Van: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be>

Aan: "kathleen helsen" <kathleen.helsen@vlaamsparlement.be>, "kabinet crevits" <kabinet.crevits@vlaanderen.be>
Cc: "maarten goethals" <maarten.goethals@standaard.be>, "Guy Tegenbos" <guy@tegenbos.be>, "Leo" <Leo@De-Cooman.be>, "jo haazen" <jo.haazen@hotmail.com>, "staes" <staes_a_f@skynet.be>, "Ivo Durwael" <ivo.durwael@telenet.be>
Verzonden: Vrijdag 17 februari 2017 10:15:41
Onderwerp: Slimmer spellen

Geachte mevrouw/heer,

In het kader van de nakende onderwijshervorming voor de lagere school denk ik dat het verstandig is om rekening te houden met onderstaande beschouwingen. 

In het Nederlands maandblad ‘Quest’ stelt Frank Beijen in zijn bijdrage “Slimmer spellen” het volgende:

- Finse kinderen lezen jonger dan andere Europese kinderen vloeiend voor in hun eigen taal. Ze hebben minder last van dyslexie. En Finse basisscholen hoeven minder tijd te besteden aan spellingonderwijs. Zo is er meer tijd over voor andere vakken, zoals rekenen of muziek. Het geheim van de goede Finse leesprestaties ligt bij de spelling van de taal. Het Fins heeft met precies 24 letters voor 24 klanken het meest transparante spellingsysteem van Europa. Kinderen in Finland weten moeiteloos van elk woord dat ze lezen hoe je het uitspreekt, en van elk woord dat ze horen hoe je het schrijft. 

Ook in andere talen met een heldere spelling, zoals het Hongaars, kun je simpel leren lezen. Het Engels heeft de meest onlogische spelling van heel Europa. Engelse kinderen krijgen het spellen lastig onder de knie en dyslexie is een groot probleem in Engelssprekende landen. 

- Taal pest dyslectisch kind 

Dat een rommelige spelling vervelende gevolgen kan hebben, weten we uit onderzoek naar de leesprestaties van kinderen uit verschillende Europese landen. Engelse kinderen doen er twee tot drie jaar over om het leesniveau te halen dat kinderen in taalgebieden met een regelmatige spelling in één jaar bereiken. Verder hebben dyslectische kinderen het extra zwaar als ze een taal met een ingewikkelde spelling moeten leren. Uit Oostenrijks-Engels onderzoek uit 1997 bleek dat dyslectische kinderen in Engeland (waar de spelling onregelmatig is) meer leesproblemen hebben dan in Duitsland (waar de spelling veel logischer is). 

- Het Engels is een zooitje 

Van alle Europese talen heeft het Engels de ingewikkeldste spelling. Een klassiek voorbeeld voor de lastige Engelse spelling is het nepwoord ghoti, dat je kunt uitspreken als fish. Ga maar na: ‘gh’ klinkt als de ‘f’ in het woord tough, ‘o’ klinkt als de ‘i’ in women en ‘ti’ klinkt als ‘sh’ in het woord nation. 

Verder kun je de lettercombinatie ‘ou’ in het Engels op maar liefst negen manieren uitspreken (zie onder andere soul, famous en soup). En de ie-klank is op twintig manieren te spellen (bijvoorbeeld be, bee, key, leaf). 

En iedereen vindt het normaal dat deze taal zo maar het statuut van lingua franca krijgt! Wie Engels wil invoeren vanaf het eerste leerjaar denkt, in het belang van onze kinderen, het best tweemaal na. 

Ter informatie: Esperanto is een fonetische taal met 28 letters.

https://blendle.com/i/quest/slimmer-spellen/bnl-quest-20170216-137549?sharer=eyJ2ZXJzaW9uIjoiMSIsInVpZCI6ImRhbnZhbmhlcnBlIiwiaXRlbV9pZCI6ImJubC1xdWVzdC0yMDE3MDIxNi0xMzc1NDkifQ%3D%3D

Vriendelijke groet,

Dan Van Herpe

Wouwerstraat 160 

2300 Turnhout

Van: "Neirynck, Jo 0V0L" <jo.neirynck@vlaanderen.be>
Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be>
Verzonden: Vrijdag 24 februari 2017 11:42:10
Onderwerp: JN 079 VAN HERPE: Slimmer spellen

Beste Dan,

Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits ontving uw mail in goede orde en heeft die met belangstelling gelezen.

Ze dankt u voor het aangereikte signaal en vraagt mij u te antwoorden.

