Palmzondag - Pr Joseph Owles 28/11/2017

De heerschappij van koning David liep ten einde. Hij was oud. Hij was moe. De eerste helft van zijn leven besteedde hij aan het opbouwen van een koninkrijk. De tweede helft van zijn leven probeerde hij het koninkrijk bijeen te houden. God had beloofd dat David zijn troon nooit zou verliezen, en zolang zijn nakomelingen trouw waren aan Davids God, zou er altijd een zoon van David op een troon in Jeruzalem zitten.

Nu was David klaar om zich terug te trekken. Oud, verslagen en toe aan rust, besloot hij zijn koninkrijk na te laten aan zijn zoon Salomo. Salomo was niet de eerstgeboren zoon van David. Die zoon stierf toen hij probeerde de troon van David te stelen. 

1 Koningen 1:32-35: Toen beval koning David: ‘Laat de priester Sadok, de profeet Natan en Benaja, de zoon van Jojada, hier komen.’ Zij kwamen naar de koning toe en deze zei: ‘Roep mijn hovelingen bijeen, laat mijn zoon Salomo op mijn eigen muildier rijden en begeleid hem naar de Gichonbron. Daar moeten de priester Sadok en de profeet Natan hem zalven tot koning van Israël.

Blaas vervolgens op de ramshoorn en roep: “Leve koning Salomo!” Trek dan in zijn gevolg de stad weer binnen. Als hij hier aangekomen is, zal hij plaatsnemen op mijn troon en in mijn plaats koning zijn. Hem wijs ik aan als vorst over Israël en Juda.’ 

Salomo werd koning en reed op een ezel naar zijn zalving. Houd dat beeld vast: Davids directe afstammeling, de troonopvolger van Israël, rijdt op een ezel naar zijn kroning.

Toen Salomo stierf, viel het koninkrijk Israël uiteen in het koninkrijk Israël in het noorden en het koninkrijk Juda in het zuiden. De Bijbel heeft weinig goeds te melden over de koningen van het noordelijke koninkrijk Israël. Direct na de splitsing tussen noord en zuid wilde het noordelijke koninkrijk een eigen heilige plaats oprichten die kon wedijveren met dat van Jeruzalem. Samaria werd het religieuze en politieke centrum.

Ongeveer 150 jaar na de dood van Salomo werd koning Achab koning van Israël, samen met zijn vrouw Izebel. De twee heersers voerden een programma uit dat systematisch gericht was op het elimineren van aanbidders van de Heer en het invoeren van de aanbidding van Baäl. Degenen die de Heer, de God van Israël en Juda, aanbaden, werden opgejaagd en gedood.

Profeten en priesters van de Heer werden geëxecuteerd. Dit leidde uiteraard tot de beroemde confrontatie tussen de profeet Elia en de priesters van Baäl. Elia won de wedstrijd, de priesters van Baäl werden door het volk gedood, maar Achab en Izebel zaten nog steeds op de troon en waren nog steeds gevaarlijk. Bovendien waren ze nog bitterder tegenover iedereen die de Heer aanbad. Toen koos de Heer een nieuwe koning. 

2 Koningen 9:1-13: Ondertussen riep de profeet Elisa een van de leerlingen van de profetengemeenschap bij zich en droeg hem op: ‘Neem dit kruikje met olie en ga zo snel mogelijk naar Ramot in Gilead. Daar aangekomen moet je Jehu opzoeken, de zoon van Josafat, de zoon van Nimsi. Ga naar hem toe en neem hem apart. Ga met hem naar een afgezonderd vertrek en giet het kruikje olie over zijn hoofd uit met de woorden: “Dit zegt de HEER: Hierbij zalf ik je tot koning van Israël.” Daarna moet je het vertrek verlaten en maken dat je wegkomt.’

