Op enkele jaren is het kuststadje Sarandë uitgegroeid tot een toeristisch monster vol flatgebouwen, hotels en restaurants. De stadsbus erheen vanuit Butrint is duidelijk Duits, er varen piratenschepen, er is een plaatselijk museum en zelfs een grote Romeinse mozaïekvloer en een Romeinse zeepoort. De huidige naam betekent "veertig" in het Grieks en slaat op de 40 christelijke martelaars, Romeinse soldaten die weigerden hun geloof af te zweren en daarvoor hun leven veil hadden -- de "veertig heiligen" zijn in de orthodoxe kerken zeer populair.
Eens een super rustige dag ... Een uurtje te voet van Butrint naar Ksamil en daar lagen we urenlang aan het strand, waarbij Cecilia echt even zwom en Yvan even een pootje baadde.
Na een voorspoedige rit bereikten we het blauw oog ofte Syri i Kaltër, een onderwaterbron die een waar natuurfenomeen is. Wat verderop kwamen we langs Ksamil, waar het strand nu al niet zoveel toeristen als 's zomers meer telt, en uiteindelijk haalden we ons reisdoel: de archeologische site van Butrint, een hoogtepunt van het Albanese cultuurtoerisme, waar we een hele namiddag in rondkuierden.
Van de vele dingen die we vandaag zagen tonen we onze volgers slechts de beste! Eerst de vesting mét het wapenmuseum, waar zelfs een Amerikaans spionagevliegtuig te zien is dat in 1953 door het Albanese Volksleger neergehaald werd. En dan een aantal rijkelijk uitgewerkte, representatieve woningen in Turkse stijl, die van Gjirokastër "Europa's meest Ottomaanse stad" maken. Door de stad stappen gaat steeds omhoog en omlaag, want horizontaal wordt het nergens ...
Apollonia was een oude Illyrische havenstad die onder de Romeinen haar hoogtepunt beleefde maar die reeds in de 4de eeuw verzandde en onbelangrijk werd; in de Middeleeuwen was daar enkel een klooster gevestigd. Er wordt nu ijverig aan opgravingen gedaan, en het museum toont heel wat voorwerpen. Van daar reden we verder naar de "verticale stenen stad" Gjirokastër, die we morgen meer in detail gaan bezoeken.
Gestaag stijgen ... en je komt in de vesting, hoog boven Berat. Een oeroud stadsdeel, waar vooral Byzantijnen en Ottomanen hun stempel op gedrukt hebben; nauwe steegjes, woningen, tientallen oude kerkjes (met fresco's) en moskeetjes, een diepe cisterne met water ... en als toppunt de Maria-ontslapingskathedraal met een rijke tentoonstelling van iconen van Albanië's bekendste post-Byzantijnse schilder Onufri en vele anderen.
Iets voor de noen bereikten we de "witte stad" Berat, waar we al meteen de poort en de overblijfselen van het paleis van de Ottomaanse pasja zagen, en enkele mooie moskeeën én een tekke van de alevieten (weer een soefi-secte van dervisjen) en een recent herbouwde orthodoxe kathedraal, en de oude brug die de Osum-rivier overspant, en tenslotte het etnografisch museum dat in een kenmerkende Ottomaanse woning behuisd is.
Met de gondellift trokken we naar het Dajti-bergmassief, een natuurreservaat dat hoog boven Tirana uit torent. En daar maakten we uiteraard weer een wandeling, waarbij we een aantal echte bunkers tegenkwamen die vroeger overal in Albanië te zien waren (het land had geen bondgenoten en moest zich dus naar alle kanten toe tegen invallers verdedigen). Hoeveel bunkers tel je op de tiende foto? En tenslotte een herfsttijloos en een ijverige mier die tienmaal zijn eigen volume meesleept ...
Vandaag namen we eerst bus 8 naar "Moeder Albanië" die hoog boven de stad over de partizanengraven van WO2 waakt, en dan kuierden we wat rond in het stadscentrum, in het historisch museum (waar we zagen hoe Moeder Theresa er uit zag toen ze jong was), in de Et'hem Bey-moskee en in het Mezuraj-museum voor moderne kunst.
Vanochtend trokken we naar het wereldhoofdkwartier van de Bektashi's, één van de vier grote religies die Albanië rijk is (en die in volle harmonie met mekaar samen leven). Het bektashisme is een zeer tolerante sjiïetische mystieke soefi-orde die dervisjen groepeert en inspireert. Daarna trokken we naar het grote stadspark en het grote meer, en tenslotte naar de Romeinse mozaïek die in Tirana gevonden werd en we kwamen voorbij nog een orthodoxe kathedraal.
We kwamen al vroeg in de Albanese hoofdstad aan en maakten al meteen een fikse wandeling langs brede lanen met grote gebouwen, langs kerken en moskeeën, langs straten met honderden terrasjes, en we dronken een glas wijn in het huis van de overleden schilder Sali Shijaku.
