Als iemand in je gezin getroffen wordt door dementie, dan heeft dat invloed op het hele gezin. Iedereen zal zich een beetje moeten aanpassen en het moeilijkste van alles is het beetje bij beetje afscheid nemen van de persoon zoals die geweest is. En dat klinkt nu misschien negatief, maar dat hoeft het zeker niet te zijn... je kan er ook heel veel voor in de plaats krijgen.

12 juni 2008. De financiële problemen waren nog steeds even groot en een oplossing voor de centrale verwarmingsketel was er ook nog niet... maar vandaag kwam mijn schoonmoeder terug thuis uit het ziekenhuis... en omdat mensen nog altijd boven centen gaan, lag de focus op háár. De benedenverdieping van het huis was inmiddels zo goed als opgekuist en het was alsof we bijna twintig jaar in de tijd waren teruggekeerd. Het huis netjes aan de kant en in de keuken had ik getracht om alles precies op die plaats te zetten zoals ik het me van vroeger herinnerde.

Tijd om mijn schoonmoeder uit het ziekenhuis op te halen. Ze was wat bozig op de dokters die altijd maar opnieuw alles wilden weten over haar en haar gezin terwijl ze daar toch eigenlijk geen zaken mee hadden. Ze kon niet snel genoeg thuis zijn. Ik vroeg of ik haar moest helpen met aankleden maar met diezelfde boosheid beet ze me toe dat ze dat wel zélf kon. Het was mijn eerste lesje in hoe ik het niét moest aanpakken. Twee minuten later merkte ik dat ze wat verloren stond rond te draaien in de badkamer en niet goed wist hoe ze zich moest aankleden. In een tweede poging om haar te helpen, maar zonder betuttelend te willen overkomen, vroeg ik of ze misschien iets zocht. Ze zag er verward uit. Zoek je soms je onderbroek, vroeg ik voorzichtig en reikte haar die tegelijkertijd ook aan. Terwijl ze zei: hoe kon ik daar nou zo overkijken, verscheen er een blik op haar gezicht die ik eigenlijk wel kende. Op dat moment drong het ook tot me door dat het arme mensje wellicht zélf al een tijdje ondervond dat de dingen niet altijd goed gingen in haar hoofd en dat ze dat zoals de meeste dementerenden eigenlijk al een hele tijd goed wist te verbergen... wellicht voor een deel uit schaamte, maar ook wel uit ontkenning, denk ik. Ik besefte dat ik nog heel veel te leren had en dat mijn relatie met haar ook nooit meer hetzelfde zou zijn als voorheen. Ik voelde ook heel duidelijk aan hoe belangrijk het was om haar - nog meer dan anders - in haar waarde te laten... rekening te houden ook met haar diepste 'zijn' ook.

Ik hielp haar op een zo onopvallend mogelijke manier verder met aankleden en toen reden we huiswaarts. Toen ze na anderhalve week ziekenhuisverblijf opnieuw haar huis binnenstapte, klaarde haar gezicht op. Ze was thuis... in alle betekenissen van het woord... en dat waren er op dat moment naar mijn gevoel meer dan er in woorden uit te drukken zijn. Ze merkte meteen op dat het zo fris rook in huis en ze ging er daarbij van uit dat haar inwonende (mentaal gehandicapte) zoon gepoetst had. Ik liet haar in haar gedacht. Ik hoefde immers geen lofbetuigingen... het belangrijkste was haar glimlach. Ze herademde helemaal... alsof ze het leven weer zag zitten. Het was de mooiste beloning die ik me kon dromen voor al het harde werk van de voorbije dagen en weken. En natuurlijk zouden er nog heel erg moeilijke momenten volgen... maar op dat moment was alles goed. We aten samen een stukje taart en zij zette de koffie. Feilloos ging ze naar de juiste kast en haalde kopjes en bordjes te voorschijn. De vaat nadien heb ik zelf gedaan om haar niet nu al te confronteren of te herinneren aan het gebrek aan warm water. Dat waren zorgen voor morgen...