoolmateriaal uit de delen;  boeken, schriften, schrijfgerief en zelfs rekenmachines. De studenten van de Abdijschool konden een briefje afgeven met hetgeen ze nodig hadden en dit werd dan in de ochtend door de pater bezorgd. Dom Urbanus droeg een pij en had een volle grijzende haardos. Hij droeg een bril die sterk geleek op die van de Congolese leider Mobutu.

En misschien was die Congolese verwijzing nog niet zo verkeerd. Het gegeven had iets van een “zwarte” handel.

Tijdens de schooluren maakte ik kennis met de leraar Frans, mijnheer Ivo De Jonghe. Het was een magere man die blijkbaar aan een mysterieuze ziekte leed: De blauwe ziekte. Blijkbaar werkte zijn hart niet naar behoren. Mede daardoor maakte hij ook een vrij serieuze indruk. Mijnheer De Jonghe was ook te ernstig om een bijnaam voor te verzinnen. ‘s Avonds moesten we een opstel Frans schrijven met als typisch onderwerp: onze voorbije vakantie.

Nadien volgde lichamelijk opvoeding dat werd gegeven door mijnheer Van den Bussche, alias den Bloempot. Het was een langere magere man met een krullende haardos. Mijnheer Van den Bussche was niet alleen leraar lichamelijke opvoeding. Hij gaf ook het vak biologie in het derde Latijn en was ook opzichter tijdens de eerste avondstudie. De turnzaal van de Dendermondse Abdijschool was eigenlijk een polyvalente ruimte die dienst deed als filmzaal, judolokaal en receptieruimte. Overal waren er wel gaten of deuren waarachter er verborgen schatten zaten.

Na opnieuw een vermoeiende schooldag spoedden we ons naar de refter voor het gebruikelijke vieruurtje. Vandaag hadden de paters Choco voorzien. Bij de paters was alles altijd een beetje anders en de Chocopasta die we kregen was van het merk KWATTA. Het zag er uit als choco, maar het smaakte naar een soort van zoete brij. Ineens begonnen de studenten van de aanpalende tafels lege chocopotten voor mijn neus te zetten. “Choco, Choco!” riepen ze van alle kanten en mijn bijnaam was geboren. Mijn grootmoeder langs moeders kant was van Franse origine en daarom was ik bruiner dan de doorsnee Vlaamse bleekscheet. In gans de Abdijschool zat er niet één gekleurde student, zodat ik met mijn getinte huidskleur opviel. Nu, ik was niet de enige student met een bijnaam. Joachim H. en Filip De L. kregen de eerste week als bijnaam de “mini-Jap” en de “mini-Bic”,  naar analogie van hun vader leerkrachten. Frank V. kreeg direct als bijnaam “Frankenstein”, omdat bij aanslag had op zijn tanden. Bisser Emanuel werd gepest als “Emmanuel Snottebel” en medestudent Gijsbrecht H. werd “Hollebolle Gijs”. In de Abdijschool was pesten een dagelijkse bezigheid.

Na het vieruurtje volgde de eerste avondstudie. Ineens brak er hilariteit uit in de studiezaal. Opzichter Van den Bussche had een document afgenomen van student Gauthier de C. de L.. Gauthier had wel lef want trok daarop aan de stropdas van de opzichter. Deze had bijna geen adem meer en sloeg rood uit. Ondertussen begonnen alle studenten tegen hun bureau te sjotten. Een hels lawaai ontstond in de studiezaal en net toen Gauthier werd weggestuurd verscheen die in de deuropening van de studiezaal pater Prefect. Hij keek kwaad uit zijn ogen en stapte traag naar de microfoon.

“Deze avond geen televisie,” zei pater Prefect kordaat.

Opnieuw een licht rumoer in de zaal.

“En indien nodig woensdagnamiddag ook strafstudie in plaats van sport,” ging de Prefect verder.

“Voorlopig kunnen de studenten mij doorgeven of ze willen gaan zwemmen of gaan voetballen. Ik houd mijn standpunt in beraad.”