Een sterke taalvaardigheid en talenkennis zijn inderdaad belangrijk voor een succesvolle en motiverende onderwijsloopbaan, doorstroming naar hoger onderwijs, kansen op de arbeidsmarkt en een deelname in een geglobaliseerde (kennis)maatschappij. De Minister bouwt daarom verder aan een versterking van het talenbeleid in het onderwijs en zal recent ingevoerde vernieuwingen met betrekking tot de kennis van het Nederlands als onderwijstaal (de taalscreening, het taaltraject, het taalbad en extra taallessen) opvolgen.

Dit begint al in de kleuterschool. Het is belangrijk dat taalverwerving Nederlands al vanaf zeer jonge leeftijd wordt gestimuleerd. In het basisonderwijs zal de Minister meer bekendheid geven aan de mogelijkheid om taalinitiatie in het Engels, Frans en Duits te voorzien wanneer de leerlingen het Nederlands voldoende onder de knie hebben.

Uit de huidige doorlichtingen van de inspectie blijkt dat niet alle scholen al een actief talenbeleid voeren om de kennis van het Nederlands en moderne vreemde talen bij hun leerlingen te versterken.  De Minister vraagt dan ook aan de scholen om een actief talenbeleid te voeren om zo de talenkennis van het Nederlands en moderne vreemde talen te versterken. Daarom moeten de eindtermen vreemde talen (Frans, Engels of Duits) ambitieuzer worden geformuleerd.  De minister vraagt aan nascholingsorganisaties, pedagogische begeleidingsdiensten en lerarenopleidingen om instrumenten uit te werken die scholen kunnen ondersteunen bij het uitbouwen van een talenbeleid.

De beleidsnota van de minister kunt u vinden via Onderwijs: https://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2014-2015/g133-1.pdf 

Zoals u wellicht weet, vond tussen februari en mei 2016 een breed publiek debat plaats over de eindtermen. Iedereen, zowel individuen als organisaties, hadden daarbij de mogelijkheid om aan te geven wat volgens hen elke leerling moet leren op school met het oog op persoonlijke ontwikkeling, levenslang leren, deelname aan de maatschappij en het professionele leven. Ook de Vlaamse Scholierenkoepel organiseerde een debat dat specifiek op de leerlingen zelf focuste. 

De resultaten van beide initiatieven werden gebundeld in twee rapporten: 

https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/eindtermendebat-eindrapport-van-lerensbelang en https://www.scholierenkoepel.be/artikels/wat-17000-leerlingen-de-eindtermen-willen. 

U zal merken dat er tijdens de debatten vaak gewezen werd op de noodzaak om jongeren voor te bereiden op de praktische kant van het leven na de schoolbanken. De bevindingen van de debatten worden nu vergeleken met wat er op dit moment al in de eindtermen staat, om dan te komen tot prioritaire sets van eindtermen die aan een actualisatie toe zijn.

Aan haar raadgever die de hervorming van het onderwijs opvolgt, gaf de Minister de opdracht uw taalbedenkingen mee te nemen naar de besprekingen waar dit aan bod komt.

De Minister van Onderwijs zal zich ten volle inzetten voor de versterking van ons onderwijs. Het is dan ook voor Minister Crevits noodzakelijk om dat samen met alle betrokken partners (onderwijskoepels, schoolbesturen, leerkrachten, ouders en leerlingen) te doen. De Minister dankt u dan ook nogmaals hartelijk voor het onder de aandacht brengen van uw reactie.

Met vriendelijke groeten,

Jo Neirynck

Kabinetsmedewerker

Kabinet Hilde Crevits, Viceminister-president van de Vlaamse regering en Vlaams minister van Onderwijs

Gsm.  0497/33 83 70 | Tel.  02/552 68 70

Koning Albert II-laan 15, 1210  Brussel

Beste heer Neyrinck,

Onze hartelijke dank aan minister Crevits voor de aandacht die zij aan onze voorstellen besteedde en de uitgebreide informatie die zij ons via u bezorgde.

Het ziet ernaar uit dat alle info (waaronder twee wetenschappelijke studies) die wij bezorgden weinig indruk gemaakt heeft op de politici in het algemeen en de minister in het bijzonder. Wij hadden toch op zijn minst een vermelding van het Esperanto in de beleidsnota van de minister verwacht gezien onze voorstellen helemaal in de lijn liggen van haar intentie tot een beter (taal)onderwijs te komen.

