Els Clottemans na 12,5 jaar vrij, zonder ooit schuld voor parachutemoord te bekennen. Hoe zijn haar advocaten daarin geslaagd?

In totaal zat Els Clottemans (38), in oktober 2010 veroordeeld tot 30 jaar cel voor de parachutemoord op haar liefdesrivale Els Van Doren (36), exact 12 jaar en 7 maanden in de gevangenis - voorhechtenis incluis. Maar sinds vorige week vrijdag veranderde dat regime voorgoed: Clottemans werd onder elektronische toezicht geplaatst en hoeft in principe nooit meer terug naar de Gentse vrouwengevangenis. Tenminste, als ze haar voorwaarden volgt. Zo mag ze onder meer niet in de provincie Antwerpen komen omdat daar de nabestaanden van het slachtoffer wonen. Ze moet op tijd thuis zijn, de schadevergoeding moet verder betaald worden en Clottemans mag onder geen beding de nabestaanden van Van Doren verontrusten.

Maar hoe is het nu zover kunnen komen? Wat heeft ervoor gezorgd dat de veroordeelde moordenares, die tot op heden de moord niet lijkt te hebben toegegeven, toch zo vroeg is vrijgelaten? Haar advocate Katrien Van Der Straeten hult in stilzwijgen en wenst nu vooral sereniteit rond haar cliënte. Meester Jef Vermassen, die de familie van het slachtoffer verdedigt, heeft er het raden naar. “Nooit hebben we geweten waaraan Els Clottemans het verdiende om vervroegd vrijgelaten te worden”, zegt Vermassen. “En we zullen het ook niet weten. In de strafuitvoeringsrechtbank, die haar straf bepaalt, mochten we onze wensen uiten, maar daarna dienden we de zaal te verlaten. We hebben dus nooit zicht gehad op het gedrag van Clottemans. Slachtoffer en nabestaanden staan daarin volledig in de kou.”

Algemene criteria om vervroegd vrij te komen, wijzen onder meer naar het beperkte risico op het plegen van nieuwe strafbare feiten, de geleverde inspanning tot vergoeding van de slachtoffers en goed gedrag in de gevangenis. Het bekennen van de moord maakt daar dus geen deel van uit. “Het kan helpen om sneller uit de cel te geraken, maar het is zeker geen vereiste”, zegt justitie-expert Jan Nolf. “De strafuitvoeringsrechtbank kijkt naar hoe een gedetineerde zich nu gedraagt en naar de toekomst toe. De gevangenissen zitten overvol. Meer dan schuldinzicht, is het belangrijk of ze nog een gevaar voor de samenleving vormt. Er wordt gekeken naar de houding van Clottemans binnen de gevangenis, wat op zich al een kleine maatschappij is. Wie daar het regime niet volgt en geen bijdrage levert, maakt heel wat minder kans om zich te bewijzen in de grote maatschappij.”

Bijdrage leveren en het gevangenisregime volgen, dat deed Clottemans blijkbaar voortreffelijk. Na haar veroordeling in 2010 als degene die de parachute van haar liefdesrivaal Els Van Doren saboteerde, verbleef de vrouw enkele jaren in de cel in Hasselt. Daarna week ze uit naar de vrouwenafdeling in Gent. “Ze heeft vanaf dag één gewerkt in de gevangenis”, zei haar advocate Van Der Straeten daarover in 2016. “In de bibliotheek, in de kantine en in de wasserij. Bij mijn weten zijn er ook nooit conflicten geweest met medegevangenen en zijn er ook geen tuchtrapporten tegen haar. Els gedraagt zich voorbeeldig. In haar vrije tijd houdt ze zich bezig met zelfstudie.”

Clottemans leek zich in al die jaren keurig te gedragen, aangezien ze wist dat ze na een derde van de straftijd - in haar geval na tien jaar vastzitten eind 2019 - de procedure tot vervroegde invrijheidstelling in gang kon zetten. In dat jaar werden uiteindelijk de eerste stappen ondernomen, terwijl ze al in oktober 2018 een eerste uitgaansvergunning kreeg. Toen mocht Clottemans haar cel drie uur lang verlaten om een psycholoog te bezoeken.

Toch kreeg Clottemans zowel in 2019 als in 2020 het deksel op de neus: haar verzoek om overdag een OCMW-opleiding te volgen en ‘s avonds terug te keren naar haar cel, werd telkens afgewezen. Eind 2021 was het wel raak. Ze mocht een administratieve functie uitoefenen in een bedrijf in Ninove, en kon twee keer per maand op penitentiair verlof in het weekend. En sinds vorige week versoepelde haar straf dus opnieuw.

“Waarom de straf in vergelijking met de voorbije jaren plots wel versoepeld wordt, is onduidelijk”, zegt Nolf. “Maar weet dat de strafuitvoeringsrechtbank altijd een weloverwogen beslissing neemt. Dat de rechtbank water bij de wijn wil doen omdat er nooit bewijzen zijn gevonden, klopt niet. De rechtbank, waar ook psychologen deel van uitmaken, neemt die beslissing in eer en geweten na grondig onderzoek.” 

Lees ook: 

VIDEO. Na 16 jaar is Els Clottemans terug op vrije voeten: hier ging de parachutemoord over

“Nooit een eerlijk proces gehad”: hoe enkel een motief Els Clottemans naar de cel stuurde (+)

“Vermassen heeft Els Clottemans niet de das omgedaan. Hij heeft gewoon schoon verteld wat wij ontrafeld hadden”: Nico Cilissen, de oud-speurder achter de parachutemoord (+)