Er werden briefjes uitgedeeld waarop de studenten konden aanduiden welke keuze ze maakten. De Abdijschool had een voetbalterrein dat gelegen was in de buurt van de Brusselse forten. Ik koos voor het zwemmen.

Op woensdagnamiddag kwam er geen sanctie voor de groep. Enkel Gauthier kreeg strafstudie. Met een aantal studenten en onder het toeziend oog van een zekere mijnheer Dillewyns begaven we ons naar het Dendermondse zwembad Olympos. Dit was gelegen op een stuk omwalling van de stad. Mijnheer Dillewyns sprak een beetje met een rare stem en had een gezicht dat mij deed denken aan een gelijkbenige driehoek. Zijn bijnaam was “den distel”. En natuurlijk dat ik mij eens verkeerd wou laten opmerken door “Distel” te roepen. Dillewyns reageerde correct door mij 5 bladzijden straf te geven. Na drie dagen Abdijschool had ik mijn eerste straf binnen.

Donderdagavond was het Judoavond. Tijdens de pauze werd de polyvalente ruimte omgevormd tot een heus Judolokaal. Een aantal paters waaronder Dom Emiel en Dom Robert gaven lessen aan de studenten. Ook klusjesman François deed mee. François had een zwarte gordel, terwijl de paters een bruine gordel hadden. Alles bijeen schat ik dat er zo’n 20 studenten Judo volgden. Er was een verhoog in de ruimte waarop studenten het gebeuren konden volgen. Het viel mij direct op dat beide paters van het lichamelijk contact genoten.

Uiteindelijk brak vrijdag aan! Ik was zielsgelukkig dat ik die dag terug naar huis mocht. In de namiddag hadden we opnieuw les Frans. Leraar De Jonghe deelde onze verbeterde opstellen uit. Joachim H. kreeg een 7, Filip De L. een 7,5. Filip deed echt zijn best voor Frans en probeerde al met een Franse “r” te spreken. Eigenlijk wel een beetje grappig. En dan kwam hij bij de Franstalige notabele van onze klas Gauthier de C. de L. Iedereen verwachte  minimum een 8, maar eerder een 9. Het verdict was: “Gauthier, wat jij schrijft ziet er uit als Frans, maar is geen Frans. U krijgt een 4 op 10” Wij zakten allemaal door onze stoel. Want indien dit geen Frans was, wat spraken Gauthier’s ouders dan met elkaar?

Toen uiteindelijk het belsignaal ging, snelden we allen de trappen af en begaven ons naar huis. Sommigen gingen met de trein naar huis. Anderen werden door “papa” of “mama” opgehaald. De nieuwe koer aan de Oude Vest deed dienst als gelegenheidsparking. De mooiste BMW’s, Jaguars en Mercedessen stonden er te blinken. Op de oude koer liep Pater Rector zo fier als een pauw rond. Notabelen en vooral echtgenotes ervan werden door hem met de nodige allure bejegend.

Bij mijn thuiskomst trof ik onze dienstmeid Chris wenend aan in de keuken. “Wat is er?” probeerde ik

“Mevrouw is vertrokken” antwoordde ze mij “en ik zie het hier niet meer zitten.”

 “Chriske” was bij ons gezin komen wonen vanaf mijn geboorte. Ik beschouwde haar als een tweede moeder. Haar verdriet trof mij diep.

Mijn moeder had blijkbaar elders in de stad een appartement gehuurd en Chris was alleen in ons huis overgebleven. Vanaf nu zou ik als een pingpongballetje heen en weer worden gemept tussen mijn ouders.

Na een hels weekend begaf ik mij maandag terug naar school. Het was een warme nazomerdag en op de koer botste ik op onze taalvirtuoos Gauthier.  Die stond met een nieuwe blauwe Millet –nota bene een donsvest- te pronken op de koer. Rondom hem verzamelden een aantal nieuwsgierige medestudenten. Ze wouden allemaal eens voelen aan het nieuwe hebbedingetje.

