Kasteelmolen te Schorisse: geclasseerde watermolen(10-08-76) langs de Molenbeek in de Parkstraat te Schorisse. Deze graanwatermolen ligt langs de Molenbeeken is nog steeds in bedrijf. Deze watermolen op de Molenbeek dooi al in 1456 in de
geschriften op. Tijdens de Franse Revolutie werd op de steenzolder zelfs de
mis gelezen. Op de steenzolder bemerkt men muurschilderingen uit de beloken tijd der Franse Revolutie. De molen behoorde tot het kasteel dat in de 18° eeuwverdween.Vandaar de naam Kasteelmolen. Het waterrad heeft een diameter van 4,80m. De watermolen werd beschermd op 10 augustus 1976. Reeds 5 generaties lang werd de molen uitgebaat door de familie Vanderdonckt. Op 27 april 2013 kreeg de Kasteelmolen van Schorisse het kenteken van
Actieve Molen 2013. De molen werd genomineerd door de vereniging Molenforum
Vlaanderen vzw omwille van de site (gebouw), de werking van de molen, voor de
inzet van de molenaar én voor de toeristische ontsluiting. Voor de eigenaar Rufin Vanderdonckt een ware
opsteker.
Typische Vlaamse,gesloten hoeve gelegen langs de straatRuitegem.Dit beeld is in de loop van 2002 totaal gewijzigd, de hoeve werd hersteld en lichtjes gewijzigd.
Oud, verlatenhoevetje langs de Pontstraat. Afgebroken in 1999.In dit hoevetje woonde jarenlangRichardVan Coppenolle, in de volkmond t cabineurke. Deze was immers aangesteld omde compteur of de elektriciteitsmeter in de woningen op te nemen. Omdat Richardbij een stroomonderbreking naar de elektriciteitescabine moest (met de fiets, in weer en wind)om de panne te herstellenen omdat hij bovendien niet te groot van gestalte was noemde men hem met een verkleinwoordje. Richard was steeds opgewekt en een graaggeziene figuur, potlood achter het oor, sigaartje in de mond en een lederen diensttas aan de zij. Je kan verder lezen in de rubriek "volledige tekst".
Oud schoolhuisbehorend bij de eerste gemeenteschool langs de Pontstraat te Nukerke.Krachtens de wet van 1842 op het lager onderwijs moest iedere gemeente op haar grondgebied ten minste één school hebben. In de meeste gemeenten werden vanaf dan, met staatstoelagen, nieuwe openbare scholen gebouwd, met als doel openbaar lager onderwijs in te richten.Ten gevolge van die wet werd langs dePontstraateen school met bijhorend schoolhuisopgericht. Er liepen meisjes en jongens vanaf de leeftijd van 6 jaar school. Beschrijving van het schoolgebouw: er was één grote klas voor de jongens en een kleinere klas voor de meisjes. Het plafon was heel hoog en op de noordermuur van de jongensklas was een grote platte grond van Nukerke geschilderd. De speelplaats met sanitair lag langs de Pontstraat waar ook de toegang tot de school was. De meisjes moesten zich tevreden stellen met een kleine klasruimte en een kleine speelplaats achter het gebouw, aan de kant van de Mere.Het schoolhoofd was Theofiel Gilleman. .Een zekere Chlotilde De Zaeytydt, echtgenote van Theofiel Holderbeke gaf aan de meisjes handwerk.Chlotilde woonde iets verop op de plaats van de woning met huisnummer 45. Daar had haar man Theofiel een schrijnwerkerij en er was zelfs een herberg ondergebracht. Vooraan stonden drie grote, mooielinden, die gerooid werden bij de heraanleg van de Pontstraat. In de volksmond heette het daar aan kloaten fieli. Ook toen werd er een plaatselijke schoolstrijd tegen een openbare school uitgevochten. Lees verder in het tekstgedeelte.
Huidige houten windmolen op de Bossenare, een uitloper van de getuigenheuvels, te Etikhove. Op de plaats van de afgebrokenwindmolenwerd begin jaren 90door Marc De Merlier de reconstructie aangevat van de Tukmolen, afkomstig uit Impe (Lede). Deze molen dateert van 1763 en was in werking tot 1959. Deze prachtig gereconstrueerde windmolen is regelmatig in bedrijf. Van einde en ver zie je hem met zijn wieken zwaaien.
"De nieuw Bossenaarmolen werd opgericht tijdens de
periode 1992-1997 op de hoogte van de Bossenaar iets verder dan waar de
oorspronkelijke Bossenaermolen stond die in 1939 uit het panorama verdween.
