Europa en het Christendom 7
Wat heeft het christendom aan Europa gegeven ?
Na de vorige artikels waarin we het ontstaan en de ontwikkeling van het christendom in de eerste vier eeuwen even benaderd hebben willen we in dit artikel kijken naar de invloed die het christendom gehad heeft bij de opbouw van een groot Europa .
De Mens, schepper naast God.
Dank zij een evolutie die miljarden jaren geleden begonnen is bestaan er nu wezens die bewust zijn van hun bestaan en dat bestaan ook, voor een deel althans, kunnen oriënteren.
Die wonderlijke wezens (de mensen) ontstonden zowat een paar miljoen jaren geleden.
Dank zij het prachtige mechanisme van de evolutie en de technieken die daaruit voortgevloeid zijn kan die mens, de dag van vandaag, zijn hersenen en alle vermogens die opgeborgen zitten in die hersenen verder ontwikkelen.
Want ja, de evolutie gaat verder en wordt voortgestuwd door de sterkste, de machtigste, de sluwste, de verstandigste, zoals dat gegaan is en nog altijd gaat in heel de natuur.
En die sluwste en verstandigste is dat tegenwoordig niet de mens??
Geen dier heeft ooit het atoom ontrafeld, geen dier heeft ooit een bewuste kennis gehad van chromosomen en genen om daarmee nieuwe soorten te genereren.
Geen dier heeft ooit een robot naar de maan gestuurd.
Ja, de technische kennis die de mens heeft van de krachten en de wezens die hem omringen groeit met de dag.
Zo volbrengt de mens de opdracht die God hem gaf van bij de schepping.
Lezen we even wat de Genesis daarover vertelt. (Genesis 1.26-28a)
God sprak :
Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend; hij zal heersen over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, over de tamme dieren, over alle wilde beesten en over al het gedierte dat over de grond kruipt. En God schiep de mens als Zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen. God zegende hen, en God sprak tot hen : Wees vruchtbaar en word talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar.
Het wordt dan misschien wel de tijd dat we ons afvragen waarheen we gaan met die opdracht.
Zal ze dienen om 6,5 miljard soortgenoten te voeden, te helpen in hun dagelijks leven en gelukkig te maken?
Of zal ze dienen om een elite te maken van machtigen en rijken en verstandigen en sluwen die de anderen zullen vertrappelen en vernietigen om dan met enkelen te genieten van de opgedane kennis en verwezenlijkingen.
Of zullen de sluwen en verstandigen ook werken en wroeten voor heel de aarde en voor alle soortgenoten opdat ze het allen beter zouden hebben ??
In de loop van de volgende jaren riskeert de oppervlakte van de bewoonbare grond op onze aarde wel degelijk kleiner te worden omwille van het smeltende ijs, het stijgende water en de hogere temperatuur.
Een kleiner aantal mensen die deze oppervlakte moeten delen is dan wel welkom.
Zijn we misschien al goed op weg om zulke politiek te realiseren ?
We maken het toch al mee dat de hoogst ontwikkelde samenlevingen ook het laagste aantal kinderen op de wereld zetten.
Zal er ooit een oorlog ontketend worden tussen het enorme leger arme mensen en de gesofistikeerde groep machtigen en verzadigden ?
En als we die oorlog willen vermijden dan zal liefdadigheid, hoe edel en noodzakelijk ook, niet voldoende zijn om de kloof tussen arm en rijk te dichten.
Er zijn structurele maatregelen nodig om dit immense probleem op te lossen.
En de mens KAN dat.
Hij moet het echter WILLEN.
Want dit probleem gaat de hele wereld aan.
Toch willen we het hele probleem zo dicht mogelijk bij huis houden en dan maar best zien wat ons eigen continent Europa er de laatste 2000 jaar van gemaakt heeft.
Europa heeft vele volkeren en culturen over de vloer gekregen.
Germanen, Kelten, Vikings, Franken, Spanjaarden, Arabieren, Hunnen, Grieken, Romeinen, Slaven
..en alle hebben hun eigen systeem gekend (en, dank zij hun macht, dikwijls aan anderen opgedrongen) om de dagelijkse problemen op te lossen.
Maar bij al die oorlogen die met volksverhuizingen gepaard gingen werden stukken uit de overwonnen cultuur overgenomen en versmolten met de nieuwe trend.
Zo liggen de Grieken aan de basis van het westerse denken en het artistieke aanvoelen.
De Romeinen geven ons de basis van het Recht.
Zij zijn ook de eersten om één groot gedeeltelijk Europees Rijk te vormen. Zij erkennen de lokale gewoonten, zeden en gedachtengoed en versmelten ze met de hunne.
Deze idee wordt later doorgezet door de opeenvolgende heersers die verder zorgen voor een politieke eenheid.
Territoriaal vormt Europa een soort westelijk gelegen aanhangsel van het immense continent Azië.
Het christendom heeft intussen al wel gezorgd voor een zekere eenheid rond bepaalde levenswaarden.
