’t Soete Land van Waas! Dat stukje Vlaanderen onder Zeeland, geprangd tussen Durme en Schelde. Achter de Scheldedijken de broekpolders, bezaaid met vijvers, poelen en weelen. Deze laatste gevoed door twissels een Bazelse benaming voor brede grachten. Op de bolle akkers, afgezoomd met knotwilgen en canada’s, groeit er nu vooral maïs voor het melkvee, maar eertijds was dat vlas, koren, tarwe, haver ... Smalle kasseiwegjes verbonden de stille dorpen gelegen rond een spitse kerktoren. Waar de wegen elkaar kruisten, een Mariabeeldje tegen een linde of eik. In dat Waasland woonde de helft van mijn voorouders, want mijn moeder, een van Acker zag het levenslicht in Haasdonk. Mijn voorzaten waren arbeiders, boerenknechten, keuter- en herenboeren, wevers, chirurgen, brouwers, vlastelers, klompenmakers … Zij bevolkten vooral het Zuiden van het Waasland: Haasdonk met er omheen Nieuwkerken, Beveren, Melsele, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde en Temse. In deze prochies leefden mijn Wase Geslachten. Af en toe breng ik wat lokale geschiedenis, een brokje heemkunde of belicht een bepaalde familie uit mijn kwartierstaat.
Gebruikte afkortingen ss = peter en meter tt = getuigen bij huwelijk dr of fa = dochter van zn of fs = zoon van RABev = Rijksarchief Beveren GOA = Gemeente Oud Archief AOKLW = Annalen Oudheidkundige Kring Land van Waas
FAMILIEKUNDE of sibbenkunde, met een duur woord ook genealogie genoemd, is een hulpwetenschap van de geschiedenis. De beoefenaar ervan doet aan afstammingsonderzoek en gaat op zoek naar zijn voorouders. Vroeger uitsluitend beoefend door adel of burgerij, onderging de familiekunde in het interbellum een democratiseringsproces. Zij het In Vlaanderen iets later, vooral sinds de oprichting in 1964 van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde. De amateur-genealogen zijn nu de voornaamste bezoekers van onze archieven. De resultaten van hun onderzoek worden vastgelegd in kwartierstaten, stambomen of genealogieën, stamreeksen en parenteelstaten.
Een KWARTIERSTAAT geeft een overzicht van alle voorouders van iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Het aantal personen verdubbelt dus per generatie. De persoon wiens kwartierstaat men maakt noemt men ook wel probant of kwartierdrager. Hij krijgt het cijfer 1. Zijn vader wordt nummer 2 en zijn moeder nummer 3. Grootouders langs vaderszijde 4 en 5, en die langs moederszijde 6 en 7. Zo verder verdubbelen voor de overgrootouders, betovergrootouders, enz… Een even cijfer geeft steeds een mannelijke voorouder. Een oneven een vrouwelijke voorouder, namelijk die van hun man + 1. In een kwartierstaat noemt men de voorouders “kwartieren“. Ondanks de verdubbeling kan men niet oneindig doorgaan. Vroeg of laat stuit men op dezelfde voorouder(s). Bv. bij huwelijk van neef of nicht. Men krijgt dan dezelfde kwartieren. Men spreekt dan van kwartierverlies of kwartierherhaling.
Een STAMBOOM daarentegen vertrekt van de oudstgekende voorvader of stamvader en schetst een overzicht van al zijn nakomelingen met hun echtgenoten. Soms gebeurt dit in de vorm van een boom. De stamvader staat dan vanonder aan de stam; zijn nazaten in takken, zijtakken, twijgen en vruchten. Een onpraktische vorm die in onbruik is geraakt. Huidige publicatievormen opteren voor een tekst, waarin elke generatie aangeduid wordt met romeinse cijfers of hoofdletters uit het alfabet. Bv. de stamvader is nr. I, zijn zoon II, zijn kleinzoon III, enz… Of A, B, C … Zijn er meerdere zonen met nakomelingschap wordt dit bv. II-a, II-b, II-c … Worden in een stamboom alle takken van de mannelijke nazaten weergegeven, dan spreekt men van een GENEALOGIE.
In een PARENTEELSTAAT noteert men van een stamvader of ander ouderpaar alle nakomelingen, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn.
