Cynisme

06 juni 2011

In Het Laatste Nieuws heeft Jan Segers een parel van een interview gemaakt met spoorbaas Jannie Haek. Omdat het in één bladzijde alles zegt over socialistische apparatsjiks. Van een wervend verhaal is geen sprake, van eindeloos cynisme des te meer. Dat verhaal is in de ogen van deze mannen van staat trouwens nergens nog voor nodig. Ze hebben in de paarse jaren het staatsapparaat zodanig vertimmerd en ingepalmd dat ze voor lange tijd van de partij zullen zijn, hoe klein die partij ook mag worden. Om stemmen is het dat soort mensen niet meer te doen; om macht des te meer.

Haek haalt in dat interview ongeveer alles boven dat de rode baronnen zo typeert. Aan de ene kant bezet je wél alle sleutelfuncties bij (in dit geval) het spoor, je zegt dat je ook fan bent van… maar tegelijk heb je niets te maken met al wat verkeerd loopt. Je zegt tegelijk ‘De NMBS haalt niet de vereiste minimale kwaliteit’ en ‘Ik hou van het spoor. Absoluut.’

Waarmee trouwens ook duidelijk wordt gemaakt waarom Den Ijzeren Weg[1] niet meer bestaat, en drie aparte (en elkaar bestrijdende) entiteiten zijn: niet alleen kon men dan de topjobs en –mandaten verdrievoudigen, maar niemand is in die structuur verantwoordelijk. There is always an easy way out. Want de NMBS, dat is niet Haek, dat is Descheemaecker, een liberaal, en die laat treinen rijden. Over sporen… waarvan een PS’er de baas is.

Een jaar of twee terug was ik ’s avonds laat op weg naar Mol, en door een probleem verderop, moest de trein stoppen in Lier. Toen de mensen aan het loket in het station gingen vragen hoe ze thuis konden geraken, zei de man: ‘Daar heb ik niets mee te maken. Ik verkoop alleen maar vervoersbewijzen’. Om maar te zeggen datde cultuuromslag naar totale on-verantwoordelijkheid een succes kan worden genoemd…

Maar terug naar Haek, die dus de baas is van de NMBS Holding, en bijgevolg niets van doen heeft met.. de NMBS. Bewijs? ‘De NMBS mag zijn kop niet in het zand steken… Ze moeten het over een andere boeg gooien.’ Misschien moet Jannie Haek zich eens afvragen wat er gaat gebeuren met zijn NMBS Holding de dag dat de NMBS failliet gaat? Of is dat een foute vraag?  

Fout is in elk geval wat Haek zegt over de splitsing in drie. ‘We doen braafjes wat Europa ons vroeg.’ Europa vraagt de splitsing tussen spoor en trein, om ook treinen van andere maatschappijen bij ons te kunnen laten rijden, en concurrentie te organiseren. Europa vraagt dus twéé entiteiten; geen drie. De opdeling in drie is een paarse constructie, nodig en nuttig om iedereen te ‘bedienen’. Dat dat in de praktijk niet werkt, en ook niet kan werken, het zal de mannen van staat worst wezen.

Haek heeft nog een vast antwoord: het kan altijd erger. Gebrek aan reizigerscomfort en vertragingen? De file is nóg lastiger. Dure tickets? Er bestaan ook gunsttarieven. Het spoor kost teveel aan de belastingbetaler? Het kostte vroeger nog meer. Teveel stakingen? Er wordt meer over gesproken dan er werkelijk wordt gestaakt. Haek zelf die met 500.000 euro teveel verdient? Hij hoort bijlange nog niet tot de groep van de 20 best betaalde CEO’s…

Het rolt er allemaal uit met een ei zo na onaards cynisme. Al is er één uitzondering: de vakbonden. ‘Ik moet opletten wat ik nu zeg. (Denkt lang na)’ Al geeft deze dappere sociaal-democraat daarna toe dat er sprake is van een overbeschermd personeelsstatuut, en van foute belangenverdediging. Ik vraag me af wat het antwoord zou zijn geweest als hij niet oplet, en minder lang had nagedacht…

Wat verderop in Het Laatste Nieuws staat in de altijd interessante rubriek ‘Zo leven wij…’ het verhaal van Andy en Brenda uit Landskouter, en hun zoontjes Robin en Simon. Mensen die hard werken, goed en gelukkig leven, maar echt breed hebben ze het niet. Ze zijn ook van nul moeten beginnen.

Ik kan me niet voorstellen dat er ook maar enig verband is tussen de wereld van Jannie Haek en de wereld van Andy en Brenda. En wat ik zeker weet: Andy en Brenda hoeven van de Haeks van deze wereld niets meer te verwachten. Die zijn bezig met andere belangen.