Gewetensonderzoek voor de biecht  

Eerste gebod:

Heb ik ernstig getwijfeld aan de waarheden van het geloof? Heb ik een of meer geloofswaarheden ontkend in mijn gedachten? Heb ik deze twijfel of ontkenning uitgesproken in het bijzijn van anderen? Durf ik voor mijn geloof uit te komen, of schaam ik ervoor?

Heb ik de middelen achterwege gelaten die voor mijn zaligheid absoluut noodzakelijk zijn? Heb ik getracht de noodzakelijke vorming in de leer van de Kerk te ontvangen?

Heb ik het contact met God verbroken door het gebed en de sacramenten te verwaarlozen?

Heb ik aan mijn verlossing en zaligheid gewanhoopt, of heb ik mij schuldig gemaakt aan vermetel vertrouwen op Gods barmhartigheid en zo met een geruster gemoed gezondigd? 

Ben ik inwendig, of in gesprekken met anderen, tegen God in opstand gekomen, wanneer ik tegenslag ondervond?

Heb ik oneerbiedig over heilige of gewijde personen of zaken gesproken, bijv. de Kerk, haar priesters, de sacramenten? 

Ben ik bijgelovig geweest of heb ik mij met waarzeggerij of spiritisme ingelaten?

Ben ik lid van een of andere organisatie of beweging die niet strookt met het geloof of de richtlijnen van de Kerk?

Heb ik een sacrament zonder voorbereiding of heiligschennend ontvangen?

Ben ik in het bezit van, of geabonneerd op boeken, bladen of tijdschriften die de geloofs- of zedenleer van de katholieke Kerk aantasten of onjuist weergeven?

Heb ik die gelezen of aan anderen te lezen gegeven? 

Span ik mij in om mijn geloof en mijn liefde tot God te versterken?

Wend ik de middelen aan om een godsdienstig cultureel niveau te bereiken dat mij in staat stelt een getuige van Christus te zijn door woord en voorbeeld?

Heb ik de dingen die op God betrekking hebben met tegenzin gedaan?  

Tweede gebod:

Ben ik een eed, een belofte of gelofte door eigen schuld niet nagekomen?

Waaruit blijkt dat ik eerbied heb voor de heilige naam van God? Of heb ik de naam van God en van Jezus zonder respect, spottenderwijze als een stopwoord, of op een andere manier oneerbiedig gebruikt?

Heb ik zonder noodzaak een eed afgelegd? Heb ik meineed gepleegd of onvoorzichtig, lichtvaardig of voor dingen van weinig belang gezworen? Heb ik gezworen iemand schade te berokkenen? Heb ik de schade die eventueel daaruit voortvloeide hersteld?  

Derde gebod:

Geloof ik alles, met name de geloofszekerheden die de katholieke Kerk leert? Ken ik haar het recht toe geboden te geven, of heb ik deze geboden zelf betwist en niet bedacht dat het door de geboden van de Kerk Christus zelf is die mij iets oplegt.

Heb ik op zondagen en verplichte feestdagen, of op de vooravond hiervan, de Mis vrijwillig verzuimd? Ben ik gedurende de Mis vrijwillig verstrooid geraakt, of ben ik zonder voldoende reden zo laat gekomen dat ik moet aannemen, dat ik mijn zondagsplicht eigenlijk niet vervuld heb? Ben ik te communie geweest?

Heb ik aan de personen die aan mij ondergeschikt zijn het moeilijk of onmogelijk gemaakt hun zondagsplicht te vervullen? 

Heb ik zonder dringende reden lichamelijke arbeid verricht op dagen waarop dit niet geoorloofd is (zon- en feestdagen); dit gedurende geruime tijd? 

Heb ik nagelaten op Aswoensdag en op Goede Vrijdag te vasten en mij op deze twee dagen van vleesspijzen te onthouden?

Heb ik op de vrijdagen door het jaar een kleine versterving gedaan of iets wat voor mij een offer betekent?

