Francis Velleman en Julia Oosterbaan geven je een inkijkje in hun leven.
24-01-2011
Reis naar Lviv, deel 5
Lviv (Oekraïne) 2010 van 4 tot 11 oktober
kastelentocht: het kasteel in Olesko
Zoals ik zei maakten we nog een tweede daguitstap, een tocht langs drie kastelen. Eerst reden we naar Olesko waar het kasteel Zolkiev staat. Hier werd koning Jan III Sobieski geboren. Deze Jan III Sobieski (16291696) wordt beschouwd als de laatste grote vorst van de Pools-Litouwse Unie. Zijn leven leest trouwens als een roman. Wie wilt kan het leven van Jan III Sobieski achter deze link terugvinden.
In de veertiende eeuw was het kasteel in Olesko een van de belangrijkste versterkingen van het land Rus. Later werd het een paleis voor de aristocratie en vanaf 1620 werd het herschapen in de Italiaanse Renaissancestijl. Koning Jan III zorgde ervoor dat er heel wat waardevolle stukken in terechtkwamen.
Tussen 1965 en 1975 werd het omgetoverd tot een museum. Er zijn honderden unieke schilderijen, beeldhouwwerken en andere kunststukken te zien, waaronder twee Brusselse wandtapijten. Je vindt er zelfs toiletten die voor hun tijd erg modern zullen geweest zijn, al zullen wij er nu misschien onze neus voor ophalen.
* * *
kastelentocht: het Pidhirtsi kasteel
Het tweede kasteel op onze trip was het Pidhirtsi kasteel, dat ooit een echt pareltje moet zijn geweest. Het werd in renaissancestijl gebouwd tussen 1635 en 1640 en behoorde toe aan de rijke Poolse familie Rzewuski, die ook al het kasteel in Olesko bezaten na de Sobieskis. Op het domein staat ook een barokke St.-Jozefkerk, gebouwd tussen 1752 en 1766. Het kasteel is leeg. Er hangen enkel tientallen zwartwit fotos waarop je een glimp kunt opvangen van de vroegere luister.
Het moet hier schitterend geweest zijn. Nu wordt het met mondjesmaat gerestaureerd, nadat het door de Sovjets als hospitaal werd gebruikt. Ik begin stilaan te begrijpen waarom ze in dit deel van Oekraïne geen Russisch willen praten.
* * *
het Zolochiv kasteel
Tenslotte reden we naar het Zolochiv kasteel dat in de jaren 1630 gebouwd werd als een echte citadel. In de 17de en 18de eeuw was het eigendom van de Poolse families Sobieski en Radziwill. Tijdens het Oostenrijks-Hongaarse rijk werd het omgetoverd tot een gevangenis, een situatie die onder Stalin alleen maar verergerde.
Naast het hoofdgebouw staat een mooi Chinees paviljoen, gebouwd in de 17de eeuw, dat nu volledig gerestaureerd is. Het hoofdgebouw wordt momenteel nog gerestaureerd, al valt er binnenin al heel wat te zien. Vanop de aarden wallen die het geheel omringen heb je een goed uitzicht op de natuur en op het stadje Zolochiv.
In de tuin staat een toeristenlokker. Het is een magische steen, gevonden in het woud. Er staan inscripties op in een onbekende taal. In het midden van de steen is een gat waar je je vinger kunt insteken en een wens doen. Als je je hand in de ene richting draait heeft die wens te maken met geluk en liefde, in de andere richting met geld. Je mag maar één richting kiezen: de goeie. En die bracht ons terug naar ons hotel in Lviv.
Heb ik al vermeld dat we om onze hotelkamer te bereiken honderd trappen op mochten? Er was wel een kleine lift, maar sportief als we ons voordoen lieten we die links liggen. Goed voor de conditie, al speelde ik toch een beetje vals: ik nam telkens twee trappen tegelijk, zodat ik er maar vijftig te doen had.
Ik moet jullie beslist ook nog wat vertellen over de Svobodalaan, die belangrijkste ader in het stadscentrum van Lviv.
In het weekend lopen er honderden mensen rond. Sommigen keuvelen, anderen betogen. Alle banken en bankjes zijn bezet met koppeltjes, of door groepjes spelers, of gewoon door jou en mij. Er wordt geschaakt op de ene bank. Op de andere bank is een dominospel aan de gang, of een damspel, of een kaartspel. En t is voor serieus, het gaat er soms hevig aan toe. We gaan op tussen de mensen en genieten van de najaarszon en van alles wat er rondom ons gebeurt.
Bruidjes en bruidegoms komen af en aan, opgejaagd door hun fotograaf die hen alle monumenten injaagt. Aan het plein voor de opera, daar waar de grote fontein haar waterballet danst, huren papas elektrische autootjes voor hun kleuters. Wat opzij staat een witte eindeloze limousine waarin de bruidjes even plaatsnemen voor de zoveelste foto. Op de motorkap staan een kroon en een Assepoesterschoentje.