Deze molen is echter een reconstructie van de bestaande houten Tukmolen uit
Impe (Lede) die in 1980 gedemonteerd werd wegens zijn bouwvalligheid. Deze
staakmolen dateert uit 1763 met volgende inscriptie: IBSLV1751 en EC1890." De
molen is in beheer door de familie Demerlier en af en toe maalt de molenaar
hier zijn korentje.
Stenen graan- en oliewindmolenTen Hengst, gelegen langs de Ommegangstraat te Nukerke op een hoogte van 112,5m.. Hij zoudateren uit 1571. Deze molen werd in de volksmond zo genoemd omdat de wieken wild konden te keer gaan. De molen werd volledig vernield in 1831.Meer dan eenswerden de wieken tijdens een storm afgerukt. Hij vormt een mooi geheel met de gerestaureerde molenaarshoeve. Sinds K.B. van 30-12-60 is de molen een beschermdmonumenten kan hij weer lustig met zijn wieken zwaaien. Laatste restauratie gebeurde in 2004.
De witgekalkte stenenwindmolen Ten Kruissens te Nukerke, ontdaan van de wieken. Deze molen bestond met zekerheid reeds in 1556, als eigendom van de familie Ladeuze te Etikhove. In 1831 werd hij eigendom van de zout- en zeepzieder Desclée-Van Malderd te Ronse.In 1864 ging de molen over naar de familie Willems uit Zulzeke en in 1899 werd de molen dan doorverkocht aan Richard Maes.Tot op heden is de molen in het bezit van de familie MaesA. Een storm vernielde de wieken en in 1929 werd elke activiteit gestopt. De stenen kuip bleef staan terwijl hetinterieur tot woonhuis werd ingericht.
In de verte de houtenSnibbemolen te Nukerke, op een hoogte van 125 m.De houten windmolen, in de verte, op de hoek van deStaatsbaan (nu Rijksweg) en de Molenstraat(nu Zeelstraat), is afgewaaid rond 1940 op het ogenblik dat de molenaar pas de molen had verlaten. Het molenaarshuis staat tot heden nog aan de overzijde van de Rijksweg. De laatste twee molenaars waren Theofiel Bostijn die opgevolgd werd door zijn zoon Julien. Zijn dochter, Simone, woont nu bij haar dochter,Marie-Paule Deschamps in Ronse. In hoofdzaak werd hier notenoliegeproduceerd. Nadat de molen onbruikbaar waswerd het vele hout tijdens de oorlogsjaren links en rechts als brandhout aan de man gebracht. Richard De Bisschop heeft jarenlang samen met zijn vrouw, Irma Decuyper, de herberg In t molenhuis opengehouden. De woning met bijgebouwen staat op de hoek van de huidige Rijksweg en Zeelstraat. De handboogschutters van de Nukerkse schuttersmaatschappij schoten er naar de liggende wip. De staande wip stondop de terp waarop vroeger de molen stond. In de jaren tachtig verhuisde de staande wip naar het sportterreinlangs de Kortekeer. Tot in de jaren 50 waren de vier stenen voeten, op de terp, de enige getuigenissen van de molen. Ophet voorplan ziet u de stenen windmolenTen Kruissens in volle glorie, honderd meter verder eveneens op het grondgebied van Nukerke. Zie verder bij molen Ten Kruissens.
Vroegere houten windmolen Ten Bossenaere tot 1939te Etikhove op een heuvelrug van 100m hoogte.Was die molen eens de oudste windmolen van West-Europa? Volgens een inkervingop de toegangsdeurzou de windmolen dateren van 1140. Deze windmolen heeft de kans ontlopen omte wordenerkend alsmonument met als gevolg dat hij op 12 april1939 werd afgebroken. Het malen van graan werd overgenomen door een mechanische maalderij in een gebouw iets verderop.
Hospice betekent tehuis. In de late middeleeuwen sprak men van godshuis wat zoveel betekende als "liefdadigheidsgesticht waar ouden van dagen, wezen en zieken om godswil worden verpleegd." Maar de Nukerkse volksmond had het overhet oudemannenhuis. Het gebouw werd geslooptbegin jaren 70 toen de werken aanvingen voor de bouw van de nieuwe verpleeg- en rustoord, de Samaritaan. In het hospice werden zowel oude vrouwen als mannen opgenomen die niet meer zelfstandig konden leven. De plaatselijke oudjes hadden natuurlijk voorrang. De dagelijkse zorgen waren in handen van enkele zusters van Barmhartigheid. De enkele ongezellige kamers hadden hoge plafonds. Aan het hospice was een grote boomgaard en moestuin verbonden waarin de meest-valide bewoners van het tehuis konden werken. De zusters haddenook de zorg van gerechtskinderen en wezen op zich genomen. De meisjes verbleven in de kloosterwoning, gelegen op de speelplaats van de vrije school terwijl de jongens in een bijgebouw van het hospice verbleven. Niet te verwonderen dat zij de kinderen van het hospice genoemd werden. Dagelijks kwamen zij onder begeleiding van een zuster naar de jongensschool, gelegen naast de meisjesschool.
