Gebed 

323. Welke zijn de voornaamste middelen om het leven van genade en zaligheid te bekomen? 

Deze zijn gebed en de sacramenten. Gelukzaligheid is het genieten van Gods Oneindig-Volmaakt Wezen in rechtstreeks aanschouwen en beminnen. Om dit te kunnen moeten we het goddelijk leven in ons hebben. De heiligmakende genade is een geheimvolle, werkelijke deelname aan dit goddelijk leven en de dadelijke genaden moeten dit leven vrijwaren en versterken.

Dan stelt zich vanzelf de vraag: welke zijn de aangewezen middelen om dit leven van genade te bekomen waaruit na de dood de gelukzaligheid moet opbloeien. Welnu de voornaamste middelen daartoe zijn het gebed en de sacramenten: zo heeft God het gewild, wat niet uitsluit dat God ons soms ook genaden schenkt zonder dat wij gebeden hebben of sacramenten ontvangen hebben. God wil uitdrukkelijk dat we die middelen gebruiken:

a) Het gebed

b) De sacramenten: door het feit dat Christus ze instelde en aanpaste aan onze geestelijke levensbehoefte, maakt Hij zijn Wil duidelijk bekend dat we er gebruik zouden van maken. 

324. Wat is bidden? 

Bidden is onze ziel verheffen tot God, om Hem te aanbidden, om Hem te danken, om Hem vergiffenis te vragen of om Hem om gunsten te verzoeken. 

1° Onze ziel verheffen tot God: het verstand en de wil zijn de beide vermogens van de ziel. Deze vermogens tot God verheffen wil zeggen, bewust aan God denken en Hem met of zonder woorden (zuiver inwendig) de gevoelens van ons hart tegenover Hem kenbaar maken. Gebed ligt dus niet zozeer in woorden die we uitspreken, maar in de wil van de geest en het hart die zich aan God vastklampen, met Hem bezig zijn. Daartoe kunnen woorden ons helpen maar woorden alleen volstaan niet, het hart en de geest moeten erbij zijn.

We kunnen altijd en overal met God spreken, d.w.z. te bidden, God is steeds toegankelijk. God is geest, alomtegenwoordig, aanwezig in ons op een nog meer innige wijze door heiligmakende genade. Wanneer we bewust onze geest en ons hart, dat is onze wil, op Hem zetten, dan verenigen we ons met Hem op een geestelijke, werkelijke wijze in gebed. In dit geestelijk contact van onze ziel met God ligt hoofdzakelijk het gebed.

Waar God aanwezig is, daar is Hij niet enkel als toeschouwer: Hij werkt in de ziel: dit naar de mate van Zijn vrijgevige welwillendheid – genade is genade – maar ook volgens de vurigheid van ons gebed, d.w.z. in de mate dat we aandachtig zijn en ons met Gods wil verenigen door gevoelens van aanbidding, lof of dankbaarheid, of innig berouw, of om gunsten te verzoeken. Bidden ligt dus hoofdzakelijk in een geestelijk contact (een ‘opgaan naar God’, ‘zich verheffen tot Hem’) van onze ziel met God door geest en hart, door verstand en wil. 

2° Voornaamste soorten van Gebed:

a) Aanbidding: de ziel erkent haar gehele afhankelijkheid van God en looft God als Hoogste Meester over alles wat er bestaat: zo is er het ‘Te Deum’, het ‘Gloria in excelsis’, het ‘Loflied der jongelingen, Benedicite omnia opera’.

b) Dankgebed: de ziel erkent dat ze, al wat ze is en heeft, aan God verschuldigd is. Het is eveneens een manier van aanbidden.

c) Verzoeningsgebed: de ziel verzoent zich met Hem van wie ze geheel afhankelijk is en die ze beledigde. Het is in de grond eveneens een manier van aanbidden.

d) Smeekgebeden: alle mogelijke gunsten moeten aan Hem worden gevraagd, want Hij is de Hoogste Meester over al het geschapene: nog eens een impliciete aanbidding. 