De Svobodalaan is een warm, kloppend hart, een plek waar je graag bent en blijft, waar elke minuut die voorbijgaat een gewonnen minuut is.
* * *
Operatie opera
We zijn ook naar de opera geweest, naar Aida gaan zien, van Verdi. Zo konden we ons vergapen aan het schitterende gebouw waarvan de eerste steen gelegd werd in 1897 en dat nu wordt beschouwd als één van de mooiste operagebouwen van Europa. Het werd opgetrokken volgens de klassieke traditie, met Renaissance en barokke elementen. Het was het theater van de hoofdstad, want indertijd was Lviv de hoofdstad van de regio Halychyna die deel uitmaakte van het Oostenrijks-Hongaarse rijk.
Binnen staan we in een overweldigend decor van schilderijen en ornamenten, van beeldhouwwerken, marmer en goud. Alles is er mooi, zowel in de vestibule als in de hal voor de toeschouwers en in de spiegelzaal. We zijn er vroeg bij en zien de opera langzaam vollopen.
We zitten op de eerste rij, aan de orkestbak, en kijken en luisteren hoe de muzikanten zich opwarmen. Het is een kakafonie van krijsende violen, een regenboog van noten die uit diverse instrumenten buitelen. Straks - als de dirigent zijn plaats inneemt en met zijn toverstokje zwaait - zullen al die instrumenten en al die noten de stemmen ondersteunen die het tragische verhaal van Aida zullen zingen, een verhaal dat zich afspeelt in het oude Egypte.
Het is het verhaal van de liefde tussen de Egyptische legeraanvoerder Radames en Aida, een Nubische prinses die de slavin is van de Egyptische prinses Amneris. Het is het verhaal van een onmogelijke liefde, die dan ook een tragische afloop kent. Aida en Radames worden vermoord en samen levend in één graf begraven. Aida zorgt voor veel oproer in Egypte als ze weer opstaat uit de dood. (Zo zijn er nog geweest.) De relatie tussen Aida, Radamas en Amneris wordt beschouwd als misschien wel de krachtigste liefdesdriehoek in de geschiedenis van de opera.
De acteur die Radames gestalte geeft moet zich al onmiddellijk bewijzen met lange meeslepende melodielijnen tijdens zijn aria Celesta Aida. Wat mij betreft lukt het niet helemaal. Hij lijkt me wat te oud om een geloofwaardige held en minnaar te zijn. En bovendien moet ik als ik hem bezig hoor onwillekeurige denken aan een klokkende kalkoen. Dat doet me om zijn leven vrezen, want over minder dan een maand is het Thanksgiving. Of vieren ze dat niet in de Joekreen? De andere hoofdrolspelers kunnen me wel overtuigen. Maar ja, hoe zou ik een oordeel durven vellen, ik die nauwelijks het verschil ken tussen een grote terts en drie okkernoten?
De scene waarin Amneris ontdekt dat Aida verliefd is op Radames heeft een sterk dramatisch contrast, omdat de rivaliteit van de twee vrouwen lijnrecht tegenover de feestelijke sfeer van de overwinning staat die verderop gevierd wordt. Het onzichtbare koor schreeuwt om de dood van de vijand, terwijl Amneris dreigt wraak te nemen op Aida, die de goden om vergiffenis bidt.
Amneris is zelf ook de gevangene van haar gevoelens als ze probeert de priesters om te praten en Radames vergiffenis te schenken voor zijn verraad. Hier schrijft Verdi één van zijn beste muziekstukken voor de mezzosopraan tegenover het koor van priesters. Pas op, k heb dat niet uitgevonden hoor. Het stond zo op Wikipedia.
Een overbekend fragment is de Triomfmars, waarvan het bekendste stuk hieronder te zien en te horen is.
Al bij al een meer dan geslaagde avond waar we nog een verlengstukje aan tricoteerden door allemaal samen een restaurant te overvallen, waarna we in triomftocht naar ons hotel marcheerden.
De dag daarna was het zondag. We genoten verder. De lucht bleef blauw, al was het koud. Lekker wandelweer dat onze voeten overal naartoe stuurde.
We vonden het Venetiaanse huis in de Heneral (zeg maar generaal) Chuprynskystraat nummer 50, we liepen toevallig langs de talenschool waar Svitlana waarschijnlijk haar Frans had gehaald en Diana haar hoed, we keken naar de fratsen van een eekhoorntje in het Ivan Frankopark en aten in een Schots(!) restaurant.
In de late namiddag zakten we af naar het huis waar Loubistok het beste van zichzelf zou geven. En al was er dan geen elektriciteit en werden we naarmate het uur vorderde nog enkel schimmen van onszelf, toch genoten we met volle teugen, eerst van het optreden en daarna van de vodka. Persoonlijk vond ik de pepervodka trouwens de beste, al mag je dat gerust met een korreltje zout nemen.