En de Arabieren stellen scherp de keuze tussen het overheersende christendom en de islam.
Wijl de Semieten zorg dragen voor een bloeiende handel over het hele continent.
Wat we dus de dag van vandaag beleven is een mengeling van allerlei waarden, symbolen, gedachten, gewoonten, talen en gevoelens die niet zomaar in één pennentrek te beschrijven zijn.
Het kan op zichzelf een fantastische rijkdom betekenen.
En zo komen we dan tevens bij één van de hoofdwaarden die het christendom heeft bijgebracht.
Bemin uw naaste gelijk uzelf.
Die naaste was voor Jezus (de stichter van het christendom) zowel de jood (Jezus eigen rasgenoot), als de vreemdeling ( de Palestijn die door de joden, jaren geleden, verdreven was uit zijn eigen land), zowel de arme als de rijke, zowel de vrouw als de man, zowel de slaaf als de vrije man.
Deze gedachte sluit aan bij wat de huidige wetenschap vaststelt n.l. dat alles aaneen hangt en één groot geheel vormt met miljarden schakeringen.
Op deze basisregel kan de toekomst van het mensdom gebouwd worden : psychologisch (verdraagzaamheid en waardering), sociaal (levenszekerheid voor armen en rijken) en cultureel (de waaier van zovele mogelijke uitdrukkingen van geluk en vreugde, liefde, spijt, hoop op toekomst
) .
Niet enkel voor Europa, maar tevens voor de hele wereld.
Niet enkel voor vandaag maar voor vele eeuwen die nog komen moeten.
Een tweede fundamentele waarde die het christendom, nu 2000 jaar geleden, gebracht heeft is:
een nieuwe zienswijze over God.
God is niet eenvoudig de oorsprong van alles wat bestaat en zich verder niets aantrekt van wat er met het geschapene gebeurt.
God als schepper is ook niet de boeman die straft of soms ook beloont.
De God der Christenen integreert zich met zijn schepping die hij trouwens aan de mens heeft toevertrouwd met de opdracht ze voort te zetten en af te werken.
Maar tevens laat die God de mens vrij in zijn beslissingen (lees de tekst uit Genesis hierboven aangehaald.)
De mens zelf beslist of hij meedoet of niet.
Hij kan zelf beslissen of hij zich inschakelt in het sinds lange eeuwen durende evolutieproces dat gaat van zogezegde dode materie tot springlevende wezens zoals hijzelf, een proces dat steunt op welbepaalde natuurlijke basiswetten.
God, zoals de christenen Hem zien, nodigt de mens uit het natuurlijke evolutieproces voort te zetten.
Voor de mens zelf betekent het dat hij kan evolueren naar een hoger bestaansniveau.
Het niveau waar de mens één wordt met God.
Het niveau waar de mens beeld wordt van God.
Maar evenmin als een sprietje gras weet wat een koe is die van dat gras leeft, weet geen mens wat dat hogere niveau is of zal zijn.
Enkel onze grote mystiekers, die reeds in dit leven bepaalde geestelijke situaties beleven, delen ons hun ervaringen mee langs de enig mogelijke voor ons verstaanbare weg : de weg van de symbolen en van de allegorieën.
Ook de wetenschap trouwens van vandaag werkt met symbolen en allegorieën om voor ons bepaalde natuurverschijnselen min of meer verstaanbaar te maken, omdat dit met de gewone woordenschat ook niet meer lukt .
Zo stelt de christelijke godsdienst als voornaamste symbool :
God is als een Vader.
Voor velen onder ons betekent dat woord misschien niet veel meer, want kinderen kennen achtereenvolgens soms verschillende vaders van wie soms ook geen één nog met hen bezig is.
In se betekent het woordje Vader een man die samen met een vrouw een kind voortbrengt en daarvoor verantwoordelijk is en blijft totdat het kind op eigen vleugels kan uitvliegen.
Hij is en blijft samen met zijn vrouw de geborgenheid waar het kind altijd welkom is en waarop het altijd kan terugvallen.
Zo is ook God de drijfveer achter alle denken en handelen van de mens.
Zo kan de mens (bewust) altijd op Hem terugvallen.
Zo valt de hele natuur (onbewust) terug op Hem.
Vele wetenschappers ontwaren in de natuur, die zij steeds beter kennen, een drijvende kracht die overal aanwezig is en er blijkbaar voor zorgt dat het einddoel bereikt wordt n.l. een uitdrukking worden in miljarden gedifferentieerde facetten van het pure Zijn, getooid met een fantastische Levenskracht, en een wonderlijk streven naar Eenheid,Evenwicht en Liefde.
Is de Mens in de man-vrouw relatiedaarvan niet het mooiste exemplaar (tot hiertoe) ?
Het bestaan van een drijvende kracht achter wat er gebeurt kan daarbij heel goed samengaan met toevallige gebeurtenissen, met toevallige ontmoetingen van krachten ( materiële en geestelijke), die nieuwe verbindingen en soms zelfs nieuwe wezens doen ontstaan.
|