Zicht op de oude dorpskomvan Nukerke, gezien vanuit de vroegere Boelaardstraat. Met zicht op de kerkOnze-Lieve-VrouwTenhemelopneming.Dit dorpszicht is sinds de eindjaren 70 onherroepelijk verdwenen. Links zie je nog de herberg In t oud gemeentehuis met bijhorend kruidenierswinkeltje, waar we, in onze jeugdjaren, nadat we twee trapjes afdaalden voor 5 fr een pakje Belga kon kopen. Deze herberg was tot de afbraak eigendom van de familie Ryckbosch.Rechts bevond zich de woning Blommaert . In deze woningwerd in de jaren 70, endit tot aan de fusie van de 4 gemeentenop 1 januari 1977, de gemeentelijke diensten ondergebracht.
Het "Hof te Cattebeek" gelegen langs de Bossenaarstraat te Etikhove. Dit Hof zou gebouwdzijn vóór1517 door ene Willem van Cattebeke. Het gebouw onderging grote veranderingen In 1771enin 1885. Sinds 1792is het domein in het bezit van de familie Thienpont. In 1842 richtte harles-Franciscus Thienpont,toenmalige eigenaar en tevens burgemeester van de gemeente Etikhove er een wijnhuis op dat in oorsprong lekkere Franse wijnen aanvoerde.
Station van Etikhove. Op 1 september 1861 werdde spoorweg van St -Ghislain naarGentgeopend. Deze rechtstreekse verbinding methet Henegouwse kolenbekkenzorgde voorde ontwikkeling van deVlaamse katoennijverheid . De verbinding met Ronse loopt dooreen tunnel(ca 450m ) ter hoogte van de Spichtenberg . Deze tunnel is één der zeldzame tunnels op onze Vlaamse bodem. Sinds de jaren 80 is het station buiten gebruik.
Gemeentehuismet pui, onderpastorie en pastorie te Nukerke.De eerste tweegebouwen werden in de beginjaren 70 jammerlijk gesloopt om plaats te maken vooreen parking. Sindsdien is het dorpsplein een kale plaats. Velen zullen met heimwee terugdenken aan de tijd toen onze geüniformeerde veldwachter, Kamiel Verdonckt,iedere zondag na de hoogmis, de trappen van de puibesteeg , met een armbeweging de aandacht van de menigte vroeg en vervolgens op een statige wijze deberichten aan de bevolking kond maakte terwijl groot en klein, opkijkend in de richting van de veldwachter, met aandacht en respect voor het gezag in stilte luisterden. Nadaten ieder zegge het voort weerklonk verbrak het geroezemoes de stilte van de plaatse
Over dit gemeentehuis met pui wistPol Hoffmann, die gemeentesecretaris was tijdens en na de oorlogsjaren , met zekerheid te vertellen dat dit gebouw reeds in 1772 bestond. De beschrijving komt immers voor op het eerste perkament van het Landboeck der Prochie van Nukerke Lande van Aelst. Men weet echter niet wanneer het gebouwd is aangezien het Landboeck (1772) het oudste document is datvroeger in Nukerke berustte. Het gebouw was vroeger, dus minstens vanaf 1772, de pastorie. Naast het gemeentehuis met pui stond het huis van de onderpastoor. Het klein, muftig kantoortje van de secretaris zou de vroeger slaapkamer geweest zijn. Het gemeentehuis zelf was van 1770 ondergebracht in de herberg In t oud gemeentehuis (zie beschrijving bij nr 6) , schuin tegenoverde pastorie. Later heeft men het secretariaat verplaatst naar het huis waar nadien de koster Deriemaekerwoonde (nu drukkerij). Eerst rond 1903 of 1904 is de pastorie gemeentehuis geworden, terwijl iets verderop een nieuwe pastorie werd gebouwd(zie gebouw links). Aan de oude pastorie bracht men enkele veranderingen aan zoalsde ingang en de toegangstrap. Rond 1905 plaatste men in de hoek van de voorgevel en de westelijke zijgevel een O-L-Vrouwbeeld. Dit beeld was een geschenkvan de toenmalige dorpsonderwijzer meester Jan aan zijn gemeente. Meester Jan woonde op het dorpsplein in de woning waar nu de familie Georges Aelvoet-Restiaens woont. Jarenlang gaf meester Jan aan zijn oud-leerlingen s zondagna de mis les in de zondagschool.