Een STAMREEKS geeft een overzicht van de mannelijke voorouders in rechte lijn, vertrekkend van de stamvader of van één der afstammelingen.
Met een FAMILIEGESCHIEDENIS poogt de genealoog de saaie opsomming van namen en data te vermijden. Zijn voorouders worden mensen van vlees en bloed. Hij situeert ze in het tijdskader en het milieu waarin ze leefden. Dit bij middel van foto’s, gegevens omtrent hun bezittingen, persoonsbeschrijvingen, beroepen, geschiedkundige feiten, kaarten, dorpsgebeurtenissen, bidprentjes, enz …
Beveren: Hof ter Welle Barbierbeek (Foto Sir Andro) Hoeve in Kruibeke Kerk van Haasdonk Beveren: Hof ter Saksen (Foto Sir Andro) Bazel: Polderkapelletje Kerk van Bazel Haasdonk: Westcademolen Kerk van Temse (Foto Sir Andro)
Kerktoren Tielrode In dorpskern Elvcrsele Temse: Huis De Klokke
Welke taak kan grootser en edeler zijn, dan het leven van zovele doden, de herinnering aan zovele vergetenen, en het licht van velerlei wat in het duister verscholen bleef,terug te geven.
H. de Sosa
WASE GESLACHTEN
22-06-2005
Fragment kwartierstaat met aansluitend (N)ACHTERGAEL
Volgens F. Debrabandere betreft het hier een bijnaam afgeleid van een vogelnaam: waarschijnlijk iemand die zeer mooi kon zingen. In Haasdonk, Nieuwkerken en Temse schreef men: ACHTERGAEL, de ACHTERGAELS, den ACHTERGAEL, NACHTEGAEL, NACHTERGAEL, de NACHTERGAEL. Het is geen typische Wase familienaam vermits hij niet voorkomt in de oude hoofdcijnsboeken van het Waasland met de namen van vrijgewijden uit de 14de à 15de eeuw en hun afstammelingen.
1. Bellon Frans Ernest Jozef
2. BELLON Armand Frans Jozef 3. VAN ACKER Maria
6. VAN ACKER Pieter Frans Haasdonk 10.02.1879 - id. 30.12.1968 7. BRIJS Marie Rosalie Haasdonk 29.09.1884 - id. 04.01.1969
30 en 31. ACHTERGAELMarcellus fs Gillis Jacobus en Isabella Theresia de VLEESCHHAUWER, geb. Haasdonk 11.05.1798 (23 floréal jaar VI) en er overl. 18.08.1861. Huwde te Haasdonk 30.10.1828 MERTENS Marie Josepha (Haasdonk 13.10.1801 (21 vendémiaire jaar X) - id. 12.03.1887) fa Jan Baptiste en Maria Theresia van WASSENBERGH. Op 10.10.1828 werd Marcellus als enige zoon vrijgesteld van militaire dienst.. Hij verdiende als wever de kost. Voor haar huwelijk was Marie Josepha alleszins spinersse. In 1866 werkster. Haar familienaam was eigenlijk Martens en haar voorouders langs vaderszijde waren afkomstig van Zingem (Oost-Vlaanderen). Het gezin woonde te Haasdonk in de wijk C, in het gehugte de Banksoms ook Bankstraet genoemd.
Hun kinderen geboren te Haasdonk:
1. Marie Ludovica, geb. 11.09.1829. 2. Regina, geb. 19.11.1833. 3. Victoria, geb. 18.12.1836. 4. Martinus, geb. 29.08.1840. 5. Philomena, geb. 19.05.1844. Overleden 09.05.1887. Te Haasdonk gehuwd op 05.09.1866 met Pieter Aloysius BRIJS (Bazel 03.04.1841 - Haasdonk ca 1913), zn Josephus en Marie Amelberga ROOMAN (nrs. 14 en 15).
60 en 61. ACHTERGAEL Gillis Jacobus fs Joseph en Joanna Judoca LATTEUR, geb. Haasdonk 28.04.1756 en er overl. 29.10.1835. Gehuwd te Nieuwkerken 02.10.1787 met de VLEESCHAUWERIsabella Theresia (Sint-Gillis-Waas 30.05.1758 - Haasdonk 24.03.1821) fa Judocus en Maria Anna van HEIRTVELDE. Gillis Jacobus was kloefmaker. In 1821 woonde het gezin in het Dorp, wijk tusschen de Melsele en Santstraete.