Heb ik tenminste eenmaal per jaar gebiecht en in elk geval ik mij van zware zonde bewust was? Heb ik de penitentie volbracht die de priester mij bij mijn laatste biecht heeft opgelegd? Heb ik boete gedaan voor mijn zonden?

Heb ik in de Paastijd de Communie ontvangen? Was ik daarbij in staat van genade? Als ik mij bewust was van een zware zonde, heb ik dan gebiecht alvorens te communiceren? 

Probeer ik mijn zonden goed te praten?

Heb ik in de biecht uit schaamte of om een andere reden een zware zonde verzwegen? Heb ik erop gelet volgens kerkelijk voorschrift niets te gebruiken gedurende één uur voor de heilige Communie?  

Vierde gebod:

Voor kinderen: Heb ik mijn ouders of anderen die over mij zijn gesteld niet gehoorzaamd in belangrijke zaken? Kan ik het opbrengen te luisteren naar mijn ouders, of wil ik steeds maar mijn eigen baas zijn? Ben ik hartelijk voor mijn ouders, of heb ik hun verdriet gedaan door mijn gedrag? Heb ik hen dwarsgezeten of gekwetst door woorden of daden? Heb ik hun enig kwaad toegewenst? 

Heb ik mijn best gedaan om mijn dankbaarheid te tonen voor de moeite die zij zich getroosten voor mijn opvoeding door bijvoorbeeld ijverig te studeren? 

Heb ik nagelaten hen te helpen in geestelijke of materiële behoeften? Geef ik toe aan mijn moeilijk karakter en maak ik mij soms zonder reden  boos als ik mijn zin niet krijg? Wil ik de dingen die ik gebruik of  bezit liefst voor mijzelf alleen houden? Kost het me moeite iets aan mijn broertjes of zusjes te geven of te lenen? Heb ik met mijn broertjes en zusjes ruzie gemaakt? Heb ik niet met hen willen spreken en probeer ik niet echt mij weer met hen te verzoenen? Ben ik afgunstig als zij in een of ander opzicht beter zijn dan ik? Heb ik hun een slecht voorbeeld gegeven?  

Voor ouders: Leef ik mee met de mensen om mij heen of blijf ik onverschillig voor hun behoeften, hun problemen of het leed dat ze hebben? Hoe behandel ik mijn huisgenoten en de mensen met wie ik werk (collega‘s, bazen)? Heb ik anderen gekrenkt of bedroefd door ondoordacht optreden, grofheid, wangedrag enz? Heb ik aan mijn kinderen een slecht voorbeeld gegeven door mijn godsdienstige plichten, gezins- en beroepsplichten te verwaarlozen? Heb ik hen gekwetst door mijn gedrag? 

Heb ik hen met liefde en met standvastigheid op hun fouten gewezen, of heb ik uit gemakzucht te veel door de vingers gezien? Ben ik bij het vermanen van mijn kinderen rechtvaardig en liefdevol, of laat ik mij leiden door egoïstische motieven en persoonlijke ijdelheid wanneer zij me lastigvallen en storen, of wanneer anderen door hen een minder goede indruk van mijzelf zouden krijgen? 

Heb ik mijn plicht gedaan door hen te helpen hun godsdienstig leven te verzorgen en hen af te houden van slecht gezelschap? Draag ik voortdurend zorg voor hun vorming op godsdienstig gebied?

Sta ik toe dat zij werken, studeren of komen op plaatsen waar hun ziel of lichaam gevaar loopt? Houd ik mij op de hoogte van hun vrijetijdsbesteding? Ben ik een morele en geestelijke steun geweest voor mijn huisgenoten of voor degenen die van mij afhankelijk zijn? Beperk ik mij in mijn genoegens en amusement om mij meer aan mijn gezin te kunnen wijden? Zijn de eisen van mijn beroep in feite voor mij belangrijker dan mijn gezin? 

Zorg ik voor een goede verhouding met mijn kinderen? Probeer ik een familiesfeer te scheppen? Probeer ik angst en wantrouwen, die een redelijke vrijheid van de kinderen in de weg staan, te voorkomen?