De bel ging en de studenten groepeerden zich in rijen. Als een lange colonne trokken zij naar de klaslokalen.  Ik had mijn batterijen niet kunnen opladen in het weekend en voelde mij volledig leeg. Het enthousiasme van een week voordien was weg. In de lessen van dom Emiel zat ik met mijn gedachte elders. Nog net op tijd kon ik oppikken dat we ’s avonds een taak voor Nederlands hadden. Een studiegenoot gaf mij wat halve informatie door. Routinematig werkte ik mijn dag af tot aan de eerste avondstudie. De huiswerkschriften werden opgehaald en de tweede studie kon beginnen. Opnieuw wat Latijnse woordjes en spraakkunst. Dan het avondeten, de recreatie en de laatste avondstudie.

De volgende schooldag werd tijdens de les Nederlands het huiswerk verbeterd.

“Wat heb jij uitgestoken?” voor dom Emiel geïrriteerd aan mij.

Ik viel uit de lucht.

Blijkbaar had ik een verkeerde oefening gemaakt.

De ganse dag was ik mentaal afwezig.

’s Avonds na het doven van de lichten verscheen dom Emiel aan mijn bed.

“Wat was er toch vandaag met jou aan de hand?” fezelde hij

“Ach,” zuchtte ik “ mijn ouders zijn aan het scheiden. Ik ben er niet met mijn gedachten bij.”

Dom Emiel verstond het en verdween.

De rest van de week verliep vrij rimpelloos. Donderdagavond sprak studiegenoot Dirk C. mij aan voordat we de refter binnengingen. “Laurent C. heeft een pakje sigaretten kunnen bemachtigen. We spreken om 19u30 af in de tuin aan de fietsenstalling.”

Na het avondeten slopen we door de tuin van de Abdij en troffen we elkaar. Laurent vroeg 20 frank voor een sigaret. Als een stoere jongen stak Laurent een sigaret op, trok er aan, maar begon  dadelijk te hoesten. Dirk C. had meer ervaring met roken.  Na het roken voelde ik mij ongezond. We slopen terug naar de oude speelplaats en zorgden ervoor dat we ongezien binnen raakten.

Elke vrijdag stond er ’s middags frieten op het menu. Deze frieten druipten van het vet als ze op onze tafel werden gegooid. Een Inox potje was volledig gevuld met dikke mayonaise. Het vlees was meestal een soort van stoofvlees in een stroperige bruine saus. Op vrijdag mochten wij goedkope tafelwijn drinken. Het alcoholgehalte was zo laag dat je er onmogelijk zat kon van worden. Het was allen opgevallen dat pater Prefect geen voedsel op de grond kon zien liggen. Sommige studenten maakten er een sport van om een friet op de grond te gooien als de Prefect afkwam. Pater Prefect bukte zich dan, nam de friet op en stopte die in zijn mond. De studenten proesten het uit.

Vrijdagavond ging ik met tegenzin naar huis. Chris had haar ontslag gegeven en thuis trof ik in de zetel een lerares van mijn oudere zus Kathleen. Het was duidelijk dat dit mijn vader zijn nieuwe vrouw zou worden. Mijn leven was een achtbaan geworden en alles om mij heen veranderde in een hels tempo. Mijn ouders hadden voor een co-ouderschap gekozen waarbij ik afwisselend het ene weekend bij mijn moeder en het andere weekend bij mijn vader zou logeren. Met de moed der wanhoop beet ik mij vast in mijn leerstof. Mijn schoolresultaten waren tot dan toe zeer goed geweest.

De volgende weken verliepen gelijklopend. Studiegenoot Dirk C. maakte er sport van om zoveel mogelijk te paffen. Meestal deed hij dit weggestoken in de tuin van de Abdijschool, soms in de toiletten. Na enkele weken werd hij gevat samen met medestudent Laurent C. Beiden waren sigaretten gaan kopen in een winkel in de Dijkstraat. Pater Prefect vatte hen en beiden werden gestraft.  Maar pater Prefect bleef steeds redelijk. Naar buiten toe boezemde hij angst in, maar inwendig was hij een rechtschapen persoon. Hij was misschien wel de meest evenwichtige pater die ik in de Abdijschool ontmoette.