Hun kinderen geboren te Haasdonk met uitzondering van het oudste:
1. Joannes Franciscus, geb. Nieuwkerken, 18.04.1789 (ss: Jan Frans Nachtergael en Anna Catharina de Vleeshauwer). Stierf te Haasdonk 19.07.1791. 2. Anna Maria, geb. 29.11.1791 (ss: Petrus Jacobus de Nachtergael en Anna Catharina de Vleeshouder). Overl. Haasdonk 07.02.1795. 3. Rumoldus, geb. 30.08.1793 (ss: Jacobus de Vleeschouwer en Petronilla Vercruyssen). Overl. Haasdonk 27.12.1793. 4. Anna Theresia, geb. 19.02.1796 (ss: Petrus Jacobus van Garssen en Maria Theresia Aerts). 5. Marcellus, geb. 11.05.1798 (23 floréal jaar VI). Overl. Haasdonk 18.08.1861. Huwde te Haasdonk 30.10.1828 Marie Josepha MERTENS (nrs. 30 en 31) fa Jan Baptiste en Maria Theresia van Wassenbergh.
120 en 121. ACHTERGAEL Joseph fs Gillis en Cornelia IVENS, geb. Temse 05.02.1708 en overl. te Nieuwkerken 27.11.1786. Huwde te Haasdonk 13.01.1738 LATTEUR Joanna Judoca, geb. Nieuwkerken 12.02.1722 en er overl. 09.02.1795 fa Jan Franciscus en (Jo)anna Petronella van H(E)SSCHE. Landbouwer. Blijkens het Landboek van Haasdonk kocht hij in 1743 een hofstede in het wijckxken aen het vossekot, kaartnr. 1318, groot 62 ½ roeden. In 1749 had hij 5 gemeten 145 ½ roeden in eigendom en in 1773 6 gemeten 249 ½ roeden (1) . Regelmatig kocht en verkocht hij. Op 19.12.1763 verkocht hij aan Pieter Buyle fs Jan: dhelft van eene behuysde hofstede wanof de wederhelft is competerende aen gillis achtergael met een stuckxen landt daer aen gelegen binnen ( ) haesdonck in de weyn straete tsaemen ( ) groot een gemeth 38 roeden, palende o. juffr. Vaerendonck, z. de erven Joos de Cauwer, w. en n. de verkoper. Deze halve hofstede werd verkocht voor 61 pond 10 schellingen groten courant geld en was in pacht gegeven aan Pieter de Cauwer (2) .
Hun kinderen geboren te Haasdonk:
1. Anna Catharina, geb. en ged. 12.05.1738 (ss: Egidius Achtergael en Anna van Hesse). 2. Petrus Domenicus, geb. 31.10.1739 en ged. 01.11 (ss: Petrus Domenicus Albrecht en Isabella Carolina Latteur). Stierf te Haasdonk 02.12.1739. 3. Joannes Franciscus, geb. 26.12.1740. 4. Joanna Maria, geb. 16.03.1743 en 17.03 gedoopt (ss: Adrianus Vercauteren en Barbarina Latteur). 5. Amelberga, geb. 19.05.1745 en 20.05 gedoopt (ss: Josephus Willant en Maria Smet). Overl. Haasdonk 10.06.1745 en er volgende dag begraven. 6. Bernardus Josephus, geb. 21.02.1746 en ged. 22.02 (ss: Josephus Bernardus De Cauwer en Elisabeth de Beul). Overl. Haasdonk 13.04.1746 en er de volgende dag begraven. 7. Petrus Joannes, geb. 30.03.1747 en ged. 31.03 (ss: Joannes Franciscus Latteur en Maria Smet).Overl. Elversele 08.09.1808. Huwde te Elversele 20.09.1773 Isabella Francisca DURINCK (Elversele 10.04.1751 - Elversele 29.09.1827) fa Christiaan en Maria Francisca Van Walle. Volgens Willy Durinck woonde het echtpaar in de Burggravijestraat te Elversele, waar volgende kinderen werden geboren (met als familienaam Nachtergael): 1. Josephus, geb. 04.02.1774 (ss: Josephus Nachtergael en Maria Francisca Van Walle). Overl. Elversele 13.03.1774. 