Paus Benedictus XVI versus antipaus Franciscus

Na het overlijden van Johannes Paulus II op 2 april 2005 werd Ratzinger al snel getipt als mogelijke opvolger. Hij versterkte zijn statuur door in de mis Pro Eligendo Summo Pontifice een indrukwekkende homilie te houden over het geloof der christenen. Daarin benadrukte hij onder meer het belang van een geloofsgemeenschap die ook onder een nieuwe Paus de vaste, compromisloze koers zou blijven varen, die door Johannes Paulus II was uitgezet. In dezelfde homilie uitte hij stevige cultuurkritiek: "We zijn bezig met de opbouw van een dictatuur van relativisme, dat niets als definitief erkent en welk ultiem doel louter bestaat uit het eigen ego en zijn verlangens."

Op de tweede dag van het conclaaf, 19 april 2005, werd Kardinaal Joseph Ratzinger door zijn collega-Kardinalen tot Paus verkozen, de eerste Duitse Paus sinds Victor II (1055-1057). Ratzinger zou in de laatste stemronde ongeveer 100 van de 115 conclavisten aan zijn zijde hebben gekregen, aanzienlijk meer dan de 77 die zijn vereist voor een tweederde meerderheid. Na witte rook en klokgelui presenteerde Ratzinger zich op het balkon van de St-Pietersbasiliek aan de wereld als Paus Benedictus XVI.

De naam Benedictus
Tijdens zijn eerste audiëntie verklaarde Ratzinger aan de aanwezigen op het Sint-Pietersplein waarom hij voor de naam Benedictus had gekozen. "Ik heb met die naam een verwijzing willen maken naar de vereerde Paus Benedictus XV. Deze paus leidde de Kerk van september 1914 tot januari 1922. Het was in postuur een kleine, magere man, maar wel één die met grote kracht een einde probeerde te maken aan de Eerste Wereldoorlog.” Benedictus XVI heeft met zijn naam ook een verwijzing willen maken naar St Benedictus van Nursia, een monnik uit de zesde eeuw na Christus, en volgens de paus "een fundamenteel referentiepunt voor de eenheid van Europa en een machtig appèl voor de onbetwistbare christelijke wortels van de Europese cultuur en beschaving".

Eenheid van de christenen
Op 24 april 2005 werd Benedictus XVI op een zonnig Sint-Pietersplein geïnaugureerd. Zijn preek stond bij die gelegenheid in het teken van de eenheid van de christenen. "Geef dat wij weer één kudde met één herder zullen zijn. Sta niet toe dat uw net scheurt, help ons om dienaren van eenheid te zijn!", riep de nieuwe Paus uit, verwijzend naar twee passages uit de Evangeliën.

Een van zijn opmerkelijkste besluiten was om de celebratie van de Romeinse liturgie volgens de preconciliaire ritus algemeen toe te staan. Dat bepaalde hij in de apostolische brief (motu proprio) Summorum Pontificum. Voortaan werd de Tridentijnse ritus volgens de hervorming van 1962 de 'Buitengewone Vorm van de Romeinse Ritus' genoemd en de eredienst die door Vaticanum II was hervormd 'Gewone Vorm van de Romeinse Ritus'.

15/6/2021 De aftreding van Paus Benedictus XVI - Boodschap in een fles

De Franciscaan Br. Alexis Bugnolo, expert in Latijn en de Kerkwet, suggereert dat we terug moeten gaan in de tijd om te weten wat achter de schermen in het Vaticaan aan de gang is, tot op 11 februari 2013, wanneer Paus Benedictus XVI aftreedt. Het was een aankondiging die iedereen verraste en een cryptische boodschap bevatte voor de komende generatie.

Op 11/2/2013 werd een consistorie gehouden voor de heiligverklaring van drie groepen martelaren. Het is een formele ceremonie, die om de paar jaar plaatsvindt met groepen Heiligen en martelaren. Het is een gebruikelijke kwestie. Maar op het einde van de ceremonie om ong. 11:30 ’s morgens opent Paus Benedictus een andere folder die hem wordt overhandigd en leest die. Dit was niet opgenomen in de agenda. De camera’s van het Vaticaans Nieuws waren niet eens op hem gericht, toen hij begon te lezen, omdat het niet op de agenda stond. Ze misten de eerste openingszinnen. Toen hij gedaan had met lezen, stond Kardinaal Sodano onmiddellijk recht en zei met een paar voorbereide opmerkingen dat zijn boodschap insloeg als een bliksem bij heldere hemel en dat iedereen was verrast.