Eerst zagen we nog even buiten Shkodër de beroemde Ottomaanse brug van Mesi, en dan reden we eerst door naar Lezhë waar we het mausoleum van Skanderbeg bezochten. En dan werd het beter weer en kwamen we in Krujë aan, met vanop ons hotelbalkon een mooi uitzicht op de burcht. We waren in het museum van Skanderbeg (wie dat was vis je best zelf op het internet uit - het was de grote Albanese held uit de 15de eeuw, die decennia lang succesvol tegen de oprukkende Ottomanen streed) en daarna in de bektashi-tekke waar we een bekwame rondleiding kregen (de bektashi's zijn een zeer tolerante soefi-orde die in Albanië erg talrijk zijn). Tenslotte keken we in de lange oude bazaarstraat onze ogen uit.
Vanochtend regende het pijpenstelen en dus gingen we na de markt schuilen in het Fotografiemuseum: sedert 1853 waren al fotografen actief in de stad. Daarna klaarde het weer wat op en zagen we orthodoxe en katholieke kerken, moskeeën, overheidsgebouwen en vooral de Rozafa-vesting die hoog boven het ommeland uit torent en die sedert de 3de eeuw vóór Christus bewoond werd.
We namen afscheid van de charmante en gastvrije familie van Hyrmet Demushi in Valbonë en namen de veerboot over het Koman-stuwmeer (dat in de 70er jaren aangelegd werd) om dan langs een lange slechte weg langs het Vau i Dejës-stuwmeer (vroeger Mao Zedong-stuwmeer) de stad Shkodër aan het gelijknamige meer te bereiken.
Weer een zonnige dag, dus besloten we er nog een wandelingetje bovenop te doen en stapten door de stenen rivier en de bossen tot aan het gehuchtje Kukaj, waarbij Yvan heel even ten val kwam maar enkel zijn broek wat bevuild zag. Zo is het leven! En de laatste foto bewijst dat werken niet tot de straatweg beperkt zijn, maar ook in de (stenen) rivier voorkomen ... Kortom: weer een mooie dag!
Vanuit ons verblijf stapten we eerst naar de "grote waterval" van Valbonë, die van heel hoog valt maar waar nu net weinig water in zat. Daarna stapten we een heel stuk op het beroemde pad van Valbonë naar Theth, tot aan de mijlpaal van Simoni's Kafe. Het was af en toe wat vermoeiend, maar het weer was prima en de uitzichten waren magnifiek. Een mooi gebied!
Uiteindelijk hebben we dan toch ons reisdoel Albanië bereikt! Kort vóór de grens passeerden we nog de moeder-tekke van de Alijei-Halveti-dervisjengemeenschap. Na een probleemloze rit kwamen we dan in ons eerste Albanese stadje, Bajram Curri, en daarna reden we door naar het langwerpige dal van de Valbona-rivier in de Albanese Alpen, waar we al een korte wandeling maakten en incheckten in ons nederige verblijf midden in de natuur (maar toch wel voorzien van internet). Hier willen we enkele langere tochten maken ...
De mooiste stad van Kosovo is Prizren, waarheen we dus reden en onderweg nog een mooie Turkse voetbrug zagen. Prizren telt heel wat moskeeën uit het Ottomaanse bezettingstijdperk, waaronder de Enim Pasja-moskee en de Sinan Pasja-moskee, maar ook enkele orthodoxe en katholieke kerken. Over de rivier Drina ligt ook een eeuwenoude stenen brug: in die buurt wemelt het van terrasjes en mensen. Boven het geheel uit torent de vesting, die we beklommen en van waaruit we van een heel mooi panorama konden genieten. De hele oude binnenstad ademt nog de Turkse geest, inbegrepen wat de gebakjes betreft ...
Morgen trekken we de Albanese alpen in, naar Valbonë. De kans is groot dat we daar geen internetverbinding hebben; in dat geval vragen we onze volgers even geduld te hebben ...
Door een mooi berglandschap reden we van Novi Pazar - waar we een moderne vorm van een minaret zagen - naar Montenegro, waar de hoofdweg plots afgesloten bleek en we een smalle en bochtige en lange omweg maken moesten om pas daarna naar Kosovo te kunnen doorreizen. In de stad Pejë kuierden we over de oude bazaar en bezochten dan het prachtige 13de-eeuwse patriarchaat, waar de Servisch-orthodoxe patriarch verblijft (niet in Belgrado, zoals je zou kunnen denken). Enkel toeristen mogen daar binnen: Serviërs niet want die mogen het land niet in, en Kosovaren niet want die zouden de zaak kunnen vernielen zoals ze dat in 2000 met de meeste middeleeuwse Servische kloosters aldaar gedaan hebben.
Het weer was vandaag wat natter en frisser, maar dat weerhield er ons niet van om drie van Servië's beroemdste middeleeuwse kloosterkerken te bezoeken, met muurschilderingen t'allen kant: Klisura, Studenica en Sopocani. Al bij al een rustige dag, die we beëindigden in de Zuidelijkste en meest islamitische stad van het land: Novi Pazar.