2. Josephus, geb. 16.02.1775 (ss:Josephus Van Daele en Joanna Judoca Lateur). Overl. Elversele 23.02.1775. 3. Maria Amelberga, geb. 20.01.1776 (ss: Egidius Borms en Amelberga Durinck). Huwde te Elversele 03.02.1798 Pieter GOEMAN (Tielrode). 4. Anna Judoca, geb. 25.06.1778 (ss: Joannes Judocus Braem en Anna Isabella Christiaens). Huwde te Elversele 21.02.1800 Egidius Franciscus de BRUYN (ex Hamme). 5. Andreas, geb. 21.01.1782 (ss: Andreas Laureys en Catharina Nachtergael). Overl. Elversele 06.06.1783. 6. Ambrosius, geb. 30.11.1783 (ss: Egidius Nachtergael en Digna Pieternelle Dierick). 7. Joanna, geb. 19.02.1785 (ss: Joannes Baptist d'Hont en Joanna Maria Behiels). Overl. Elversele 10.04.1785. 8. Constantinus Fidelis, geb. 13.05.1786 (ss: Petrus De Grave en Francisca Schelfaut). Overl. Elversele 26.09.1787. 9. Joanna Petronilla, geb. 07.10.1788 (ss: Petrus Joannes Timmermans en Joanna Nachtergaele). Overl. Elversele 17.10.1794. 10. Joannes Franciscus, geb. 01.04.1791 (ss: Joannes Franciscus Calles en Caroline Nachtergael). Overl. Elversele 30.04.1791. 11. Maria Josepha, geb. 31.03.1792 (ss: Joannes van Bogaert en Maria Amelberga Nachtergael). Overl. Elversele 01.06.1793. 12. Joannes Baptist, geb. 24.07.1794 (ss: Jan Baptist Timmermans en Anna Judoca Nachtergael). Overl. Elversele 16.12.1794. 13. Maria Josepha, geb. 08.02.1798 (ss: en Amelberga Nachtergael.
8. Maria Catharina, geb. en ged. 25.11.1749 (ss: Josephus de Beul en Maria Catharina van Bogart). 9. Elisabeth Theresia, geb. 02.11.1751 en volgende dag gedoopt (ss: Joannes Baptista de Beul en Anna Theresia Latteur). Overl. Haasdonk 29.08.1758 en er de volgende dag begraven. 10. Amelberga Francisca, geb. en ged. 09.03.1753 (ss: Petrus de Cauwer en Amelberga Latteur). 11. Beatrix, geb. 30.04.1755 en ged. 01.05 (ss: Petrus Joannes Vallaert en Marianna van Roye). Overl. Haasdonk 11.10.1756 en er de volgende dag begraven. 12. Gillis Jacobus, geb. 28.04.1756 en ged. 29ste (ss: Joannes Franciscus ... en Anna Catharina Achtergael). Overl. Haasdonk 29.10.1835. Gehuwd te Nieuwkerken 02.10.1787 (tt: Petrus Joannes Nachtergael en Maria Anna van Heirevelt) met Isabella Theresia de VLEESCHAUWER (Sint-Gillis-Waas 30.05.1758 - Haasdonk 24.03.1821) fa Judocus en Maria Anna van Heirtvelde (nrs. 60 en 61). 13. Joanna Peternella, geb. en ged. 22.04.1760 (ss: Joannes Vallaert en Joanna Maria Achtergael). 14. Anna Carolina, geb. 12 of 13.03.1762 en gehuwd te Haasdonk 22.08.1780 met Petrus Joannes VAN GOETHEM, geb. Nieuwkerken 14.05.1754. Overl. 15.02.1810.