Het is niet duidelijk of de Kardinalen begrepen wat er gaande was. Niet allen kenden Latijn. Maar, bijna de hele pers in de wereld kreeg onmiddellijk te horen dat Benedictus ontslag had genomen uit zijn functie en zijn dienst zou verlaten op de 28^ste. Dit gebeurde met een tweet die Pr. Lombardi had doorgegeven aan de journalist van Ansa, Giovanna Chirri en zij zei dat Benedictus XVI ontslag had genomen. Maar het woord ‘ontslag’ en ‘pontificaat’ waren niet in de verklaring van Benedictus. Haar tweet voegde betekenis toe aan de verklaring, die er niet was. Het nieuws gaat vlug de ronde en spoedig weet de hele wereld over het ontslag.

Maar op welke manier veranderde de journalist, volgens Broeder Alexis, de betekenis van de woorden van Benedictus?

Giovanna: Wel, aangezien de Paus ons het nieuws heeft verteld, maar in het Latijn. Toen ik het hoorde, begreep ik het wel, maar ik schrok van het soort nieuws, en daarom was ik bang dat ik het niet goed had begrepen. Er was een moment van paniek nadat hij in het Latijn sprak, maar toen sprak Kardinaal Sodano in het Italiaans en zei "een bliksem bij heldere hemel". Toen begreep ik dat ik het goed had begrepen.

Wat heeft Giovanna Chirri "goed begrepen"? Begreep ze Ratzingers Latijn goed? Of heeft ze de opmerking van Sodano 'goed begrepen'?

Dit is de originele Latijnse tekst. Dit deel gaat over het ontslag: …declaro me ministerio Episcopi Romae, Successoris Sancti Petri, mihi per manus Cardinalium die 19 aprilis MMV commisso renuntiare…

Alexis Bugnolo

Ik heb gevraagd aan Br. Alexis om mij te gidsen in de vertaling van de tekst en er commentaar op te geven. Br. Alexis: Als het gaat om het ontslag van de Paus van Rome, heeft Johannes Paulus II een beslissende wijziging aangebracht in de wetten van de kerk. Omdat tot die tijd men aannam dat bij een geldig ontslag de Paus enkel maar hoefde te zeggen: "Ik neem mijn ontslag." Johannes Paulus II voegde een lijdend voorwerp toe aan het werkwoord. Hij voegde het voorwerp van het woord "munus" toe, dat de plicht weerspiegelt die ze ontvingen toen Christus hun het mandaat gaf om te onderrichten en te regeren. Nu moet een Paus in de nieuwe code afstand doen van zijn munus. Hij zou afstand kunnen doen van al het andere, maar dat het nog geen Pauselijk ontslag is.

Kerkelijke wet: canon 332 nr. 2: Si contingat ut Romanus Pontifex muneri suo renuntiet, ad validitatem requiritur ut renuntiatio libere fiat et rite manifestetur, non vero ut a quopiam acceptetur.

Hier zien we het woord “munus” vervoegd in het Latijn “muneri”, waar dat het ontslag over gaat. Laten we teruggaan naar de verklaring waar de formule van het ontslag voorkomt: het woord “munus” ontbreekt. Met betrekking tot het ontslag gebruikt Benedictus het woord “ministerium”.

Br. Alexis: Ik weet meteen dat 'ministerium' dat niet kan vertegenwoordigen, want 'ministerium' is actie. Het is wat je doet om je ambt te vervullen. Het is niet de plicht die je van de Koning krijgt. Het is de uitvoering daarvan. De enige mogelijke lezing van het kerkelijk recht is dus dat hij door afstand te doen van "ministerium" niet deed wat Canon 332 nr. 2 vereist, als voorwaarde voor een Pauselijk ontslag. En daarom is hij nog steeds de Paus.

Dankzij zijn kennis van het Kerkelijk recht en zijn grondige studie van de Latijnse tekst komt Br. Alexis tot deze schokkende conclusie: Paus Benedictus XVI is nog steeds de Paus.

Er is iets niet pluis. Het lijkt dat de tweet van de journalist was beïnvloed door Sodano’s voorbereide toespraak in plaats van een rechtstreekse vertaling van de Latijnse tekst. Was zij onbewust slachtoffer van een samenzwering of was alles reeds in detail voorbereid? Wat vaststaat is dat het Vaticaan, door woordvoeder Pr Lombardi de tweet goedkeurde en dezelfde versie ondersteunde. Daarna verspreidde het Vaticaan de officiële vertalingen, maar ook daar was iets niet pluis.

Br. Alexis: Ik bekeek elke vertaling die op de site van het Vaticaan werd gepubliceerd en ik ontdekte dat er onmiskenbare tekenen zijn van een samenzwering die eind februari 2013 begon en tot april doorging bij de publicatie van elke vertaling. Je hebt de vertaling in 6 talen. Als je naar die talen kijkt, zou je verwachten dat als ze een getrouwe vertaling zijn en dat elke variatie van terminologie in het Latijn in de variatie in de vertaling zou verschijnen. Je zou dus verwachten dat de Paus twee keer "munus" (zijn job) en twee keer "ministerium" (zijn ministerie) zegt. Maar dat is niet wat je ziet. Of het nu het woord "munus" in het Latijn is of het woord "ministerium" in het Latijn, het is vertaald met het moderne woord, wat "ambt" betekent. De hele wereld denkt dat paus Benedictus afgetreden is. Benedict vertelt dat hij te oud is voor zijn ambt.