Dirk C. genoot een zeker aanzien bij de paters omdat zijn nonkel professor was aan de Faculteit Theologie te Leuven. Soms nam Dirk mij mee op bezoek bij dom Daniel in de houtzagerij. Deze was gelegen naast de refter van de Abdij. De paters telden nog ambachtslui onder hun rangen. Als gevolg van de erfenis van de brouwerij Van Assche maakten de paters ook cider in hun kelders.

Verder was er de stokoude dom Omar die de drukkerij verzorgde. Deze drukkerij was ver uit de tijd. Teksten werden nog manueel letter per letter geplaatst. Zelfs in de jaren 1980 was dit procedé hopeloos verouderd. In Dendermonde-centrum ging het verhaal dat dom Omar in zijn jonge jaren eens aan de deur werd gezet door mijnheer Raemdonck omdat hij de pater had aangetroffen met zijn vrouw.

In de herfst werd het Abdijschoolfeest gehouden. Dom Robert was dagen ervoor druk in de weer met de volledige organisatie. Op de avond zelf deden de laatstejaars het meeste werk. De refter werd feestelijk aangekleed, terwijl de vijfdejaarsstudenten opdienden. In plaats van een goedkope plastiek op de tafels, werden er nu echte tafellakens gebruikt. Op het menu prijkten eindelijk goede gerechten. Want het dient gezegd, de vettige grootkeuken van de Abdijschool heeft mij menig maal diarree bezorgd. De parking aan de Dijkstraat deed dienst als een soort van Vlaamse kermis, met loodjesgeweren, tombula e.d. Samen met enkele studiegenoten kozen we voor het schietkraam. En in plaats van op de tanden te richten, schoten we natuurlijk op de prijzen.  Een  beer met één oog uit, een goedkope horloge met een gat in, missiekaarsen doorboord met hagel... Het was niet om aan te zien. De toezichthoudende retoricastudent maakte zich kwaad en kwam vanachter zijn kraam. We moesten gaan lopen om geen slaag te krijgen.

Wat verder in de polyvalente ruimte trad de vader van Joachim H op. Wiskundeleraar Bert H. was oprichter van de bekende Dendermondse Jazzclub en kon prachtig muziek spelen. Naar het schijnt wijdde hij ook tijdens de les graag uit over zijn muzikale hobby.  

Na een tweetal maanden kwam de eerste ongeziene vertaling Latijn. Een tekst van één bladzijde moest tegen de klok uit het Latijn worden vertaald. Dat was een vrij zenuwslopende aangelegenheid. Er kwam vocabularium en grammatica aan te pas. Ik herinner mij het onderwerp niet meer, maar ik moet zeggen dat de tekst mij goed lag. Enkele dagen later maakte dom Emiel met enige zin voor dramatiek de punten bekend van de vertaling. Als eerste kwam Emanuel met maar liefst 50/50. Op de tweede plaats kwam ik met 49/50. Dat was een krachttoer, zeker gezien mijn hectische gezinssituatie.

’s Avonds als de lichten gedoofd waren kwam dom Emiel mij aan mijn bed nogmaals proficiat wensen. Nadien deed hij zijn ronde bij andere studenten die ook net in hun bed lagen. Dom Emiel had zo hier en daar zijn vriendjes. Medestudent Emanuel was de vaste plek waar hij bijna iedere avond halt hield. Het viel mij op dat er aan het bed van Emanuel nooit veel gepraat werd. Baden ze samen tot God of was er iets anders aan de hand? We zullen het wellicht nooit te weten komen.

Als een donderslag bij heldere hemel stierf enkele weken later de vader van Joachim H. Het was een drama voor de weduwe Magda Q. en haar twee zoontjes Joachim en Samuel. Joachim werd uit de klas gehaald en verdween een paar dagen naar huis. Het was een andere Joachim die we nadien terugzagen. Zijn humor van weleer was cynischer geworden. Ook zijn houding en zijn uiterlijk veranderde. Van jonge knaap was hij geëvolueerd naar een puber of misschien zelfs een jonge volwassene. Joachim zocht ook meer en meer confrontatie op met het gezag...