Heb ik ruzie met mijn echtgenoot (echtgenote)? Heb ik hem (haar) pijn gedaan of beledigd? Een slecht voorbeeld gegeven? Heb ik zijn (haar) fouten zonder belangrijke reden aan anderen verteld?

Heb ik geprobeerd mijn geloof in de Voorzienigheid levendig te houden? Heb ik mijn best gedaan luiheid tegen te gaan? Heb ik, terwijl ik ertoe in staat was nagelaten mensen te helpen? 

Vijfde gebod:

Ben ik hartelijk voor anderen? Heb ik belangstelling voor hen? Kan ik naar een ander luisteren? Koester ik afkeer, haat, afgunst of wraaklust ten opzichte van iemand? Zijn er mensen met wie ik niet wil spreken? Weiger ik de goede verstandhouding te herstellen? 

Heb ik iemand werkelijk kwaad toegewenst Mij erover verheugd wanneer hem (haar) iets onaangenaams overkwam? Misgun ik anderen soms wat ze hebben?

Heb ik mij door toorn laten meeslepen? Daardoor met anderen ruzie gekregen? Ben ik opvliegend of driftig geweest? Heb ik anderen geminacht? Met hen de spot gedreven, hen bekritiseerd, lastiggevallen of belachelijk gemaakt?

Heb ik anderen onheus behandeld met woorden of daden?

Heb ik iemand lichamelijk letsel toegebracht of het leven van anderen in gevaar gebracht ? Ben ik roekeloos geweest in het verkeer?

Ben ik voor anderen aanleiding tot zonde geweest door mijn gesprekken, mijn manier van kleden, of doordat ik hen uitnodigde een slechte film te gaan zien of door slechte boeken of tijdschriften aan hen uit te lenen? 

Heb ik teveel gedronken of drugs gebruikt ? Heb ik aan gulzigheid toegegeven, meer gegeten of gedronken dan verstandig was?

Heb ik mijzelf de dood toegewenst in plaats van mij toe te vertrouwen aan Gods voorzienigheid? Heb ik ook daadwerkelijk iets gedaan om mij het leven te ontnemen?

Heb ik zorg gedragen voor het welzijn van mijn naaste?

Heb ik mijn werk slecht gedaan en daardoor schade veroorzaakt? Heb ik misbruik gemaakt van het vertrouwen van mijn meerderen? Heb ik mijn meerderen, ondergeschikten of andere personen benadeeld of hun ernstige schade berokkend?

Ben ik traag geweest bij het vervullen van mijn plichten?

Heb ik onrecht of misbruiken toegelaten, waar het mijn plicht was dit te verhinderen? Heb ik door luiheid bij mijn arbeid ernstige schade veroorzaakt? Heb ik me op mijn werk te weinig ingezet en hierdoor mijn opdrachtgever benadeeld? 

Zesde en negende gebod:

Heb ik mij beziggehouden met oneerbare gedachten of herinneringen?

Heb ik slechte begeerten gekoesterd tegen de deugd van de zuiverheid, ook zonder ze ten uitvoer te brengen? Heb ik onzuivere gesprekken gevoerd?

Onderhoud ik nauwgezet de regels van de zedigheid, die de zuiverheid beschermen, of verwar ik dit met preutsheid? Heb ik onzuivere handelingen gepleegd? Alleen of met anderen ? Met iemand van hetzelfde of het andere geslacht?

Heb ik meegewerkt aan abortus of euthanasie?

Heb ik op andere wijze tegen de zuiverheid gezondigd?

Voor hen die verkering hebben : Is ware liefde de belangrijkste reden waarom ik verkering heb?

Weet ik me zo te beheersen dat mijn genegenheid voor mijn geliefde geen aanleiding tot zonde wordt? Verlaag ik de menselijke liefde tot camouflage van mijn egoïsme en genotzucht?  

Voor gehuwden : Heb ik de huwelijkstrouw geschonden? Heb ik aan mijn echtgenoot (echtgenote) geweigerd waar hij (zij) recht op had ? Heb ik voorbehoedsmiddelen gebruikt? Heb ik voor het huwelijk met iemand geslachtelijke omgang gehad en het nog niet gebiecht?  