225. Waarom zijn wij verplicht te bidden, te aanbidden? 

1 omdat we, door Gebed onze volkomen afhankelijkheid van God erkennen;
2 omdat Jezus Christus het ons uitdrukkelijk heeft geboden;
3 omdat Gebed een middel is om van God genaden en weldaden te bekomen die we nodig hebben. 

1° Bidden, onder één van de vier vormen hierboven aangegeven, is een uitdrukkelijk erkennen van onze volkomen afhankelijkheid van God.

2° Uitdrukkelijk gebod van de Heer

a) Dit door het ‘Onze Vader’ (Matteüs 6:9-13).

b) ”Vraag en er zal je gegeven worden, zoek en je zult vinden, klop en er zal voor je worden opengedaan.” (Matteüs 7:7).

c) Ook door middel van meerdere parabels vb. Lukas 11:5-13.

d) Christus zelf gaf ons hierin het voorbeeld.

3° Gebed is het middel door God zelf aangewezen en gewild zoals blijkt uit de aangegeven teksten en vele voorbeelden uit het Oude Testament: Abraham, Mozes, de Profeten. 

326. Wat vooral moeten wij aan God vragen? 

Vooral geestelijke zaken en alles wat nodig of nuttig is voor onze eigen zaligheid en voor die van onze naaste.

Er bestaat een rangorde: de bovennatuurlijke zaken zijn het nuttigst, dan volgen natuurlijke zaken en daarvan zijn de geestelijke zaken het nuttigst en daarna de lichamelijke (gezondheid) en ten slotte de materiële zaken.

Het is dan ook redelijk dat we deze rangorde waarderen wanneer we iets aan God vragen. 

327. Wat zijn geestelijke zaken? 

Het zijn zaken die rechtstreeks in betrekking staan tot Gods glorie en onze eeuwige zaligheid, zoals genade, deugden, de uitbreiding van Gods rijk en de bekering van zondaars.

De catechismus bedoelt hier uitsluitend bovennatuurlijke zaken. Het hoogste goed is God zelf en zijn glorie waartoe alle andere bovennatuurlijke zaken gericht zijn, namelijk, onze zaligheid, genade, deugden en zo verder. Wanneer we door ons gebed die zaken vragen, zal God ons eerder verhoren. 

328. Kunnen wij aan God gezondheid en andere tijdelijke zaken vragen? 

Ja, maar met onderwerping aan Gods wil.

We moeten steeds de rangorde van zaken eerbiedigen. Maar we kunnen God om gezondheid en andere tijdelijke zaken vragen. Toch moeten we steeds hieraan denken: God weet best wat werkelijk goed is voor ons, wat best in overeenstemming is met ons eeuwig welzijn waaraan alles onderworpen moet zijn. Het mag ons eeuwig welzijn niet in gevaar brengen. Daarom moet altijd deze voorwaarde inbegrepen zijn: ‘als het voor mijn eeuwig welzijn is; als het overeenstemt met Gods Wil’. 

329. Is het voldoende alleen voor zichzelf te bidden? 

Nee, wij moeten ook bidden voor onze naaste, zodat ze tot de eeuwige zaligheid kunnen komen: de levenden op aarde en de zielen in het Vagevuur.

Door de genade van het Doopsel, door de heiligmakende genade zijn we lid geworden van de ‘Gemeenschap van Heiligen’. We zijn allen broeders en zusters in Jezus Christus, delend in hetzelfde goddelijk leven en allen zijn we geroepen tot eeuwig geluk. Daarom moeten we ook belang stellen in het welzijn van onze medebroeders en medezusters in Christus en dit doen we best door voor hen te bidden. 