Wij stellen nu al onze hoop op de vergadering van 10 mei met de werkgroep Nederlands van de pedagogische begeleidingsdiensten, georganiseerd door mevrouw Kathleen Helsen, voorzitter van de Vlaamse Commissie voor Onderwijs. In dit verband vinden wij het belangrijk dat deze werkgroep over alle informatie beschikt die wij mevrouw Helsen vanaf het begin van het eindtermendebat op onsonderwijs.be bezorgden, inclusief - indien mogelijk - (een kopie van) de brochure van Edward Symoens: De sociopolitieke, pedagogische en culturele waarde van het Esperanto. Het is zeer belangrijk dat de pedagogische diensten over al deze documenten beschikken om met kennis van zaken te kunnen oordelen over de toegevoegde waarde die het onderwijzen van Esperanto als eerste vreemde taal het onderwijs biedt.

Tip: Kijk ook eens naar de reacties op het artikel Zo werkt luistertaal van Taalunie. http://taaluniebericht.org/artikel/uitgelicht/luistertaal-any-questions-dank-je-wel

Citaat: “Wonderdokters vinden makkelijk aanhang, omdat taalonderwijs een moeilijke opgave is en velen dus openstaan voor wondermiddelen en de beloften die ermee gepaard gaan. Maar het is erg naïef te denken dat "native teachers" nu plots hét verschil zullen maken, of dat alle kleuters zomaar een vreemde taal vlot leren, of dat Internet het taalleren nu plots anders én vanzelf maakt. Nee, de tips stellen het duidelijk: je moet als leerder zélf, op allerlei wijzen, en zoveel mogelijk, dagelijks met de taal bezig bezig bezig zijn.”

Wilfried Decoo, Hoogleraar in Antwerpen en Provo (VS) en auteur van onder meer de lesmethodes Eventail en Vocapuces. De Standaard, 20/03/2001: Bezig, bezig, bezig zijn.

Vriendelijke groet,

Dan Van Herpe

Wouwerstraat 160

2300 Turnhout

Van: "Jo 0V0L Neirynck" <jo.neirynck@vlaanderen.be>
Aan: "dan vanherpe" <dan.vanherpe@telenet.be>
Cc: "kathleen helsen" <kathleen.helsen@vlaamsparlement.be>, "Guy Tegenbos" <guy@tegenbos.be>, "Leo" <Leo@De-Cooman.be>, "jo haazen" <jo.haazen@hotmail.com>, "Ivo Durwael" <ivo.durwael@telenet.be>
Verzonden: Vrijdag 24 maart 2017 15:18:31
Onderwerp: KAB/EW/2017/036 - JN 079 VAN HERPE: Slimmer spellen

Beste Dan,

Hartelijk dank voor het delen van uw ideeën over taal en taalonderwijs. Taal is inderdaad altijd op de afspraak, en bovendien gevoelige materie, omdat taal ons zo nauw aan het hart ligt. Wijzigingen aanbrengen aan de taal kunnen dan ook altijd op hevige reacties rekenen, vandaar dat het ook belangrijk is, om wijzigingen uiterst beperkt te houden.

Op de vraag of de spelling van het Nederlands niet eenvoudiger kan worden gemaakt -bijvoorbeeld door volledig fonetisch te gaan spellen- dien ik u op vraag van Minister Crevits te melden dat er voor de huidige spelling van het Nederlands inderdaad is vastgehouden aan een aantal etymologische principes wat het spellen inderdaad niet altijd even gemakkelijk maakt. Evenwel, ook overschakelen op een volledig fonetische spelling zou niet zomaar een uitkomst bieden voor de spelling van het Nederlands, omdat niet iedereen alle woorden op dezelfde manier uitspreekt. Omdat we weten dat voor spellen vooral vaste woordbeelden van belang zijn, houden we in Nederland en Vlaanderen dan ook vast aan de spelling zoals die is. Er worden dan ook geen nieuwe wijzigingen in het vooruitzicht gesteld.

Wat de vraag over de spelling van het Engels betreft, benadrukt de onderwijsadministratie dat die inderdaad verre van eenvoudig is omdat deze taal voor haar spelling heel sterk uitgaat van de herkomst van woorden.  Het is echter niet alleen de spelling, die de volledige complexiteit van een taal bepaalt. Het Engels is bijvoorbeeld op grammaticaal vlak dan weer een vrij eenvoudige taal, met name omdat het in de geschiedenis door vele andere talen is beïnvloed. Bovendien wordt de positie van lingua franca niet op basis van taalkundige aspecten bepaald, maar vooral op basis van de economische realiteit. In die zin is er dus geen sprake van een keuze voor het Engels als lingua franca, maar veeleer van het volgen van een realiteit.

Uiteraard blijft het Nederlands de instructietaal van het onderwijs in Vlaanderen.