Zevende en tiende gebod:

Heb ik geld of iets anders gestolen? Of eraan meegewerkt? Houd ik iets in bezit tegen de wil van de eigenaar? Heb ik anderen benadeeld door bedrog of afpersing? Chantage gepleegd? Heb ik bedrog gepleegd door meer te eisen dan billijk was

Steun ik naar vermogen de armen en de goede werken Heb ik mijn echtgenoot (echtgenote) iets onthouden van hetgeen hem (haar) toekomt?

Betaal ik naar billijkheid de arbeid van anderen? Heb ik mij, ten aanzien van mijn ondergeschikten, mij laten verleiden tot het onbillijk bevoordelen of voortrekken van bepaalde personen?

Heb ik geld ontdoken?

Heb ik onrecht, ergernis, diefstal, wraakneming, bedrog en wat verder in strijd is met het algemeen welzijn, zelf vermeden en, voorzover mijn taak dit meebrengt, gezorgd dat dit door anderen vermeden werd?  

Achtste gebod:

Heb ik gelogen? Neem ik het niet zo nauw met de waarheid in zaken van minder belang? Heb ik zonder ernstige reden fouten van anderen bekend gemaakt? Heb ik geroddeld?

Heb ik lichtvaardig over anderen geoordeeld? Heb ik dit oordeel aan anderen meegedeeld?

Heb ik belangrijke geheimen van anderen geschonden door die zonder voldoende reden aan derden bekend te maken? Spreek ik lichtvaardig in ongunstige zin over anderen? Doe ik dit uit afgunst of opvliegendheid? Heb ik over personen of instellingen kwaadgesproken, alleen op grond van het feit ergens iets gehoord of gelezen te hebben?

Houd ik er rekening mee dat het verschil van politiek inzicht, beroepsopvattingen of wereldbeschouwelijke opvattingen geen reden is om mijn naaste te veroordelen in gedachten of gesprekken? Heb ik van dingen die ik ambtshalve vertrouwelijk had vernomen ten onrechte tot eigen voordeel gebruik gemaakt? 

Besluit 

Vaak biechten is sterk aan te raden. De biecht is onmisbaar als men vooruitgang wil maken in het geestelijk leven, in de liefde tot God. Het is voor ons ook zeer nuttig een vaste biechtvader te hebben omdat die ons begrijpt en ons duidelijk leiding geeft, die ons na verloop van tijd goed kent en raad kan geven in moeilijkheden. Als we oprecht biechten kan hij ons de weg aangeven in het geestelijk leven en ons behoeden voor alle kwaad in ons dat we voor iets goeds zouden houden.

Enkele voorbeelden : onze vermeende werkzaamheden die eigenlijk luiheid is, onze beweerde liefde die eigenlijk lust is, onze beweerde naastenliefde vaak eigenliefde is, onze vermeende zin voor rechtvaardigheid verdoken jaloersheid is. Nog een goede raad : let meer op de oorzaak van je gebreken dan op het gedetailleerd opsommen van alle fouten, tot het kleinste toe.

De zware zonden moeten natuurlijk beleden worden, maar velen zijn zich niet bewust dat de buitengewone nauwkeurigheid waarmee zij hun kleinere fouten opbiechten, de biecht niet beter maakt. Het is belangrijker een dieper berouw aan de dag te leggen en een vaster voornemen om zich te beteren. Een goed voorbereide biecht hoeft niet lang te duren. 

Het is goed om in alle gevallen vanaf het begin recht op het doel af te gaan : de eerlijke en duidelijke opsomming van onze grote en kleine zonden. Daarna kunnen we als de biechtvader nog niet overgaat tot goede raad voor het geestelijke en morele leven, het zelf aan hem vragen. 

Elk heeft tijd nodig voor de biecht, maar hou er altijd rekening mee dat je een ontmoeting hebt met Jezus Christus in het sacrament van de boete. Hij is altijd een geduldige luisteraar !