Zo tonen we ook onze liefde tot God die hen allen tot eeuwig geluk roept. Voor degenen in de Hemel hoeven we niet te bidden: die hebben hun einddoel bereikt. Voor de levenden, rechtvaardigen en zondaars, moet er wel gebeden worden want deze zijn nog op weg naar de eeuwigheid, deze kunnen nog hun einddoel missen. Voor de zielen van het Vagevuur bidden we opdat ze zo vlug mogelijk na hun zuivering in de Hemel zouden worden opgenomen in Gods glorie. 

330. Verhoort God altijd onze gebeden? 

Ja, als wij bidden zoals het hoort, ofwel door te geven wat wij vragen, ofwel door een andere zaak te verlenen dat meer zalig is.

1° We moeten eerst bidden zoals het hoort.

2° Ofwel geeft God wat we vragen.

3° Ofwel geeft God ons iets anders, iets beter. Het kan dat we telkens deze betere gave bewust ontvangen.

Gebed, dat behoorlijk wordt gedaan, is dus nooit nutteloos. 

331. Hoe moeten wij bidden? 

Met geloof en vertrouwen, met aandacht en eerbied, met nederigheid en volharding.

1° Met geloof: Vooraleer een zieke te genezen verlangde de Heer eerst geloof in Zijn Goddelijke macht: zo sprak Hij tot de centurio die de genezing kwam vragen van zijn slaaf: 'Ga naar huis. Zoals u het geloofd hebt, zo zal het gebeuren.’ (Matteüs 8:13). Tot de publieke zondares sprak Hij: “Uw zonden zijn u vergeven, uw geloof heeft u gered; ga in vrede.’ (Lukas 7:48-50).

2° Met vertrouwen: Vraag en er zal je gegeven worden, zoek en je zult vinden, klop en er zal voor je worden opengedaan. Als jullie dus, ook al zijn jullie slecht, je kinderen al goede gaven schenken, hoeveel te meer zal jullie Vader in de hemel dan het goede geven aan wie hem daarom vragen. (Matteüs 7:11).

3° Met aandacht: onze geest en ons hart moeten op God zijn gericht wanneer we bidden. Vrijwillige verstrooiingen verminderen of ontnemen soms volledig de waarde van ons gebed; en ze geven God niet de eerbied die we Hem verschuldigd zijn. Onvrijwillige verstrooiingen zijn onvermijdelijk, door onze zwakheid, maar ze verminderen niet de waarde van ons gebed op voorwaarde dat we ertegen ingaan.

4° Met eerbied: wanneer we bidden moeten we ons bewust zijn dat we spreken met de Oneindige God. Die eerbied moeten we ook betonen door onze uiterlijk houding.

5° Met nederigheid: die vereiste heeft de Heer zelf voorgesteld in de parabel van de ‘Tollenaar en de Farizeeër’ (Lukas 18:10-14).

6° Met volharding: om dit te doen begrijpen, gaf de Heer de gelijkenis aan van de man die te middernacht ging aankloppen bij een vriend en bleef aandringen tot wanneer hij kreeg wat hij vroeg (Lukas 11:5-8).

Een treffend voorbeeld van vertrouwen, nederigheid en volhardend geloof vinden we in het gebed van de Kanaänitische vrouw (Matteüs 15:22-28). 

332. Zijn er gebeden die een bijzondere kracht hebben bij God? 

Ja, liturgische gebeden, gezamenlijke gebeden, gebeden van deugdzame en heilige zielen, gebeden die worden opgedragen in Naam van Onze Heer Jezus Christus of door voorspraak van onze Moeder Maria.

1° Liturgische gebeden:

a) Omdat dit het gebed is van de H. Kerk: de H. Kerk vertegenwoordigt Christus' gezag tegenover ons; haar gebeden worden tot God gericht in naam van alle Christenen. Wie liturgisch bidt, bidt met de hele Kerk. Vele liturgische gebeden zijn ook sacramentaliën en hebben een bijzondere kracht bij God als wijze van smeekgebed.

b) Omwille van de inhoud: vele van deze gebeden komen uit de H. Schrift, Gods Woord, of zijn erdoor geïnspireerd.