Een "Ministerieel besluit houdende bescherming als monument, stads- of dorpsgezicht" besluit als volgt:
Artikel 1. Wordt beschermd, overeenkomstig de bepalingen van het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten, gewijzigd bij decreten van 18 december 1992, 22 februari 1995, 8 december 1998, 18 mei 1999, 7 december 2001 en 21 november 2003:
Wegens de artistieke en historische waarde: als monument "Schaliënhof" gelegen te Maarkeal (Maarke-Kerkem) Hasselstraat 18-20.
Over de artistieke en historische waarde van het "Schaliënhof":
De hoeve werd gebouwd in 1840 op een site die merkelijk ouder is. Het is een representatief voorbeeld van een typisch rijke vierkantshoeve met herenhuis, bediendewoning, nutsruimten, schuur en stallingen uit het midden van de 19de eeuw. Het erf werd gekasseid. De volledige hoeve bleef bijna intact bewaard zowel naar exterieur (neoclassicistisch) als naar interieur en is daarom representatief voor de landelijke architectuur in de eerste helft van de 19de eeuw en voor het zuiden van de provincie.
Brussel 14-07-2004
Zo omschrijft "De inventaris van het cultuur bezit in België" het Schaliënhof. Imposante voormalige herenhoeve van het gesloten type. Door haar opmerkelijk volume en geïsoleerde ligging sterk gemarkeerd in het omgevend akker- en weiland. Opgericht in 1840 door burgemeester J. Roman ter vervanging van en rondom een bestaande kleine gesloten hoeve, thans ingenomen door het merendeels gekasseide ruime rechthoekig erf, even als het achterin gelegen hooghuis in tweeën verdeeld. .. Originele harstenen deuromlijsting met pilastervormige rechtstanden op hoge neuten; wigvormige sluitsteen met opschrift:J. ROMAN/BOURGEMESTRE/ 1840.
Maarke-Kerkem. Het fraaie woonhuis dateert uit het begin van de 17de eeuw. Sinds 1980 is het domein prachtig gerestaureerd. Genot op den Berg langs de Bovenstraat 4 te Maarke-Kerkem. Tekening van het voormalig boerenhuis dat sinds 1995 werd gerestaureerd. Op de deurlatei van de vroegere voordeur en binnenshuis op de balk ziet men dezelfde insciptie; Mariamonogram AMR en ANNO 1783. Dit jaartal verwijst wellicht naar het bouwjaar van de woning. Op een van de versierde moerbalken staat een Christusmonogram IHS in cirkelmotief. Deze woning had oorspronkelijk lemen muren en strodak. De renovatie werd aangevat in 1977 met behoud van de originele vakwerkbouw en van de dakspanten. De leemvullingen werden vervangen door kunststeen.(Inventaris van het cultuurbezit in België deel 15)
Tekening van oude woning bestaande uit woonhuis, werkhuis van schrijnwerker, schaapstal, vertrek en een remise die diende als bergplaats voor o.a. kolen.
"In 1902 zagen we hier een vrouw Sylvie aankomen, 54 jaar, mager, grijs, zonder geld noch bagage. Na heel vele reizen had ze genoeg van den de wereld en de mensen. Ze wilde leven alleen in harmonie met de aarde zoals St-Antonius.
De bekwame (habiles) gebroeders Dendauw bouwden voor haar een hut uit sparhout op een stukje bos dat mijnheer Gilliot haar gaf. Sterk vreesde ze niets. In haar lange grijze jurk kweekte ze kippen en groenten. Daarnaast verkocht ze aan de bezoekers, die eerder zeldzaam waren, taartjes, koffie en postkaarten.
De hut werd genoemd "La Maison des Fleurs" naar de talrijke bloemen. Sylvie verzorgde de bloemen met heel veel liefde onder het vriendelijkoog van haar zwarte hond Bofke die altijd aan haar zijde te vinden was.
Op een dag ontdekte Sylvie onder een steen een waterbron waarmee ze haar tuin bevloeide. Voor drinkwater moest ze 10 minuten wandelen naar de waterput van Jules Ponchaut. Op 28 februari 1925 om 3.30 uur kreeg Sylvie een hartaanval en stierf. De eenzame en charmante Sylvie leeft nog altijd in de herinneringen van de bevolking van Vloesbergen zodat de gemeente die hut bouwde in 1988 als mooie kopie van de originele."
Tekening van oude woning bestaande uit woonhuis, werkhuis van schrijnwerker, schaapstal, vertrek en een remise die diende als bergplaats voor o.a. kolen.