Wel, dan zeg je dat hij altijd praat over zijn ambtsplicht, dus hij bedoelt dat hij afstand heeft gedaan van het Pausdom. Maar de vertalingen hadden gezegd, ik ben te oud voor de munus. Ik heb geen zin in de munus. Dus ik denk dat ik het ambt moet neerleggen en daarom zal ik het ambt neerleggen. Dan zouden mensen zeggen: ‘Hé, waarom gebruikt hij twee termen?’ Laten we teruggaan naar de code in het Latijn en dan zouden ze zeggen: ‘Wacht, je zou afstand moeten doen van de ‘munus’, maar je hebt alleen afstand gedaan van het ambt (ministerium). Daarom heb je het Pausdom niet neergelegd. Als vertaler weet ik dat dat kwaadaardig complot is, want je kunt het werk van zes verschillende vertalers niet op elkaar afstemmen. Tenzij u door dezelfde autoriteit wordt verteld hoe je het moet vertalen.

Door de methoden en snelheid van de hedendaagse journalistiek verspreidde het nieuws zich op dezelfde manier over de hele wereld, op basis van de vertalingen van het Vaticaan. Omdat het in het Latijn was en termen uit het kerkelijk recht gebruikte, verdween de oorspronkelijke Latijnse tekst uit de mediastroom.

Br. Alexis vertelde me dat het niet in zijn aard lag om aan de woorden van een Paus te twijfelen. De studie van de tekst en zijn fouten begon pas jaren later en pas na vele verzoeken van zijn collega's. Een mogelijke fout van Paus Benedictus lijkt moeilijk te geloven. Behalve dat hij één van de beste Latinisten was, en dat hij samen met Paus Johannes Paulus II rechtstreeks deelnam aan de wijziging van het Kerkelijk recht. Door de jaren heen publiceerde hij artikelen over de introductie van het woord "munus". Was hij daarom op de hoogte van de manipulatie? Maar waarom zei hij dan niets? Waarom ging hij weg zonder de fout recht te zetten of de versie van de pers tegen te spreken? Was er iemand die zijn aankondiging wilde manipuleren? Was er iemand die wilde dat hij aftrad?

Toen Kardinaal Danneels zijn biografie voorstelde had hij het over een geheime groep achter het Vaticaan.

Kardinaal Danneels: De naam “St Gallen” is deftig. Maar eigenlijk zeiden we van onszelf, de groep “Maffia”.

Hij sprak openlijk over deze groep van hooggeplaatste prelaten, waar hij lid van was. Sinds 1996 ontmoette de groep elkaar elk jaar in het geheim in de Zwitserse stad St Gallen, met als doel de conservatieven in de Kerk tegen te werken.

Br. Alexis: De maffia van St. Gallen begint met het conflict van Johannes Paulus II en Kardinaal Ratzinger in hun poging om de liberale geestelijken van Europa te regeren in hun controle over de Europese Bisschoppenconferentie. Alle leden waren progressieven, die de moderniteit binnen de Kerk verwelkomden. Zoals Kardinaal Danneels in zijn biografie zegt, waren er maar twee regels in de groep: geen taboes en discretie. De onderwerpen waren inderdaad hete hangijzers: acceptatie van homoseksualiteit, gescheiden en hertrouwde paren, vrouwelijke diakenen en secularisme.

De leden waren:

wijlen Ivo Fürer

wijlen Carlo Martini

Walter Kasper

wijlen Karl Lehmann

1996: Bisschop van St Gallen, Ivo Fürer - Kardinaal Carlo M. Martini - Bisschop van Helsinki, Paul Verschuren - Aartsbisschop van Rijsel, Jean Vilnet - Bisschop van Graz-Seckau, Johann Weber -Kardinaal Walter Kasper - Kardinaal Karl Lehmann

wijlen Godfried Danneels

Ad van Luyn

Bijkomende leden in 1999: Kardinaal Godfried Danneels - Bisschop van Rotterdam, Ad van Luyn

wijlen Cormac Murphy-O’Connor

Bijkomende leden in 2001: Kardinaal Cormac Murphy-O’Connor - Aartsbisschop van Strasbourg, Joseph Doré

Bijkomend lid in 2002: Aartsbisschop van Salzburg, Alois Kothgasser

wijlen Achille Silvestrini

wijlen Lubomyr Husar

Bijkomende leden in 2003: Kardinaal (Curia) Achille Silvestrini, Kardinaal/Metropoliet van de Oekraïens-Griekse Kath. Kerk Lubomyr Husar

