Naar aanleiding van 75 jaar bevrijding weer wat op Youtube gaan rondsnuffelen in Great Escape-achtige toestanden waarbij ik toch wel weer in een discussie belandde van tot de verbeelding sprekende heldendaden en hun niet zelden dramatische afloop. Het moet '58 of '59 geweest zijn toen ik op het einde van het schooljaar bij de prijsuitdeling Paul Brickhill's De Grote Ontsnapping tussen mijn boekenpakket vond en het in de eerste dagen van de vakantie verslond.

Vliegeniers waren mijn dada, de stripverhalen over Jean Mermoz, Buck Danny of Dan Cooper gingen er in als zoetekoek, om van de films nog maar te zwijgen. In Zaventem was er toen nog een wijkcinema langs de Hoogstraat waar ze regelmatig dit soort prenten draaiden en omdat ik het zoontje van de eigenaar goed kende – we zaten in dezelfde klas – kon ik al eens gratis binnen.

“ De overwinnaar van de lucht” (Reach for the Sky, originele titel) over oorlogsheld Douglas Bader met Kenneth More, Spitfires, Hurricanes en als dode vogeltjes neerstortende Messerschmitts meer moest dat niet zijn. Een bepaalde scene is mij steeds bijgebleven waarin Bader, nadat zijn toestel door de vijand geraakt werd, doodgemoedereerd zijn beide kunstbenen loshaakt en zich met zijn parachute in veiligheid kan brengen.

Een ander tot de verbeelding sprekend werkstuk was gebaseerd op het ware verhaal van Franz von Werra, een Duitse Luftwaffe piloot – een slechte dus – die als enige wist te ontsnappen uit een Engels krijgsgevangenenkamp. Hardy Kruger was de gedroomde hoofdrolspeler: knap, blond en blauwe ogen, het ideale type dus voor “The One That Got Away” van Roy Baker.

Voor de petite histoire: Kruger ging op z'n dertiende bij de Hitler Jugend zoals dat gebruikelijk was voor zijn leeftijdsgenoten. Drie jaar later is hij toegewezen aan een infanterie-eenheid om in 1945 ingelijfd te worden bij de 38e SS Division waar hij bij hevige gevechten door Amerikaanse troepen wordt gevangen genomen.