De jonge profeet ging naar Ramot in Gilead. Toen hij daar aankwam, zaten de bevelhebbers van het leger bij elkaar. ‘Kan ik u spreken, overste?’ vroeg hij. ‘Wie van ons wilt u spreken?’ vroeg Jehu. ‘U, overste,’ antwoordde hij. Jehu stond op en ging met de jonge profeet mee naar binnen. Daar goot de profeet de olie over Jehu’s hoofd uit en zei: ‘Dit zegt de HEER, de God van Israël: Hierbij zalf ik je tot koning over Israël, het volk van de HEER. Ruim het koningshuis van Achab, waarbij je in dienst staat, uit de weg, want ik wil het bloed wreken van de profeten en van al mijn andere dienaren die door Izebel ter dood zijn gebracht. 

Heel het koningshuis van Achab zal ten onder gaan, alle mannelijke leden van zijn familie zal ik uitroeien, van hoog tot laag. Het zal het koningshuis van Achab vergaan als het koningshuis van Jerobeam, de zoon van Nebat, en het koningshuis van Basa, de zoon van Achia. En Izebel zal op de akkers van Jizreël door de honden worden opgevreten, niemand zal haar begraven.’ Daarop verliet de profeet het vertrek en maakte dat hij wegkwam.

Toen Jehu terugkwam bij de dienaren van zijn heer vroegen ze hem: ‘Is alles in orde? Wat moest die gek van jou?’ ‘Ach, het gewone gezeur, jullie kennen dat wel,’ antwoordde Jehu. ‘Maak dat een ander wijs,’ zeiden ze. ‘Zeg op, wat had hij te vertellen?’ Toen zei Jehu: ‘Hij heeft me het volgende gezegd: “Dit zegt de HEER: Hierbij zalf ik jou tot koning van Israël.”’ Ogenblikkelijk deden ze allemaal hun mantels af en spreidden die voor hem als loper over de traptreden uit. Toen bliezen ze op de ramshoorn en riepen: ‘Jehu is koning!’ 

Hou dit beeld in gedachten: het volk van de Heer werd onderdrukt en gedood door een vijand van de Heer. Daarom koos de Heer een koning. Toen het volk van die uitspraak hoorde, gooiden ze hun kleren en mantels op de grond, terwijl hij liep. De vijand zat nog steeds op de troon, maar er werd een nieuwe koning gekozen en hij vernietigde de vijand en zijn hele dynastie.

Vele eeuwen later werden beide koninkrijken verwoest (Israël werd in 722 door de Assyriërs veroverd en Juda werd in 586 door de Nieuw-Babyloniërs veroverd). Toen de Perzen Babylon veroverden, lieten ze de Joodse ballingen naar huis terugkeren. Kort na hun terugkeer naar de streek van Juda verklaarde de profeet Zacharia: 

Zacharia 9:9-12: Juich, Sion, Jeruzalem, schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht, bekleed met gerechtigheid en zege. Nederig komt hij aanrijden op een ezel, op een hengstveulen, het jong van een ezelin. Ik zal de strijdwagens uit Efraïm verjagen en de paarden uit Jeruzalem; de bogen worden gebroken. Hij zal vrede stichten tussen de volken.

Zijn heerschappij strekt zich uit van zee tot zee, van de Rivier tot de einden der aarde. Want, Sion, omwille van mijn verbond met jou, met offerbloed bekrachtigd, zal ik de gevangenen vrijlaten uit de put zonder water. Keer terug naar de burcht, gevangenen. Jullie hoop is niet vergeefs geweest, want ook nu geldt de toezegging aan Sion: ik zal je dubbel schadeloosstellen.  

Hou dit beeld in gedachten: er komt een koning naar Jeruzalem. Hij rijdt niet op een strijdros, zoals gebruikelijk was bij overwinningsparades, maar op een jonge ezel. Dit is een symbool van nederigheid, niet van opschepperij. De koning is een veroverende koning, maar zijn veroveringen worden behaald door daden van nederigheid. Deze nieuwe, nederige koning zal gevangenen bevrijden door een verbond dat door bloed gesloten is.