2° Gezamenlijke gebeden: Ik verzeker het jullie nogmaals: als twee van jullie hier op aarde eensgezind om iets vragen, wat het ook is, dan zal mijn Vader in de hemel het voor hen laten gebeuren. Want waar twee of drie mensen in mijn naam samen zijn, ben ik in hun midden. (Matteüs 18:19-20).

3° Gebeden van deugdzame en heilige zielen: deze zielen zijn aangenamer bij God omdat ze het goddelijk leven in rijkere mate in zich bezitten en worden zo eerder door Hem aanhoort.

4° Gebeden in naam van Onze Heer Jezus Christus:

a) Zo bidt de priester bij het begin van zijn breviergebed: ‘Heer, in vereniging met die goddelijke bedoeling waarmee Uzelf hier op aarde God hebt lof gebracht, zo bid ik voor U deze getijden’.

b) De Kerk eindigt haar oraties telkens weer met deze woorden: ‘Door Christus, onze Heer’ of: ‘Door Onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die…’

c) Naar het woord van de H. Paulus blijft Christus, in eeuwigheid, onze Middelaar, die onze gebeden aan God aanbiedt (Hebreeën 7:25).

d) Er komt een tijd dat Ik jullie zonder omwegen over de Vader vertel. Als je dan iets vraagt in Mijn Naam, hoef ik het niet meer namens jullie aan de Vader te vragen, want de Vader zelf heeft jullie lief, omdat jullie mij liefhebben en geloven dat ik van God ben gekomen. (Johannes 16:26).

5° Gebeden door de voorspraak van onze Moeder Maria:

a) Maria is de ‘Smekende Almacht’

Smekende: ze is, als iedere mens aan God onderworpen (Ecce ancilla Domini); ze moet dus ook vragen, smeken. Almacht: ze is almachtig voor het hart van haar Zoon, omdat ze Zijn Moeder is en omdat Jezus niets zal weigeren aan Zijn Moeder, omdat ze in alles enkel en alleen de glorie en de eer van God zoekt.

b) Maria is de Onbevlekte en zo hoogst beminnelijk in Gods ogen, en daarom zal God haar bede vooral verhoren.

c) Maria is onze Moeder in de geestelijke orde, in de orde der genade: ze bemint ons grenzeloos, werkdadig, in alles zoekt ze ons eeuwig geluk en al wat ertoe kan leiden: dit omwille van Gods liefde. 

333. Wanneer moeten we bidden? 

We moeten dikwijls bidden, maar vooral 's morgens en 's avonds, voor, en na het eten, bij het beginnen van een belangrijk werk, in bekoringen en gevaren. 

1° Dikwijls: dit om de wil van Christus te volbrengen.

‘Waak en bid’ (Matteüs 26:41). ‘Wees waakzaam in gebed’ (I Petrus 4:7). ‘Volhard in gebed’ (Kolossenzen 4:2). ‘Bid zonder ophouden’ (1 Tessalonicenzen 5:17).

2° Vooral 's morgens en ’s avonds:

's Morgens om de dag goed te beginnen, om onze gedachten en gevoelens onmiddellijk tot God te richten, Hem de genade af te smeken om Hem trouw te dienen gedurende de komende dag.

's Avonds om God te danken voor de ontvangene weldaden, om onze nachtrust aan te bevelen en bevrijd te blijven van kwade dromen en bekoringen, om in Gods liefde te slapen zodat we niet onvoorzien door de dood verrast worden.

3° Voor en na het eten: we moeten ook die weldaden van God waarderen en er een matig, beheerst gebruik van maken.

4° Bij het begin van een belangrijk werk: om Gods zegen erover af te roepen, denkend aan het spreekwoord: de mens wikt, maar God beschikt; ook, opdat bij dit werk, ons inzicht zuiver zou blijven,en we enkel Gods glorie en het welzijn van onze ziel zoeken.

5° In bekoringen en gevaren: omdat we dan nog meer genaden nodig hebben en omdat gebed het aangewezen middel is om van God genaden te bekomen.