Republiek Vama Veche

Vama Veche staat dan ook bekend als een anarchistische vrijplaats waar je doet waar je goesting in hebt, als je maar iedereen respecteert. Ondanks dat een groot bord duidelijk stelt dat er op het strand niet gekampeerd mag worden staat het overvol met honderden kleine tentjes. In een naturistenkamp MOET je naakt rondlopen. Buiten dit kamp MOET je (op het strand) met een minimum aan textiel gekleed zijn. Topless met string en de onontbeerlijke mobieltje in de linkerhand, is dit dan: “het glas halfvol of halfleeg?”

In Vama Veche MOET je niets, je MAG. Als je wilt mag je met een boerka in zee duiken (gezien in Mamaia van drie moslima’s, hoofddoek incluis). In de USA sprak destijds een rechter vier studentinnen vrij die poedelnaakt joggingrondjes liepen op de campus. “Mannen vertonen hun geslachtsdelen aan de buitenkant, vrouwen aan de binnenkant,” besloot hij. Met andere worden: er was dan ook geen kloten aan te zien! Mansvolk is een ander verhaal: Getolereerd of shocking? Een man die wat in de broek heeft, kan dan ook straffeloos met trots zijn familiejuwelen aan de dames vertonen, zonder een hysterische gilpartij tot gevolg…

De plaats wordt dan ook druk bezocht door de jeugd, meestal hoog opgeleiden en universiteitsstudenten. Op onze eerste reis doorheen Roemenië reden we richting Bulgarije. Deze landen waren toen nog niet toegetreden tot de EU. De avond viel en we wilde niet ’s nachts de grens oversteken wegens al dat geplaag met paspoort- en andere papiergezever. Eens moesten we 5 euro betalen om onze banden te ontsmetten in een ondiepe betonnen waterplas waarin geen vloeistof in stond. Poerdroog.

Twee kilometer voor de grenspost sloegen we dan ook linksaf naar het strand van Vama Veche, een onbekend plaatsje, met de gedachte: na een goede nachtrust zien we wel verder. We bleven er meer dan een maand aan het strand. Bezoek aan Bulgarije werd verdaagd naar een volgend keer (1*)

Toen had Vama Veche meer weg van een soort wildwest decor. Het oorspronkelijke vissersdorp werd gesticht en bewoond door Lipoveniërs. Het is pas nadat de nederzetting voorzien werd van elektriciteit dat er schot in kwam. Ruwweg met planken en aangespoeld wrakhout werden ‘saloons’ aaneen genageld. Drankautomaten in dranktenten zorgden voor verfrissingen. Weldra schoten ook winkeltjes als paddenstoelen uit de grond om hun koopwaar aan te bieden en nog wat later verschenen de eerste eethuizen en de luidruchtige discobars aan- en op het strand. Daarmee mocht je ook de rust vergeten. Deze zorgden voor de nodige decibellen en als ze er in de vroege uurtjes genoeg van kregen, namen de strandbars het lawaai over. Op het ogenblik heeft men ook de snelbouw met beton ontdekt en strijken de onvermijdelijk projectontwikkelaars in het oude vissersdorp neer.

Het mooie zandstrand wordt regelmatig gekuist met een reusachtige opkuismachine. Vroeg in de morgen was een ploeg Romvrouwen druk in de weer met zwarte vuilniszakken om de rondslingerden rotzooi op te ruimen. Gedurende de dag worden de baders scherp in het oog gehouden door de Salvamar strandbrigade.

Voetnoot (1*): boek; Zwerven in de Balkan.

Vama Veche, 11 jaar later

De eerste vernieuwing die we zagen was dat er langs de weg tussen Doi Mai tot Vama Veche een fiets- en wandelpad was aangelegd (het eerste in Roemenië?) Ook Vama Veche was sterk veranderd. Sinds hier het rockfestivals Stufrock worden gehouden, waaronder met onze Vlaamse d’DEUS, werd het plaatsje beter bekend dan gewild. Het trok de aandacht van de Sea Side maffia. Deze hebben volgens Mircea, onze zegsman (let op zijn naam: MIR is Russisch voor vrede en in het totaal betekent mijn naam in het Indisch Chilipeper) Zo controleert de maffia de ganse Roemeense kust. De ‘oude grenspost’ telt nu 12 hotels en er wordt druk doorgewerkt om de vrije plekken ook met toeristische korte zomerverblijven vol te stouwen.

We hadden meegemaakt hoe hotel Laguna gebouwd werd als een vesting in de woestijn en later mooi werd afgewerkt met exotisch beschilderingen en met mozaïeken tegels versierd (www.corsarulvamaveche.ro.) Binnenin het ‘fort’ was er nu een gezellige vierkante patio met swimming-pool. Maar nu staat het gebouw verloren en ingesloten tussen de wildgroei van gebouwen, met zijn entree in een smerig smal stofferige zandweg, eigenlijk een steegje. Doet me meteen terug denken aan ons verblijf in Chisinau, republiek Moldova.