Eeuwen later stond het gebied dat bekendstond als Juda, of Judea, onder controle van Syrië. De koning van Syrië was een afstammeling van een van de generaals in het leger van Alexander de Grote en droeg de naam Antiochus IV. Antiochus noemde zichzelf graag “Epiphanes”, wat “God geopenbaard” betekent, maar veel van zijn tijdgenoten noemden hem achter zijn rug “Epimanes”, wat “gekke man” betekende. In het jaar 167 v.Chr. besloot Antiochus dat al zijn onderdanen goede Grieken zouden worden.

Hij startte een programma van gedwongen hellenisering van zijn onderdanen, waaronder de Joden die in Judea woonden. Hij plaatste een beeld van de god Zeus in de Joodse tempel en offerde een varken op het altaar. Dit leidde tot een opstand onder leiding van de Hasmoneese familie, waarvan de oudste zoon Judas de bijnaam Makkabeus kreeg – “de Hamer” – en de opstand staat bekend als de Makkabeese Opstand.

Tijdens de opstand veroverde Judas Makkabeüs de stad Jeruzalem:

Nu heroverden Makkabeüs en zijn volgelingen, onder leiding van de Heer, de tempel en de stad. Zij vernielden de altaren die door de vreemdelingen op het openbare plein waren opgericht en verwoestten ook de heilige plaatsen. Zij reinigden het heiligdom en maakten een nieuw offeraltaar. Daarna maakten ze vuur uit vuursteen en brachten offers.

Twee jaar later brandden ze wierook, staken lampen aan en zetten het brood van de Aanwezigheid neer. Toen zij dit gedaan hadden, vielen zij op hun knieën en smeekten de Heer dat zij nooit meer in zulk ongeluk zouden vallen. Mochten zij ooit zondigen, dan zou Hij hen met verdraagzaamheid tuchtigen en hen niet overleveren aan godslasterlijke en barbaarse volken. 

2 Makkabeeën 10:5-7: Op dezelfde dag van dezelfde maand dat deze door vreemdelingen was ontwijd, op 25 kislew, vond de reiniging van de tempel plaats. Vol vreugde vierden ze acht dagen lang feest, zoals dat ook voor het Loofhuttenfeest gebruikelijk is, en ze dachten eraan hoe ze nog maar kort geleden het Loofhuttenfeest hadden moeten vieren in holen in de rotsen, als dieren in het wild. Ze droegen met loof versierde stokken, groene twijgen en palmtakken en zongen lofliederen op hem die hen in staat had gesteld zijn huis te reinigen. 

De verovering van Jeruzalem door Judas leidde tot de zuivering van de Tempel en de oprichting van het Joodse feest Chanoeka. Hou dit beeld in gedachte: Judas bevrijdde de heilige stad van vreemdelingen die Jeruzalem bezetten en de heilige plaatsen ontheiligden. Toen Judas de stad binnenkwam, nam hij de taak op zich om als Hogepriester op te treden en herwijdde hij de heilige plaatsen en de Tempel.

In het jaar 142 leidde Judas’ broer Simon de opstand. Antiochus was vermoord. En de nieuwe koning van Syrië was bereid vrede te sluiten. Simon kreeg de titels van Hogepriester en Prins van Jeruzalem. Het prinsdom van Simon zou snel transformeren in een koninkrijk, wat de oprichting van een onafhankelijk Joods koninkrijk kenmerkte, dat niet meer had bestaan ​​sinds de Babylonische verovering van 586. Deze onafhankelijke natie zou van korte duur zijn, en zou slechts bestaan ​​totdat de Romeinen in 66 v.Chr. de regio binnentrokken. Toen de nieuwe koning echter vrede aankondigde met Simon: 

1 Makkabeeën 13:51: Op de drieëntwintigste dag van de tweede maand van het jaar 171 hielden de Joden juichend hun intocht: ze zwaaiden met palmtakken, zongen lofliederen en maakten muziek op lieren, cimbalen en harpen omdat de grote vijand uit Israël verdreven was.  

