Levensverhalen en empathie

Deze blog is een bewerking van mijn boek Herinneringen ophalen, Lannoo, 2005. Deze publicatie was bestemd om herinneringen op te halen bij ouderen samen met een begeleider. In deze blog ben jij de ‘begeleider’ .
Ik verzamelde levensverhalen bij mezelf, bij familie, kennissen en bij ouderen in zorginstellingen. Ik bewerkte ze in deze blog voor begeleiders zoals jij. Je houdt van herinneringen omdat ze je een kijk geven in het verleden en in je eigen verleden en dit van de deelnemers. Deze empathische houding zet je aan om associaties te maken met je eigen wereld en die van de deelnemers.

Wie zijn de begeleiders?
Vrijwilligers die empathisch zijn.
Als begeleider van levensverhalen moet je geen speciale training daarvoor volgen. Heel wat begeleiders traden eerder op als activiteitenbegeleiders in zorgvoorzieningen. 
Kijk uit naar nieuwe begeleiders in of buiten de groep. Maak een contactgroep om ervaringen uit te wisselen.

In elk levensverhaal zijn er verwijzingen naar het verleden (oorlogen, rampen, voedselschaarste, invloed van kerk en staat, man - vrouw verhoudingen, beleving van seksualiteit en tederheid…).  
De levensverhalen in deze blog bestaan meestal uit enkele verhalen die bij elkaar aanleunen. 
Je moet de discussies, meningsverschillen, vooroordelen niet uit de weg gaan, maar denk eraan niet belerend te zijn of moraliserend. Vermijd emoties en zorg voor meer rede. Voorbeeld: collaboratie, standbeelden, staatnamen… die verwijzen naar onverwerkt verleden zoals onderdrukking, slavernij.

Aanpak: Start met een persoon die je feedback kan geven.

Bedoeling: je leren inleven in de herinneringen via levensverhalen.  

Begin met een kleine groep die je kent. Je kiest levensverhalen die je zelf direct aanspreken. Je vertelt het verhaal traag, met gebaren en met oogcontact. Je geeft commentaar, je bespreekt de inhouden. Je nodigt uit om te verbinden met het eigen leven.

Tips bij empathische luisteren

1 Positieve gevoelens losweken. 
2 Goed gevoel ervaren. Het plezierig vinden van te luisteren naar anekdotes, van stukjes levensverhalen.
3 Humor en ontspanning. Een begeleider die met een kwinkslag te werk gaat, wordt bijzonder gewaardeerd.
4 Actief zijn met hoofd en hart. Stemmingen, negatieve en vooral positieve gevoelens laten verwoorden. Dus zich niet enkel richten op cognitieve inhouden. 
5 Klagen en negatieve gevoelens. Nogal eens komen bij het empathische luisteren negatieve gevoelens naar boven: vereenzaming, vervreemding, ondankbaarheid, ruzies, uit elkaar gaan, rancune, afgunst ja soms haat. Even passief luisteren, er niet op ingaan (je bent geen therapeut). Gewoon knikken of halfluid mompelen als communicatie: Ik heb het gehoord.
6 Gezelligheid. Een van de positieve gevoelens en stemmingen die meest gewaardeerd worden in de empathische omgang is het oproepen van gezelligheid en nabijheid.
7 Intimiteit en seksualiteit. Tederheid, intimiteit, knuffelen, strelen bespreekbaar maken. In elk geval respect opbrengen voor de persoonlijke levenssfeer van de deelnemers.

Wil je feedback geven? georges.decorte@telenet.be