De laatste vrijheid

De grensovergang was nu vrij van de ‘Politia de la Frontiera’ controles en andere paspoortsnuffelaars. Het wandel- en fietspad, nu aangelegd langsheen het strand, was helemaal doorgetrokken naar Bulgarije.

 De straten waren nog niet geplaveid, ook niet de hoofd- en winkelstraat naar het strand. Het zou me sterk verbazen als dat wel eens zou gebeuren. Zijstraten zijn in Roemenië meestal gravel. Deze zandwegen zorgen voor het nodig opwaaiende stof. Carwassers hebben hier dan ook de handen vol. Het plaatsje wordt nog druk bezocht door hippies, rockers en ander langharig werkschuw tuig, maar de vreemde luis, de toerist, eist nu ook zijn plaats op. Volgens Mircea, na mijn vraag hoe dat zit met die gemengde gekleed/naaktloperij: ‘zijn Roemenen een open- en respectvol volk dat elke vorm van samenleving tolereert,’ verklaart hij, “maar toch hebben de nudisten er een hekel aan om als een bezienswaardigheid door vreemdelingen aangegaapt te worden. Ook zijn nu grote stranddelen verhuurd aan stranduitbaters. Toegang is privé en de strandzetels moeten - zoals bij jullie aan de Vlaamse kust - betaald worden.” Het tentendorp is praktisch verdwenen en de kampeerders verplaatsten zich naar de aardklippen (4 à 5 m hoog) tot tegen de Bulgaarse grens.“Zo is het ook met de naaktlopers vergaan,” vervolgt Mircea (23), in onberispelijk Engels, unief student theologie en geschiedenis, ”de commercie heeft de laatste vrijheid in het hoofd verdrongen. Ook zij zoeken nu hun heil aan het strand aan de klippen.”

We polsten Mircea naar wat hij dacht van de Roemeense aansluiting bij de EU. Een koehandel, vond hij en verduidelijkte: “Het voordeel is voor de noordelijke landen. Een groot afzetgebied voor zijn producten. We worden geregeerd door multinationals. Kijk maar naar de supermarkten. Bijvoorbeeld onze melk werd afgekeurd en zuivelproducten worden vanuit het noorden ingevoerd. Als tegenprestatie mogen wij dan goedkopere werkkrachten leveren.” Mircea had de gave sneller te kunnen antwoorden dan wij onze vraag konden formuleren.

Als aanvulling wil ik hierbij nog aanvullen dat de arbeidsmigratie naar West-Europa veel ellende veroorzaakt bij de gezinnen. In tegenstelling tot de Roma die het hele gezin meenemen laten de Roemenen hun kinderen achter. Volgens de berekeningen van Alexandru Gulei, maatschappelijk werker van Alternative Sociale, moeten minstens 350 duizend Roemeense kinderen het zonder één van beide ouders stellen; 126 duizend van hen zouden er zelfs helemaal alleen voorstaan. Het vertrek van hun ouders laat dan ook catastrofale sporen na. Ook zijn echtscheidingen talrijk.

Er stonden tentjes op het nauwe strand en bovenop de klip was het nokvol met caravans. Naaktlopers en kampeerders waren hier nog de laatste ‘frontiers’. Het was er vrij en kostte niets. Wel waren er nog de permanente controles van de politie en de ‘jandarmeria’.

Wij vroegen de gendarmes hoe de teloorgang van dat mystieke vrije gevoel van ‘free way of thinking in the mind’ geschiedde. Ze antwoorden ons kort, vreugdeloos en bondig: “money, the power of the money.”

Wij overnachtten, ook bovenop de klippen (wegens plaatsgebrek met zicht op zee) op een nabijgelegen bouwwerf van een toekomstig hotel. Het werk gebeurde hier nog zonder kranen en het cement voor de metsers, ouderwets in een betonmolen gemaakt, met emmertjes naar bovengetrokken door twee man aan een lange koord door middel van een takel, slavenarbeid. Ze hadden er een heuse dagtaak aan. 10 à 12 man telden we die aan het werk waren per bouwwerf. Als de misbaksels afgewerkt - liefst zo goedkoop mogelijk, ergens ontworpen op de architectentekentafel met behulp van een computer voor de vakantieganger, zonder rekening te houden met de Roemeense bouwkunst - zal de vrouwelijke toerist hier later op het strand topless gekleed in een niemendalletje en het onmisbare mobieltje voor een selfie in de linkerhand, zonder schaamte ‘vrij’ kunnen zonnen. Nog eens: is het glas nu half leeg of half vol?