José Policarpo

Bijkomend lid 2004: Patriarch van Lissabon, José Policarpo

Nog leden van deze groep: Kardinaal Theodore McCarrick en Kardinaal Basil Hume

Theodore McCarrick werd nadien door seksschandalen tot leek gedegradeerd

 wijlen Basil Hume

Terwijl ze in Rome waren vóór het conclaaf van 2005, stuurden de Kardinalen die lid waren van de St Gallen-groep hun gastheer Ivo Fürer een kaart met de tekst: "We zijn hier samen in de geest van St Gallen",  en voor het conclaaf kwamen ze samen voor een gesprek tijdens het diner. Volgens uittreksels van een anonieme Kardinaal uit wiens dagboek door Brunelli werd gepubliceerd, waren twee van hen, Lehmann en Danneels, "de denkende kern" van de reformisten tijdens het conclaaf. Deze reformisten wilden niet op Joseph Ratzinger stemmen en probeerden zijn verkiezing te voorkomen door al hun stemmen aan Jorge Mario Bergoglio te geven, die zo een blokkerende minderheid zou kunnen bereiken. Dat lukte, maar Bergoglio, "bijna in tranen", smeekte om niet gekozen te worden. Ratzinger werd gekozen tot Paus Benedictus XVI.

Het jaar na de verkiezing van Ratzinger kwam de rest van de groep voor de laatste keer bijeen. De bijeenkomst werd bijgewoond door slechts vier leden: Fürer, Kothgasser, Danneels en van Luyn.

Drie van de overgebleven leden namen echter deel aan het conclaaf van 2013: Walter Kasper, Godfried Danneels en Karl Lehmann. Cormac Murphy-O'Connor was te oud om deel te nemen aan het conclaaf, maar hij was aanwezig in Rome tijdens de pre-conclaafperiode. Volgens Austen Ivereigh werkten de vier samen om de verkiezing van Jorge Mario Bergoglio tijdens het conclaaf te bepleiten, nog steeds in de hoop een modernere leider voor de Kerk te kiezen. Ook schrijft Ivereigh in de eerste editie van zijn boek dat "ze eerst de instemming van Bergoglio verkregen". Alle vier de kardinalen ontkenden dit echter.

De sterke terugslag van de kardinalen was voornamelijk te wijten aan de implicatie dat ze de regels hadden overtreden die in par. 82 van Universi Dominici gregis en daarom geëxcommuniceerd latae sententiae. In de tweede editie van zijn boek versterkte Ivereigh de defensieve positionering van de Kardinaal door de zin te vervangen door: "In overeenstemming met de conclaafregels vroegen ze hem niet of hij bereid zou zijn kandidaat te zijn." Maar hij bleef bij de rest van zijn berichtgeving.

Allen waren het erover eens dat de prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, Joseph Ratzinger, een centraliserende en conservatieve invloed had in Rome, vooral toen de gezondheid van Johannes Paulus achteruitging. Ze wilden zeker niet dat Ratzinger hem zou opvolgen.

Br. Alexis: Het doel van de maffia van St. Gallen was naar mijn mening controle over het Pausdom te krijgen door te infiltreren in het college van Kardinalen en de structuren van de Romeinse curie. Kardinaal Ratzinger was als rechterhand van Johannes Paulus II duidelijk één van hun tegenstanders, omdat hij zich als een nauwe bondgenoot had geprofileerd. Naarmate de decennia vorderden nam hij een steeds conservatiever standpunt in.

In de vroege jaren 2000 zette de groep Johannes Paulus II onder druk om haar leden Kardinalen te laten kiezen. De dood van Johannes Paulus II was nabij en de groep had de juiste kandidaat nodig om Ratzinger in het volgende conclaaf te verslaan.

Br. Alexis: Jorge Mario Bergoglio werd lid van deze groep door 70 miljoen euro aan geld van het Aartsbisdom over te hevelen naar de Vaticaanse Bank. Ik denk dat dit in het jaar 2000 of 2002 werd gedaan. Vanaf dat moment werd hij het hoofd van de maffia van St. Gallen. Hij was één van de laatste leden die werd aangeworven. En ze rekruteerden hem, naar mijn mening, omdat Johannes Paulus II dacht dat hij een bondgenoot was. Ze wisten dat het College nooit iemand zou kiezen die openlijk tegen Johannes Paulus II was, als zijn opvolger. De meeste mensen hebben nooit aandacht besteed aan Bisschoppelijke wijdingen. Als antropoloog ben ik er sterk van overtuigd dat deze cirkels van macht en langdurige tradities, de verdeeldheid binnen de hiërarchie weerspiegelen.