Een maal per maand werd op donderdag de tweede avondstudie ingenomen door een verplichte deelname aan de eucharistieviering in de Abdijkerk te Dendermonde. In lange rijen begaven wij ons dan door de Abdij om langs een zijdeur uit te komen in Paterskerk. De studenten namen dan vooraan plaats, terwijl een handvol gelovige Dendermondenaren achteraan in de kerk hadden plaatsgenomen. Het was telkens een mooie gebeurtenis die indruk op mij maakte. Een veertigtal paters die achter het altaar stonden en Gregoriaans zongen. De Dendermondse Abdij was een levendige gemeenschap. Er waren stokoude paters, maar er waren ook jeugdige elementen tussen en nu en dan zagen we een novice. Dom Emiel was ook aangesteld als novicemeester, begeleider van de nieuwelingen in de gemeenschap.

Kerstmis naderde en de examens kwamen in aantocht. ’s Morgens waren er examens en de namiddagen werden gevuld met verschillende extra studies. De schriftelijke examens gingen meestal door in de studiezaal. Alles verliep zeer vlot. Na de examens was er jaarlijks een boekenbeurs welke werd gehouden in de grote recreatiezaal. De pingpongtafels werden voor een korte periode verwijderd. Het was telkens dezelfde particulier die deze boekenbeurs verzorgde.

Voor de proclamatie waren mijn ouders nog eens samen afgezakt naar de Abdijschool. Toen ze binnenkwamen draaide Pater Rector ostentatief zijn rug naar hen. Hij wou hen duidelijk maken dat ze als gescheiden koppel niet echt meer welkom waren in de Katholieke school.  Voor enkelen betekende Kerstmis ook het einde van het Abdijschoolavontuur. Zo ook voor Frank V. en Gauthier de C. de L. Zij konden het niveau niet aan en zouden nu gaan voor een B-attest, overgaan, maar naar een lagere richting.  Als gevolg van het gespeel in de studie had mijn vriend Dirk C. ook geen schitterende punten op Latijn en zou wellicht ook van school moeten veranderen.

Het was de eerste Kerstmis zonder beide ouders en er hing een kunstmatige sfeer in huis. Onze dienstmeid was vervangen door een vriendelijke vreemde poetsvrouw die Magda heette. Het eerste wat ze deed was een briefje van 500 frank uit mijn zak nemen en afgeven aan mijn vader. Ze dacht wellicht dat het een valstrik was en wou zo haar eerlijkheid aantonen.  Mijn vader probeerde mij zijn nieuwe vriendin op te dringen, maar de liefde was niet wederzijds. De woning van mijn ouders was kil en leeg. Kerstmisavond werd gevierd bij de zus van mijn vader die in De Pinte woonde, terwijl mijn moeder eenzaam op haar appartement zat. Op het einde van de vakantie was ik blij dat ik terug naar de Abdijschool kon.

Onze klas werd herschikt en Frank V. en Gauthier de C. de L. moesten recht voor de leraars gaan zitten. Zij mochten zich tijdens de lessen Latijn in stilte met andere zaken bezighouden. Frank en Gauthier hadden als outsiders iets  van een komisch duo. Een soort van Waldorf en Statler uit de Muppet Show. Tijdens de lessen waren ze vlijtig onnozele peetjes aan het tekenen en domme gezichten aan het trekken. Het geheel had iets komisch. 

De Abdijschool telde een aantal zonderlinge studenten. Zo zat er in het tweede Latijn een fysische gehandicapte leerling die zich met een soort beugel voortbewoog.

Emanuel Van C. zat in de tweede Latijnse, maar was zeker drie jaar ouder dan zijn klasgenoten. Hij sprak op een zwakzinnige manier en was sociaal gestoord. Ik vermoed dat hij autistisch was, omdat hij ook over een aantal uitzonderlijke gaven beschikte. Zo kon hij als geen ander piano spelen. Op het vak Grieks haalde bijna correct. Op woensdag ging hij dikwijls mee gaan zwemmen. Hij kon wel drie lengtes onder water zwemmen zonder te ademen. De studenten stonden vol verbazing naar zijn prestaties te kijken.

