In ons recent artikel “Het scheidsgerecht is de toekomst” hebben we de interessante mogelijkheden van arbitrage toegelicht om snel, goedkoop en efficiënt een conflict op te lossen tussen handelaars in het algemeen, of bijvoorbeeld ook tussen vennoten en bestuurders of tussen familieleden in een erfeniskwestie.

Hierna behandelen we verder enkele concrete vragen die we ontvingen ter gelegenheid van deze kennismaking met het scheidsgerecht.

Kan elk conflict voorgelegd worden aan het scheidsgerecht ?

De wet zegt dat het scheidsgerecht “alle geschillen welke voor dading vatbaar zijn” kan behandelen. Deze uitgebreide omschrijving sluit dus vrijwel alleen die zaken uit die in het strafrecht thuishoren of te maken hebben met de openbare orde, belastingen of familierecht.

Kan men zomaar het scheidsgerecht inschakelen ?

Neen. De wet schrijft voor dat er een akkoord tot arbitrage moet bestaan. Een arbitragebeding moet dus blijken uit het contract dat de partijen bindt. Maar een arbitragebeding in algemene verkoopsvoorwaarden, vermeld op de bestelbon, de leveringsbon en/of de factuur volstaat.

Echter ook een voor de rechtbank aanslepend geschil kan in akkoord tussen de partijen overgeheveld worden naar het scheidsgerecht.

Hoe luidt een arbitragebeding ?

“Elk geschil wordt verplichtend voorgelegd aan en definitief beslecht door middel van arbitrage. De scheidsrechter wordt aangesteld en vervult zijn werkzaamheden met toepassing van het snelrecht-reglement van NV Lexis Juridischedienstengroep en het Belgisch recht. De voertaal is Nederlands.”

Hoe begin ik eraan ?

Ik stuur een verzoek tot arbitrage naar Lexis Juridischedienstengroep en zet daarbij mijn vordering en mijn standpunt uiteen. Ik voeg er de relevante stukken bij. Ik hoef dus geen beroep te doen op een gerechtsdeurwaarder of advocaat. Lexis stelt een arbiter aan die – na een eerste lezing – alle ontvangen documenten bezorgt aan de wederpartij(en). Die krijgt 3 weken de tijd om haar standpunt en stukken aan de scheidsrechter te bezorgen. Meestal leidt dit tot een samenkomst van alle partijen onder leiding van de scheidsrechter. Bij ontstentenis van overeenstemming tussen de partijen, organiseert de scheidsrechter het verder verloop van de procedure : welke pijnpunten moeten nog uitgediept worden? Na ontvangst van een geschreven memorie van de partijen beslist de scheidsrechter.

Wie is de scheidsrechter en moet ik die zomaar accepteren ?

Lexis werkt uitsluitend met professionele arbiters met een jarenlange praktijkervaring in de juridische wereld. Niettemin kunt u de aangestelde arbiter wraken zoals u een rechter bij de rechtbank kunt laten vervangen.

Waarom zou ik arbitrage prefereren ?

De vuistregel is: “keep it simple”, hoe eenvoudiger, hoe beter. Het is precies omwille van de eenvoud van de procedure dat arbitrage goedkoper is en ook veel minder lang duurt. Het scheidsgerecht werkt bijzonder flexibel: de partijen zelf zitten aan tafel met de scheidsrechter, een plaatsbezoek is snel geregeld, de scheidsrechter is erop getraind om de partijen terug “on speaking terms” te krijgen. Vaak wordt een arbitrage dan ook afgesloten met een dading, zoniet doet de scheidsrechter een arbitrale uitspraak. Deze is definitief voor de partijen.

Hoelang duurt een procedure voor het scheidsgerecht ?

Eén maand voor de afhandeling van een onbetwiste vordering.

Ernstige geschillen vinden hun beslag binnen een termijn van zes maanden.

Het gebruik van e-mail en het uitsluiten van nutteloos tijdverlies of oeverloos geschrijf bevorderen de snelheid.

Wat is de waarde van een arbitrale uitspraak ?

Een arbitragevonnis is gelijkwaardig aan een uitspraak van de rechtbank. Het wordt op dezelfde wijze uitgevoerd door een gerechtsdeurwaarder nadat het bij de rechtbank werd neergelegd ter homologatie. De homologatie is een administratieve formaliteit die het arbitragevonnis niet wijzigt.

Is de rechtbank nog bevoegd als er in de overeenkomst of in de verkoopsvoorwaarden een arbitrageclausule staat ?

Neen. Als partijen contractueel zijn overeengekomen om hun geschil te laten beslechten via arbitrage zal de gewone rechtbank zich onbevoegd moeten verklaren op vraag van één der partijen. (art.1679.1° Gerechtelijk Wetboek en art.2.3° Verdrag van New York 10/06/1958.)

Is arbitrage ook nuttig bij internationale handel ?

Voorzeker ! Het vijftig jaar oude Verdrag van New York betreffende de arbitrage is ondermeer tot stand gekomen ter bevordering van de internationale handel.De verdragsluitende staten waren van mening dat de internationale handel zich slechts goed zou kunnen ontwikkelen als er een methode van geschillenbeslechting zou bestaan die in zoveel mogelijk landen wordt erkend en zou leiden tot uitspraken die in zoveel mogelijk landen ten uitvoer gelegd kunnen worden zonder "discriminatie" van buitenlandse beslissingen en partijen.
Bij de totstandkoming in 1958 werd het verdrag ondertekend door 10 landen, inmiddels is het verdrag in meer dan 140 landen, verspreid over alle continenten, in werking getreden.

Wat kost arbitrage ?

De arbitragekosten worden berekend op basis van het bedrag waarover het geschil gaat. Het reglement voorziet daarvoor een gedetailleerde staffel. Wanneer de partijen niet tot een vergelijk komen, veroordeelt het scheidsgerecht de partij die in het ongelijk wordt gesteld tot de kosten. Bij wijze van voorbeeld: de vergoeding van het scheidsgerecht voor de definitieve oplossing van een conflict over 5.000 EUR op minder dan 6 maanden tijd kost 1500 EUR. Mondige ondernemers vermijden daarbij kosten van advocaten, dagvaarding en registratierechten.

Waarom zou ik nog twijfelen ?

Inderdaad : arbitrage heeft tot doel een geschil op te lossen en partijen daartoe te motiveren. De voorkeur gaat naar een minnelijke schikking en een oplossing van het geschil. Een rechtbank zal daarentegen zeer afstandelijk een uitspraak doen over het geschil louter op basis van de toepasbare rechtsregels.