Hou dit beeld in gedachte: Simon, de leider van de opstand, zorgde voor vrede en fungeerde als hogepriester en koning in Jeruzalem.

Neem nu alle beelden tezamen en denk na over het volgende:

Marcus 11:7-10: De leerlingen brachten het veulen naar Jezus en legden hun mantels op het dier en hij ging erop zitten. Velen spreidden hun mantels uit op de weg, anderen spreidden takken met bladeren uit, die ze in het veld afhakten. Allen die voor hem uit liepen of achter hem aan kwamen, riepen luidkeels: ‘Hosanna! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Gezegend het komende koninkrijk van onze vader David. Hosanna in de hemel!’

Dit is een beeld dat in de hele Joodse geschiedenis steeds opnieuw werd uitgebeeld. Iedere Jood in Jeruzalem die de geschiedenis kende en de Schriften kende, begreep het. Een koning, zoals de wijze Salomo, reed op een ezel op weg naar zijn kroning; een Koning die de Vijand van Gods volk zou vernietigen, kreeg mantels op de grond voor zich gegooid; een Koning, nederig maar machtig, stond op het punt vrede te stichten en een verbond te sluiten door bloed; een koning, die zou komen om de onderdrukkers te overwinnen en de tempel opnieuw in te wijden; er zou een koning komen die tevens hogepriester was en vrede moest brengen.

Palmzondag kenmerkt de triomfantelijke intocht van Jezus als Koning van Israël in Jeruzalem. Maar Zijn aanstaande kroning zal door de Romeinen plaatsvinden: Hij zal gekroond worden met doornen en geslagen worden met een rietstok waarmee de scepter van een koning werd bespot. Zijn troon zal een Kruis zijn. Zijn volk dat hem vandaag toejuicht als Koning van Israël, zal een paar dagen later juichen om zijn Kruisiging.

Zo zal het verbond door bloed tot stand komen. Zo zal er vrede ontstaan. Zo zal de onderdrukker overwonnen worden. Zo zal de Vijand van Gods volk ongedaan worden gemaakt. Zo zal de Koning in wijsheid regeren. Er is geen andere manier.

Wij moeten altijd onthouden dat het Koninkrijk van Jezus door lijden en het Kruis komt. En dat is nu juist wat mensen onaangenaam vinden. Mensen willen een man van actie. Het volk wil een man die een leger naar Jeruzalem leidt, de Romeinen verslaat en hen helemaal terug naar Rome jaagt. Wanneer de mensen beseffen dat hun Koning niet de koning is die ze verwachtten, keren ze zich tegen Hem.

Hij was gewoon een zoveelste teleurstelling. Gewoon weer een onvervulde belofte. Dit was waar de Goede Week voor de mensen die het zelf meemaakten, om draaide. Het was een ongebreidelde verwachting die werd beantwoord met een verbijsterende nederlaag en teleurstelling.

Maar de gebeurtenissen van deze week vestigden een Nieuw Koninkrijk. De gebeurtenissen van deze week verbreken slavernij, bevrijden gevangenen, geven blinden zicht, doven gehoor, genezen zieken en brengen goed nieuws aan armen. Deze week executeert een Koning zichzelf voor de misdaden van zijn moorddadige onderdanen.

Deze week zal Jeruzalem een ​​afstammeling van David krijgen, die wijzer is dan Salomo, om vanaf Davids troon te regeren. Deze week krijgt Jeruzalem een ​​nieuwe Hogepriester. En het is deze week dat wij allen bevrijd zullen worden van de onderdrukking van de Vijand, die Gods volk haat.

Het is een nieuw verbond, gesloten door bloed, aangeboden in nederigheid door een Hogepriester en Koning die de gevangenen bevrijdt en vrede sticht.

"Hosanna! Gezegend is Hij die komt in de naam van de Heer! Gezegend is de komst van het Koninkrijk van onze vader David! Hosanna, in de hoogste Hemel!"