In mijn klas zat er een student met een groeistoornis en die wekelijks inspuitingen moest krijgen. Een andere student uit mijn jaar verloor door ziekte al zijn tanden en moest op zijn jeugdige leeftijd reeds een vals gebit dragen.

De maanden gingen als een sneltrein voorbij en de Paasexamens kwamen in zicht. Opnieuw veranderde de dagindeling met in de voormiddag proeven en in de namiddag studie. De examens eindigde op de laatste woensdag voor Pasen. Pasen is het hoogtepunt van het kerkelijk jaar en dat werd intens beleefd. Op Witte Donderdag en Goede Vrijdag maakten wij bijna alle eucharistievieringen mee. Zeker de kruisweg op Goede Vrijdag maakte een grote indruk op mij. Vader Abt die met zijn mijter en staf voorop liep met daarachter de paters Benedictijnen. Bij elke statie werd er gebeden en gezongen. De Abdijkerk zat afgeladen vol met studenten en burgers uit de stad Dendermonde. Het werd een religieus hoogtepunt tijdens mijn verblijf in de Abdijschool.

Na de Paasvakantie volgde nog een korte derde trimester. De lente hing in de lucht en dat kon je voelen aan de studenten.

Tijdens de avondrecreatie hingen we rond in de tuin en hielden ons bezig met baldadigheden. Dirk C. en Laurent C. waren op zoek naar een plaatsje om paffen. Terwijl  ik verwikkeld was in een stenengevecht met Filip De L. en Frank V. Ik dook weg en ook Frank V. zette het op een lopen. Plots verscheen opzichter Marc Dillewyns en Filip De L. kreeg een strafstudie.

Zeker tijdens de avondstudies hing er een explosief klimaat in de zaal.

De opzichter van deze laatste studie was  een surveillant die als bijnaam “papie” had. Een lange dwaze man met een dikke bril op. Hij was zo groot dat hij precies in een andere dimensie leefde.

En dan was er plots een incident. Een student kreeg een oorveeg van de opzichter en riep daarop woest naar de man: “Ik ga Uw ballen in stukken slaan.”

Een hels bankengesjot brak los.

Sommige studenten begonnen “Papie” te roepen!

Papie reageerde furieus: “We blijven zitten zolang de hilariteit niet ophoudt.”

Papie had weinig gezag en het rumoer bleef voortduren. Uiteindelijk viel de massa toch stil. Bijna een half uur te laat werd de avondstudie stopgezet.

Op het einde van het schooljaar kregen we van dom Emiel seksuele voorlichting tijdens de les godsdienst. Het viel mij op dat de meeste paters op zeer theoretische bijna dogmatische manier praatten over het andere geslacht. En dat is natuurlijk begrijpelijk wegens het verplichte celibaat. De informatie die zij aan ons doorgaven was dus uit tweede orde. Ik herinner mij dat Dom Emiel vertelde dat vrouwen parfum gebruiken om de geur te verbergen van hun menstruatie. Volledig in de lijn van de Katholieke leer werden vrouwen  omschreven als verleidsters, als hedendaagse Eva’s in de tuin van Eden. Vele paters hadden een vertekend beeld over relaties en seksualiteit. Sommigen onder hen worstelden met hun eigen seksuele verlangens en dat is begrijpelijk. God heeft beide geslachten niet geschapen om nadien een celibatair bestaan te leiden. Bovendien is een relatieloos en kinderloos bestaan een onmenselijke straf voor de clerus. Er is immers niets mooier dan Uw eigen pasgeboren kind te omarmen.

Na een uitstekend derde semester en een goede uitslag volgde een  verdiende zomervakantie.  Mijn moeder nam mij en mijn zus mee op een reis naar Tunesië. Het was de eerste maal dat ik in een vliegtuig zat.