240.en 241. NACHTERGAEL Gillis fs Anthonius en Maria LESPESSE, geb. ca 1685 en overl. te Haasdonk 01.04.1775. Trouwde 1° Temse 19.10.1704 IVENS Cornelia fa Judocus en Elisabeth SCHOEBEEK, geb. ca 1658 en overl. Haasdonk 12.01.1742; trouwde 2° Temse 15.11.1742 SMET Maria, geb. ca 1708 en overl.Temse 17.01.1793. Volgens de parochieregisters van Haasdonk was Gillis geboren in Beveren in partibus montium hanoniae. Betreft het hier Bever (Biévène) op de taalgrens tussen Lessinnes en Edingen, thans provincie Waals-Brabant? Niet onwaarschijnlijk vermits in het nabijgelegen Hove (Hoves) ook Nachtergaels hebben gewoond. Borgbrieven te Temse van 05.05.1705 en 31.01.1713 op naam van Gillis Nachtegael en Gillis Achtergael: bestemming niet vermeld (3) . In de periode 1713 - 1723 pachtte Gillis Nachtegael te Temse van Pieter van de Velde (de helft?) van een hofstede, 132 roeden, kaartnr. 1791, gelegen in de Desteldonck-wijck in de haegh straet (4). Het landboek van Haasdonk - vernieuwd in 1735 - vermeldt voor Gillis Nachtegael o.m.: 13 gemeten 220 roeden (1735), 17 gemeten 95 roeden (1737), enz geslonken tot 3 gemeten 262 roeden in 1769 (5) .Bij overlijden van zijn eerste vrouw in 1742 was het echtpaar eigenaar van volgend onroerend goed gelegen te Haasdonk: - een behuysde hofstede met een grote schuur en voorhof, kaartnr. 1319, ca 70 roeden groot, gelegen in het wijcxken aen het vossekot; - een stuck lants ( ) in de westackers, groot 2 gemeten, belast met cooren renten palende o. Pieter Vermeulen, z. de Weynstraete, w. Joos de Cauwer en n. het echtpaar zelf; - een stuck lants groot ontrent de 4 gemeten palende o. jonker Rombaut en de hoirs griffier Wouman, z. het voorgaande stuk, w. Gillis de Beul en n. Andries Spiersens; - een partycken lants in de Weynstraet, o. de hoirs Sr. Adriaen Vaerendonck, z. Joos de Cauwer, w. Gillis de Beul en n. de voormelde hofstede. Op 03.03.1742 werden deze bezittingen in twee kavels gedeeld: kavel A viel op Gillis en kavel B op zijn twee kinderen (6). Op 10.01.1770 verkocht Gillis Nachtergael zijn helft van de hofstede aan Carolus Adrianus Schuddinck voor 550 gulden courant. De andere helft was toen al in handen van ene Pieter Buyle (cfr. hierboven).
1. Jan, geb. 07.07.1705 (ss: Joannes Smet en Margareta Ivens). Overl. Haasdonk 26.09.1746. 2. Joseph, geb. 05.02.1708 (ss: Joannes Baptista Brijs en Joanna Maria Ivens). Overl. Nieuwkerken 27.11.1786. Huwde te Haasdonk 13.01.1738 (tt: Cornelius Lemmens en Egidius Achtergael) Joanna Judoca LATTEUR (Nieuwkerken 12.02.1722 - 09.02.1795) fa Jan Franciscus en (Jo)anna Petronella van H(E)SSCHE (nrs. 120 en 121).
(1) RABev, GOA Haasdonk, nr. 77, f° 10v. Een bunder = 3 gemeten = 900 roeden = 1,3368 ha. (2) id., nr. 651, f° 218v t.m. 219v. (3) A. MARIS in Vlaamse Stam, jaar 1970, p. 310 e.v. (4) R. COLAES, Landelijk Temse 1670 - 1815, Temse 1986, p. 72, nr. 215. (5) RABev, GOA Haasdonk nr. 77, f° 100v en 101r. (6) id. nr. 651, f° 243r t.m. 245v.
Reacties op bericht (2)
08-09-2010
BRIJS
Geachte, zoek geboortedatum en huwelijksdatum van Maria Josepha BRIJS vermoedelijk geboren te Haasdonk circa 1775.
Zij is vermoedelijk gehuwd te Haasdonk (voor 1799) met Philippus Jacobus T'SJOEN. Info omtrent deze persoon zou heel welkom zijn. Mijn dank bij voorbaat. Eric Corijn uit Mullem
08-09-2010 om 13:44
geschreven door E. Corijn
27-02-2006
familie Brijs
Geachte,
Via uw blog lees ik de naam BRIJS. Graag zou ik meer info willen betreffende mijn voorouders waarvan ik vermoed dat zij uit het Waasland komen. Kunt u mij helpen bij mijn zoektocht?
Genegen groetjes,
Johan Brijs uit Schoten