Tot slot is het Esperanto al vaker naar voren geschoven als alternatieve lingua franca, maar dat heeft zich in de praktijk nooit kunnen doorzetten, met name omdat het als bedachte taal niet over een voldoende brede basis van moedertaalsprekers beschikt die het kunnen uitdragen en die positie kunnen doen verwerven.

Nogmaals, bedankt Minister Crevits u omdat u uw taalzorg met ons deelt. Taal is een belangrijke, maar ook moeilijke en gevoelige materie, die alle aandacht verdient. Het antwoord is gebaseerd op de realiteit en de status van het Nederlands in het Vlaamse onderwijs. Er valt te melden dat daar niets aan wordt gewijzigd. Dat standpunt is immers ook heel erg belangrijk om de taalverwerving (van een inderdaad niet zo eenvoudige taal als het Nederlands) zo goed mogelijk te laten verlopen.

Altijd tot uw dienst

Met vriendelijke groeten,

Jo Neirynck

Kabinetsmedewerker

Kabinet Hilde Crevits, Viceminister-president van de Vlaamse regering en Vlaams minister van Onderwijs

Gsm.  0497/33 83 70 | Tel.  02/552 68 70

Koning Albert II-laan 15, 1210  Brussel

Bedenkingen.

I. Dit antwoord illustreert duidelijk waarin politici de onbetwistbare kampioenen zijn:

1/ antwoorden op vragen die niet gesteld werden en op grond daarvan een voorstel afwijzen.

Ik heb geen vraag gesteld om de spelling van het Nederlands te vereenvoudigen en ik heb geen vraag gesteld over de spelling van het Engels.

2/ 'het volgen van een realiteit'. (In die zin is er dus geen sprake van een keuze voor het Engels als lingua franca, maar veeleer van het volgen van een realiteit.)

Gelukkig waren er in de vorige eeuw Vlaamse intellectuelen die de Franse realiteit niet volgden anders hadden we nu in het Frans gecommuniceerd.

Ook de huidige Vlaamse intellectuelen (politici, academici, journalisten) willen steeds meer surfen op de golven van de publieke opinie eerder en steeds minder tegen de stroom in roeien (een uitspraak van ex-Knack journalist Chris De Stoop over zijn collega’s)

Eén (ex-)journalist heeft zich ooit kritisch uitgelaten over het Engels als lingua franca:: Geert van Istendael. Waarom moet de taal van de democratie dezelfde zijn als de taal van de handel. Ik zie daartussen geen enkel verband. De Morgen - 01/03/2002 pag. 35: Wie het leven tot het verkoopbare reduceert, gaat eraan.

II. Tot slot is het Esperanto al vaker naar voren geschoven als alternatieve lingua franca, maar dat heeft zich in de praktijk nooit kunnen doorzetten, met name omdat het als bedachte taal niet over een voldoende brede basis van moedertaalsprekers beschikt die het kunnen uitdragen en die positie kunnen doen verwerven.

De waarde van het Eo hangt niet af van het aantal sprekers. In 1887 was het Eo even waardevol als nu. Als het Eo niet bestond, zou het nu moeten 'uitgevonden' worden.

Dit argument toont nog maar eens aan dat politici liever de kudde volgen dan ze te leiden.

Steve Stevaert zei ooit: Politici moeten de mensen niet achternalopen. Politici moeten doen wat goed is voor de mensen.  TV-journaal 18.00h - 25/10/2003.

Neirynck bedoelt hier onrechtstreeks ook het gebrek aan draagvlak door een tekort aan Eo-sprekers. Stevaert zei over de noodzaak van een draagvlak: Dat is het verschil tussen mij en een professor. Die laatste zal zeggen: er moet eerst een draagvlak bij de bevolking zijn. Ik zeg: je moet doen wat goed is voor de mensen, en dan zal er wel een draagvlak zijn, zeker?   (DM 24/5/2003, pag. 54 - Met deze man wordt het echt anders)

Bovendien: was er voor de oprichting van de Europese Unie een maatschappelijk draagvlak? Was er voor de invoering van de euro een maatschappelijk draagvlak? Tweemaal neen! Er was echter wel de politieke wil! Vooral drie staatsmannen: Spaak, Schuman en Monnet, hebben de EU-kar getrokken, vaak zonder steun van hun collega's. Dat waren dan ook politieke leiders!

3/ het negeren van informatie die er wél toe doet.

Geen woord meer over die andere troef van het Esperanto waarover wij veel informatie verschaften: de pedagogische meerwaarde voor het (taal)onderwijs.

Besluit: Het heeft geen zin om hierop nog te reageren: waar onwil heerst, staat de rede machteloos!